“‘Van schrift naar mondeling: Kameme’s “Book Club” in Kenia’

Esther Njeri legt uit: ‘Boeken zijn zo duur; ik kan dat onmogelijk betalen. Bovendien begrijp ik het veel beter als het boek in mijn moedertaal Gikuyu wordt vertaald. En ik heb nooit tijd om te lezen! Maar ’s avonds om half elf is mijn werk gedaan en luister ik graag naar de radio. Zo krijg ik toegang tot deze boeken zonder dat het veel tijd, geld en moeite kost.’

Samen met de overige familieleden luisteren ze dan naar de “Book Club” en praten over wat ze gehoord hebben.

Het programma biedt ook de mogelijkheid aan luisteraars om in te bellen en te vertellen wat ze van het boek vinden en wat ze er aan hadden. Bovendien geven Dr. Mwangi Iribe en de andere voorlezers vaak grondige uitleg bij het boek.

Een luisteraar: ‘Via de Book Club krijg ik toegang tot deze boeken zonder dat het veel tijd, geld en moeite kost.’

Dit programma wordt nu al zestien jaar lang non-stop alle dinsdagavonden uitgezonden op Kameme Radio onder de bezielende leiding van Evans Wanyoike. Kameme Radio zendt uit in het Gikuyu en ressorteert onder Mediamax, een overkoepelende groep die ook radiozenders heeft in andere talen van Kenia: het Maasai, Meru en Swahili.

De “Book Club” is een belangrijke constante voor Kameme met een grote groep trouwe luisteraars.

De idee was dat met de komst van meer audiovisuele technologieën de leescultuur in Kenia drastisch achteruitging. Bovendien zag men mogelijkheden om door een link tussen geschreven literatuur en mondelinge vertelkunst meer rurale luisteraars aan te trekken. Op het platteland van Kenia is het voorlezen van geschreven teksten zeker niet ongebruikelijk. Door de brug van schrift naar mondeling te slaan kan Kameme Radio het publiek toegang bieden tot vooral Afrikaanse literatuur.

Dr. Iribe en de andere voorlezers kiezen meestal klassiekers, zoals Things fall apart van Chinua Achebe en Mine boy van Peter Abrahams, en werk van lokale auteurs zoals Meja Mwangi en Ngũgĩ wa Thiong’o.

Maar ook Animal farm van George Orwell voorgelezen, omdat er al een Swahili vertaling van bestond en de programmamakers interessante parallellen zagen met de politieke situatie in Kenia.

Community

Aanvankelijk startte de “Book Club” in 2000 zelfs als een echte club, met een ledenlijst en bijeenkomsten voor alle leden. Maar het programma werd zo populair dat men besloot om het open te stellen voor het algemene publiek: nu kan iedereen die dat wil naar de programmamakers en voorlezers bellen met vragen en opmerkingen over de boeken. Evans Wanyoike, Dr. Iribe en de andere voorlezers geven dan graag nadere uitleg over de context van de boeken.

De “Book Club” is een fantastisch initiatief om Gikuyu-sprekers kennis te laten maken met literaire werken.

Mijn interesse in het programma wordt bijzonder geapprecieerd en komende dinsdag wordt een kort interview uitgezonden waarin ik benadruk dat taalrechten zijn opgenomen in de “Universele Verklaring van de Rechten van de Mens” en de “Book Club” een fantastisch initiatief is om Gikuyu-sprekers kennis te laten maken met literaire werken.

Gatonye Mbugua, hoofd van Kameme Radio, is terecht trots op het programma: ‘Het is uniek in z’n soort: geen enkel ander radiostation in Kenia heeft het format van boekvoorlezingen. We gaan in de “Book Club” van geschreven naar mondeling en kunnen zo het bereik van deze boeken vergroten. Bij onze publieksenquêtes kwam naar voren dat niet alleen gewone mensen naar de “Book Club” luisteren: zelfs professoren van de universiteit vinden dat het een fijne en gemakkelijke manier is om meer over boeken te weten te komen!’

Verder luisteren:

• kameme.co.ke (in Gikuyu!)