“‘Wie stelt grenzen aan de agressie van Yanacocha?’
Mijnbouwbedrijf Yanacocha verloor in december 2014 een rechtszaak tegen de boerenfamilie Chaupe over een terrein bij de meren van Conga in Noord-Peru. Het bedrijf heeft er grote uitbreidingsplannen, maar zonder de controle over het betwiste terrein kan ze die niet uitvoeren. Als gevolg lijkt het bedrijf het vonnis naast zich neer te leggen en gaat onverminderd door met het bedreigen van de familie.
Dinsdag 3 februari 2015 kreeg de advocate van de familie, Mirtha Vásquez (GRUFIDES), een wanhopige telefoon van Máxima Acuña de Chaupe. Voor de tweede maal sinds het recente vonnis in het voordeel van de Chaupes drong de veiligheidsdienst van Yanacocha hun eigendom binnen, vergezeld van de DINOES (speciale eenheden).
Er waren een tweehonderdtal politieagenten aanwezig en er werd in de lucht geschoten, maar gelukkig werd niemand gewond. De funderingen van een huis dat de familie er bouwt, werden vernietigd.
Voor de tweede maal sinds het recente vonnis drong Yanacocha hun eigendom binnen.
De familie verkocht het laatste jaar een deel van hun dieren om de bouwwerken te bekostigen. Wat voor de boerenfamilie een hele investering heeft betekend, werd letterlijk voor hun ogen neergehaald.
Het stuk grond in kwestie belet Yanacocha haar uitbreidingsproject “Conga” in de hooglanden uit te voeren. Dit project impliceert de vernietiging van het brongebied, wat de schaal en kracht van het sociaal protest tegen Conga verklaart. Door haar standvastig verzet ondanks het herhaalde mentale en fysieke geweld van de Yanacocha-politie tandem, groeide Máxima Chaupe uit tot het symbool van de strijd tegen Conga.
Eind december 2014 behaalde Máxima en haar familie een historisch overwinning tegen Yanacocha. Na een proces van vier jaar besloot de rechtbank van Cajamarca dat Yanacocha’s aanspraak op het terrein “Tragadero Grande” ongegrond was. De familie Chaupe, die het terrein in 1994 kocht, werd vrijgesproken van alle beschuldigingen en erkend als eigenaar.
Ondanks het recente vonnis, blijft het bedrijf de familie Chaupe beschuldigen van grondtoe-eigening. Yanacocha verklaart in een persmededeling dat de bouwwerken in een zone buiten de eigendom van de familie gebeuren en dat het om een vreedzame ‘daad van eigendomsverdediging’ gaat.
Het bedrijf klaagt dat ze onderwerp is van een lastercampagne en dat zijzelf het werkelijke slachtoffer van grondroof is. Opvallend is ook hoe goed het bedrijf haar actie voorbereidde. De persmededeling lag al klaar en reacties op de sociale media werden meteen gepareerd door hun officiële verklaring en minder hoffelijke tweets van een legertje trolls.
Mirtha Vasquez, advocate van de familie, heeft weinig moeite in het weerleggen van Yanacocha’s verklaring. Het gaat wel degelijk om Tragadero Grande, het terrein dat door het laatste vonnis toegekend wordt aan de familie Chaupe. De invasie in dit terrein met 200 agenten en de vernieling van de bouwwerken kan dus ook niet bestempeld worden als ‘eigendomsverdediging’ noch als vreedzaam. “Ze [Yanacocha] verloren de rechtszaak. Máxima bezit dit terrein. (…) dit is een intimiderende en onrechtmatige daad in een poging de familie weg te krijgen. Gezien ze hen niet op legale wijze wegkregen, willen ze hen op illegale manier verwijderen,” stelt Vásquez.
‘Gezien ze hen niet op legale wijze wegkregen, willen ze hen op illegale wijze verwijderen.” (Mirtha Vásquez)
Woensdagochtend 4 februari werd een persconferentie gehouden door verschillende mensenrechtenorganisaties in het nationale parlement van Peru. Het moet namelijk benadrukt worden dat een grote verantwoordelijkheid ligt bij het huidige pro-extractivistische beleid van de regering Humala.
Zo verwijst Yanacocha in een radio-interview naar de wet 30230 (beter gekend als het ‘anti-milieu paquetazo’) als juridische rechtvaardiging van haar actie. Dit pakket werd in juli 2014 ingevoerd om de economie te activeren, ten koste van het milieubeleid en de rechten van inheemse en boerengemeenschappen. Bovendien kan het bedrijf beroep doen op juridische bepalingen die de politie ter beschikking stelt van de verdediging van de privébelangen van multinationals.
Zolang dit wettelijk kader standhoudt, zijn er in Peru geen garanties tegen dergelijke agressie.
Zie ook: