“‘De winter is in het land’
Terwijl men in België van het terrasjesweer geniet bibbert Zuid-Afrika onder de winterse kou. Afhankelijk van hun ras- en klasachtergrond kiezen mensen verschillende strategieën om de koude maanden te overleven.
In ben in Zuid-Afrika aangekomen in juni. Op dat moment klommen de temperaturen in België tot dertig graden en in Tsjechië nog hoger. Al wist ik natuurlijk ook dat het winter was aan de andere kant van de wereldbol, was ik absoluut onvoorbereid op wat me te wachten stond. Mijn lichaam kon het concept van zonnig en tegelijk koud helemaal niet snappen en mijn minimalistische garderobe bleek de weeromstandigheden helemaal niet aan te kunnen.
Mijn eerste aankopen in Afrika waren dus een dikke wollen trui en warme laarzen. Toch ging ik hardnekkig in een T-shirt en teenslippers in de zon zitten (omdat er zon was!), alleen om tien minuten later terug naar binnen te gaan en mijn trui en drie paar sokken weer aan te doen. Naast de discrepantie tussen zonnig weer en lage temperaturen heb ik namelijk heel snel ontdekt dat huisverwarming in Zuid-Afrika net zo goed als onbestaand is. De voorlopige twee tot drie koude maanden worden tegengegaan met kleine verwarmingselementjes, warme dekens en warmwaterflessen.
Dekens worden hier kombêrs genoemd, niet alleen in Afrikaans maar in de meeste Zuid-Afrika talen. Een kombêrs wordt echter niet alleen als extra laag op het bed gebruikt of om je voeten in te pakken als men voor de tv zit, maar ook in plaats van een jas. Ik heb een dekentje op mijn kantoor om me warm te houden en een andere thuis om over mijn schouders te gooien als ik even naar buiten moet met de vuilnisbak of post halen.
Ook gewoon als het in de avond te koud wordt en onafhankelijk van de hoeveelheid truien, het voelt alsof je het nooit warm gaat krijgen… Mensen op straat zien die tot hun neus in een wollen deken ingepakt zijn is helemaal geen bijzondere toneelspel. Dit geldt vooral voor mensen die naar werk of ergens anders heen moeten stappen, dus vooral zwarte en/of arme mensen. Een ander interessant fenomeen is gewoon je pyjama aanlaten. Kinderen, vrouwen en mannen lopen op straat in hun warme fleece of flanel pyjama’s, sloefjes en kamerjassen. Beertjes- of Spidermanprint zijn geen uitzondering. ‘s Avonds zijn normaal aangeklede mensen in de rij bij onze plaatselijke KFC in de minderheid. Het is gemakkelijk en je huiskleren af te doen om deftige EN intussen koude kleren aankleden is echt niet iets waar je op staat te springen.
Mensen in Zuid-Afrika gaan meestal voor kortetermijnoplossingen. Gewoon voor een paar maanden een dekentje over je schouders gooien, wat extra geld betalen voor de elektriciteit verbruikt door je heater. Huizen beter isoleren, centrale verwarming installeren – dat gebeurt hier niet vaak. Omdat mensen het geld niet hebben en het lijkt me ook omdat er maar weinig mensen een lang-termijn mindset hebben. Welvarend of niet, veel mensen in Zuid-Afrika blijven gericht op overleving, want wie weet wat er morgen gaat gebeuren…