“‘Zonder onderwijs geen toekomst’
Na ons bezoek aan James House in de township Imizamo Yethu, bezoeken we nu een ander project. Hiervoor trekken we naar Khayelitsha, een township die zo'n 2 miljoen inwoners huist. Hier maken we kennis met de organisatie Home From Home.
In Khayelitsha gaan we een kinderopvang en een pleeggezin bezoeken van de organisatie Home from Home. Deze organisatie vangt kinderen op die in de steek gelaten werden door hun ouders. Uit rapporten van UNICEF is gebleken dat Zuid-Afrika het hoogste aantal aids-patiënten heeft. In 2005 werd het aantal dakloze kinderen geschat op 2,5 miljoen. Tegen 2015 zou dit cijfer verdubbelen als er niets verandert in Zuid-Afrika.
Eenmaal aangekomen, ontmoeten we Genevieve Train. Zij geeft ons meer uiteg over de activiteiten van Home From Home. Ze vertelt ons dat de organisatie in 2005 werd opgericht door Jane Payne en Pippa Shaper. Zij werkten allebei in verschillende weeshuizen en merkten dat kinderen niet de individuele zorgen kregen waar ze nood aan hadden. Zeker niet de kinderen die hiv-positief waren. Daarom besloten ze Home From Home op te richten. Intussen bestaat Home From Home acht jaar en hebben zij 28 huizen in veertien verschillende townships. Deze huizen zijn goed voor de opvang van zo’n 168 kinderen waarvan meer dan de helft drager van het hiv-virus zijn.
Ouders of alleenstaande moeders en vaders kunnen zich bij Home From Home melden om een pleeggezin te worden voor deze kinderen. De organisatie onderwerpt de kandidaten aan allerlei proeven om zo te ontdekken of ze geschikte kandidaten zijn. Diegenen die goedgekeurd worden, krijgen een huis in de gemeenschap toegewezen en daar worden maximum zes kinderen bijgeplaatst.
No education means no future
De filosofie van Home From Home is gebaseerd op de noden van het kind. Ze proberen de gevonden kinderen te plaatsen in een huis in hun eigen gemeenschap of er niet al te ver vanaf. Zodat ze zich niet al te veel moeten aanpassen. Het uiteindelijke doel van de organisatie is de kinderen weer te herenigen met hun biologische ouders en na een termijn het kind weer bij zijn ouders te laten wonen. Hiervoor voorziet Home For Home psychologische begeleiding voor zowel het kind als de ouders. Indien een hereniging met de ouders onmogelijk is, proberen de medewerkers van de organisatie de kinderen klaar te stomen om op hun eigen benen te staan.
Naast deze pleeggezinnen baat Home From home één kinderopvang uit in Khayelitsha. Deze opvang werd in 2000 opgestart door Sisters of Nazareth. In 2006 nam de organisatie de crèche over. Doorheen de dag worden kinderen onder de zes jaar opgevangen. Ze leren zingen en dansen en op spelende wijze schrijven en lezen. Na de schooluren zijn andere kinderen ook welkom voor huiswerkbegeleiding. De groep wordt opgesplitst en het ene deel gaat naar het pleeggezin aan de overkant van het straat. Genevieve neemt de tweede groep intussen mee naar de klaslokalen.
De meeste lessen zijn bijna afgelopen. Buiten zitten enkele kinderen met speelgoed te spelen. Het was een erg drukke dag licht Genevieve toe, daarom heeft de leerkracht besloten dat de kinderen het laatste uurtje wat vrij mochten knutselen. Eenmaal de bende zesjarige kinderen onze camera’s zien halen ze hun beste knutseltechnieken boven om hun creaties trots aan ons te tonen. Ze vragen ook of we hen willen fotograferen en willen de foto’s dan meteen zien.
Daarna gaan we verder naar een soort van barak die onderverdeeld is in drie lokalen. In één van de lokalen geeft een Afrikaanse vrouw zangles aan een groep van vijftien vierjarigen. Ik merk dat deze kinderen erg schuw zijn en niet zo gebrand op de foto willen als de kinderen die we buiten spraken. Dus mijn collega en ik steken onze camera’s weg en beginnen mee te zingen en te dansen. Dan zegt de begeleidster tegen de kinderen dat ze het werklied gaan zingen. Als ik luister naar de tekst van het liedje, besef ik dat er een goede boodschap schuilt achter de tekst_._ “No education means no job. No job means no money. No money means no future, so let’s go back to school!”
Huiswerk en een dictafoon
Na de rondleiding zegt Genevieve dat ze nog enkele telefoontjes moet plegen, maar dat we even mogen helpen bij de huiswerkbegeleiding als we dat willen. Eén voor één sijpelen kinderen binnen en zetten zich aan de tafel. Een Amerikaanse stagiaire neemt enkele boeken en potloden en deelt deze uit. Ik zet me naast enkele kinderen en probeer hen te helpen met hun wiskunde huiswerk.
De kinderen zijn erg afgeleid door onze aanwezigheid en van het huiswerk maken komt niet veel in huis. Een van de kinderen merkt mijn dictafoon op en vraagt verwonderd wat het is. Ik probeer hen uit te leggen dat je hiermee geluidsfragmenten kan opnemen en opnieuw kan beluisteren. Omdat ze niet goed begrijpen wat ik zeg, besluit ik het aan hen te tonen. Ik zeg dat ze iets moeten zeggen, begint een van de meisjes Happy Birthday te zingen. Iedereen doet mee en als ze klaar zijn kijken ze allemaal verwachtingsvol naar mijn dictafoon. Als ik de opname opnieuw afspeel, beginnen alle kinderen te lachen.
Voor hen is dit een nieuw spelletje en iedereen wilt iets inspreken. Een van de jongens stelt zichzelf voor in een rap en andere kinderen doen dierengeluiden na. Genevieve komt naar buiten en kondigt aan dat de andere groep klaar is met de rondleiding in het pleeggezin. Als we tegen de kinderen vertellen dat we verder moeten klampen sommigen zich aan ons vast. Ze willen dat we nog even blijven met onze bizarre apparatuur. We zeggen dat we helaas niet kunnen terugkomen maar beloven pennen, ballonnen, sleutelhangers en lichtjes achter te laten. Dat vinden ze goed en we lopen al wuivend weg. We kruipen met z’n allen in een taxi en rijden weer naar onze lodge.
Deze productie kwam tot stand in het kader van het journalistieke trainingsprogramma Beyond Your World van Thomas More Mechelen. Beyond Your World wordt financieel mogelijk gemaakt door de Europese Commissie.