“‘Zwarte magie ten koste van witte levens, proper is het niet’
Ondertussen werk ik al langer dan een maand in Moshi. De vele indrukken, overvloed aan werk en actieve vrije tijd doen de klok niet stil staan. We bouwen gestaag aan C-re-aid en zijn aan het groeien, maar daar wil ik het nu niet over hebben. Een open deur: het is hier warm. Verder kom je te weten dat albinisme hier relatief vaak voorkomt, en dat het gesmaakt wordt. Jammer genoeg om een lugubere reden.
Het is heel proper in Moshi. Voor mijn vertrek las ik ergens dat het als de meest nette stad van Tanzania wordt beschouwd. Dat lijkt me niet gelogen.
Proper is het wel degelijk. Tenminste als je een oogje of twee dicht knijpt voor het verbranden van afval en de plotse verschijningen van stortplaatsen tijdens een avontuurlijke fietstocht.
In het centrum zijn er kleine, openbare vuilniskorven. Probeer dat maar ergens anders te vinden. Nog straffer; wanneer controleurs je een papiertje op de grond zien smijten, mag je 50USD ophoesten.
Hou het netjes en fris!
Het regenseizoen komt er bijna aan, en dat is goed nieuws.
Verder is het hier stoffig. Heel stoffig. Een briesje kan zoveel deugd doen wanneer die de warmte even bestrijdt. Dat briesje wordt soms een windvlaag, en dan hou je beter je mond dicht. Avondlijke douches beginnen meestal met een bruine stroom die naar het afvoerputje sijpelt.
Soms val je dan eens zonder elektriciteit, soms zonder water, of beiden. Dat is niet zo heel erg. Je zet de ramen open voor lichte afkoeling, ademt eens diep (door je neus!), kookt iets lekkers in de zelfgemaakte oven en geniet van de mensen rondom je.
Ook is er de goeie, frisse pint, die in halve liters verkocht wordt. Safari en Castle zijn favorieten, een ijskoude Kilimanjaro op warme dagen.
Warm is het zeer zeker. Ik zit ‘s avonds laat vaak te zweten. Het regenseizoen komt er bijna aan, en dat is goed nieuws. Een frissere lucht, meer water, minder stof… maar de modder is nu al een zekerheid.
Tussen het stof en de zweetdruppels door lees ik al eens een lokale krant. Dat gebeurt veel te weinig en in het Engels, want aan mijn Swahili moet nog hard gewerkt worden. Vorige week kopte de krant ‘Albino gemeenschap aan tafel met overheid.’ Ik had al eens gehoord van de onderdrukking van albino’s in Afrika. Maar wat ik las, verbaasde mij enorm. Ik deed wat meer onderzoek.
Tanzania staat bekend om zijn vervolgingen van albino’s. Velen worden gedood. Als ze geluk hebben, worden er enkel één of meerdere lichaamsdelen afgehakt. Het land lijdt onder een groot aantal aanvallen. Maar waarom gebeuren deze gruwelijk daden? Het heeft alvast geen ideologische, etnische of principiële reden. Sommigen denken dat albino’s ongeluk brengen, waardoor ze moeten verdwijnen. Maar dat is niet de grootste reden.
Wit voor wie wilt!
De verschillende lichaamsdelen worden gebrouwen in soepjes en drankjes.
Bepaalde lichaamsdelen van albino’s bezitten magische krachten. Dat is althans wat velen geloven. Het bijgeloof beperkt zich tot enkele gebieden in Oost-Afrika. De verschillende lichaamsdelen worden gebrouwen in soepjes en drankjes. De schuldigen zijn de witchdoctors, of medicijnmannen. Nu ja, zonder de vraag naar deze brouwsels zouden medicijnmannen zich waarschijnlijk bezig houden met andere wondermiddelen. De vraag is aanwezig, wettig of onwettig.
De prijzen voor de brouwsels liggen zeer hoog. Vraag en aanbod, en verder niet onlogisch aangezien men handelt in resten van voorgaande, menselijke levens. Enkel de allerrijksten kopen de gelukbrengende en misselijkmakende brouwsels. Het ritueel dat erop volgt zou hun voorspoed brengen. Wat mensen al niet doen voor geluk. Als je geld hebt, probeer je alles wel eens uit, zeker de wanhopige. Bijvoorbeeld voor een belangrijke verkiezing duiken albino’s beter onder omdat machtige politiekers dat tikkeltje geluk nodig hebben.
Het gaat zelfs zo ver dat familieleden en vrienden hun witte levensgenoot verpatsen voor die broodnodige extra centen. Wederom, radeloosheid triggert onmenselijke daden. Liever een ander leven dan het mijne, denken velen. Daarom dat een structurele aanpak gefocust op sociaal-economische feiten op lange termijn vaak nodig is om onrechtvaardigheid te bestrijden.
Begin dit jaar kwam er weer een verbod op de witchdoctors en hun praktijken, nadat deze wet in 2009 was ingegaan maar even snel weer was uitgedoofd door de populariteit van traditionele genezingen. Of dit verbod een oplossing zal bieden, betwijfel ik ten zeerste. Kijk bijvoorbeeld naar het illegale, maar actieve drugsverkeer in Europa. Verder komt er op scholen een grotere bewustmaking van de vreselijke jacht op albino’s en dat ze net zo’n mensen zijn als iedere andere. Velen hopen de discriminatie van albino’s te reduceren, maar zoals zo vaak krijgt de meerderheid niet altijd zijn gelijk.
Tot dusver heb ik nog geen albino gespot in Moshi. De kans is sowieso klein, maar groter dan in de meeste landen, met ongeveer een kans van 1 op 1500 op albinisme in Tanzania. Albino’s zitten ook iets veiliger in de steden dan in een ruraal gebied, waar er minder bescherming is.
Ik hoop alvast dat ze nog buiten durven komen. Ook albino’s moeten kunnen genieten van dezelfde rechten en mate van veiligheid als hun landgenoten. Ieders bestaan is gelijk, waarbij gewin ten koste van anderen moet worden uitgesloten. Dat is geluk, en naar dat geluk moet iedereen streven. Niet naar een onbestaand geluk vanwege witte ledematen.
Reacties zijn altijd welkom. En voor meer informatie: jens@c-re-aid.org