“‘Links enthousiasme voor Brexit is een vergissing’

Brexit sailing apart

muffinn CC BY 2.0​

De uitdrukking ‘Lexit’ staat voor left exit of left Brexit of ook nog left leave, de argumenten van de linkerzijde van het politieke spectrum in het Verenigd Koninkrijk voor een spoedig vertrek uit de Europese Unie. Volgens deze beweging is de EU een neoliberaal project, eens uit de EU zal het voor de socialistische partij Labour gemakkelijker zijn om de verkiezingen te winnen, en dan een echt socialistische koers te varen.

‘De Europese Unie is te veel gericht op handel zonder grenzen, en te weinig aandachtig voor de sociale consequenties’

Als werknemer van de London School of Hygiene and Tropical Medicine, wonend in Gent, ben ik niet objectief. De Brexit is een stevige streep door mijn persoonlijke financiële rekening.

Straks moet ik misschien gaan aankloppen bij wat ooit de Dienst Overzeese Sociale Zekerheid was, zoals ontwikkelingswerkers dat doen. Het zal een vleugje exotiek toevoegen aan de wekelijks Eurostar trip, maar toch vooral een stevige maandelijkse factuur.

Toch heb ik wel symphatie voor de argumenten van de zogeheten Lexiteers, de linkse aanhangers van Brexit. Ook naar mijn aanvoelen is de Europese Unie te veel gericht op handel zonder grenzen, en te weinig aandachtig voor de sociale consequenties van een verenigde markt.

Thatchers koers

De idee dat het VK buiten de EU een socialere koers zal varen is –understatement– merkwaardig. Het VK is in de EU nooit een voorvechter van Europees sociaal beleid geweest –nog een understatement.

‘Sinds de aanstelling van Margaret Tatcher als premier bijna 40 jaar geleden vaart de VK een liberaal-kapitalistische koers, waar de Labour-regeringen van Blair en Brown nauwelijks van afweken

Het Europees Sociaal Handvest, het paradepaardje van het sociaal beleid van de EU, is er pas gekomen na langdurige obstructie van het VK, toen Tony Blair (Labour) de teugels overnam van John Major (Conservative Party) als premier. John Major uitte zijn aversie over het handvest. ‘Laat Europa een sociaal handvest hebben, wij willen werkgelegenheid.’

Na David Camerons belofte om een referendum over Brexit te houden herinnerde The Guardian zijn lezers nogmaals aan het feit dat werknemers in het VK nogal wat sociale rechten te danken heeft aan dat Europees Sociaal Handvest. Verder weken Tony Blair en zijn opvolger en partijgenoot Gordon Brown weinig af van de koers die was ingezet door de conservatieve Margaret Tatcher en John Major.

Blair noemde het de Derde Weg: de gulden middenweg tussen het socialisme van het ‘oude’ Labour, en het rauwe kapitalisme van Tatcher en Major. Met ander woorden, sinds de aanstelling van Margaret Tatcher als Eerste Minister in 1979 bijna 40 jaar geleden vaart dit land een liberaal-kapitalistische koers, waar de Labour-regeringen van Blair en Brown nauwelijks van afweken.

Grenzeloze naïviteit

Dat is waar de Lexiteers hun zelfvertrouwen uit putten. De gewone Brit heeft er genoeg van. Zo leeft 37 procent van de kinderen in Londen wonen leven onder de armoedegrens! Een voltijds job hebben en toch dakloos zijn: het bestaat.

‘In Londen leeft 37 procent van de kinderen onder de armoedegrens. Een voltijds job hebben en toch dakloos zijn: het bestaat’

De gewone man (en vrouw) heeft niet alleen overwegend voor de Brexit gestemd, maar ook voor de aanstelling van Jeremy Corbyn als leider van Labour, en dit tegen de zin van de meeste Labour-parlementsleden.

Corbyn werd al meer dan eens uitgedaagd door mensen aan de top van zijn eigen partij – ook dat is hier een gewoonte– maar de steun van de partijleden neemt toe.

Volgens de Lexiteers mogen we ons niet blindstaren op de politiek van Labour onder Blair en Brown. Wanneer Corbyn eerste minister wordt, dan is het gedaan met snijden in de overheidsuitgaven.

Dan gaan de belastingen voor de bedrijven en de rijken fors naar omhoog, waardoor er middelen komen om de gezondheidszorg te verbeteren, het onderwijs te subsidiëren -het inschrijvingsgeld voor een universitaire opleiding is hier zowat tien maal duurder dan in België, de arbeidsvoorwaarden te verbeteren, en zelfs om het spoorvervoer opnieuw te nationaliseren.

De Lexit mythes ontkracht

Niet alle Labour-leden zijn overtuigd. Onlangs publiceerden vooraanstaande Labour-leden een document waarin ze de mythes over een socialistische Brexit onderuithalen, Busting the Lexit Myths.

‘Dat er op z’n minst tijdelijk minder handel zal zijn tussen het VK en de rest van de EU is dus even onvermijdelijk’

Het is een interessant werkstuk, ook voor diegenen die het hele Brexit-gedoe al lang beu zijn.

Punt per punt ontkrachten de auteurs de beweringen volgens dewelke de EU schuldig is aan het huidige beleid in het VK, of regels oplegt die de goede voornemens van Corbyn en de zijnen in de weg staan. Bekeken vanuit het VK –met de voeten nog in de EU, met het hoofd er al uit– lijkt de EU plots een soort sociaal paradijs. Alleen al voor die ervaring is het document een lezing waard.

Het meest verontrustende deel gaat echter niet over wat de EU wel of niet voor het VK doet, maar welke toekomst het land buiten de EU te wachten staat. Dat de Brexit handelsbelemmeringen meebrengt, is onvermijdelijk. Dat er op z’n minst tijdelijk minder handel zal zijn tussen het VK en de rest van de EU is dus even onvermijdelijk.

Gebonden aan vrijhandelsakkoorden

Daarom moet er meer handel met de rest van de wereld ontstaan. Nieuw-Zeeland staat te popelen om een vrijhandelsakkoord met Groot-Brittannië te onderhandelen, en dat laat sommigen dromen van de goede oude tijd van het British Empire, maar dan als een Commonwealth vrijhandelsakkoord.

Helaas, in Nieuw-Zeeland wonen minder dan 5 miljoen mensen, en dus potentiële afnemers van goederen en diensten uit Groot-Brittannië, een peulschil in vergelijking met de 445 miljoen van de EU zonder het VK.

‘Het VK zal met de hoed in de hand moeten aankloppen bij de VS onder leiding van Donald Trump’

India heeft 1,3 miljard inwoners, maar de gemiddelde inwoner van India heeft niet de koopkracht van de gemiddelde inwoner van de EU. Australië en Canada samen hebben 60 miljoen inwoners, dat is al iets, maar toch nog ver weg van wat de EU te bieden heeft.

Het VK zal met de hoed in de hand moeten aankloppen bij de VS onder leiding van Donald Trump. Die laatste heeft net een aanzienlijke belastingvermindering voor bedrijven doorgevoerd en is dat in Davos gaan vertellen aan iedereen die het horen wilde. Tja, begin daar maar eens mee te concurreren, als je eerst nog gauw een belastingverhoging wil doorvoeren.

Voor de (rest van de) EU

Wanneer ik in Gent ben, vang ik wel eens op dat de EU nu eindelijk een echt sociaal beleid zal kunnen voeren, nu we van dat vervelende VK verlost zijn. Nu gaan we onze echte Europese sociale aard naar boven zien komen. Het VK had al lang de 51ste staat van de VS moeten zijn, Londen ligt trouwens een stuk dichter bij Washington DC (5913 km) dan Honolulu, de hoofdstad van Hawaï (7784 km).

‘Het VK gaat de belastingen voor bedrijven en hoge inkomens niet verhogen, maar verlagen’

Vergeet het maar. Het VK gaat de belastingen voor bedrijven en hoge inkomens niet verhogen, maar verlagen. Nederland heeft daarop al geanticipeerd, ‘om niet zoals België te worden.’

De rest van de EU zal willens nillens volgen, tenzij we eindelijk willen inzien dat handel drijven met partners uit landen die geen evenwaardig sociaal beleid voeren uiteindelijk ons eigen sociaal beleid ondergraaft. Er zijn betere manieren om dat te beëindigen dan het bouwen van betonnen muren.