“‘Bart De Wever fait coucou à la fenêtre’

Michael De Cock

© Brecht Goris​

De media-aandacht voor de Antwerpse burgemeester neemt — voor ons land — ongeziene proporties aan. Maar het belangrijkste verkiezingsnieuws kwam de afgelopen dagen misschien nog uit Brussel. Het duurde wel even voor dat doordrong in Vlaanderen. Op de verkiezingsdag zelf werd er in de Vlaamse media nauwelijks over bericht en vrijwel niemand voelde zich toen geroepen om de uitslag te analyseren. Dat is zorgwekkend.

Brussel is de hoofdstad van het land, en dus ook van Vlaanderen. Toch is er bitter weinig interesse. Zo werken de Vlaamse media de vervreemding met de hoofdstad in de hand. Liever focussen op het rechtse stemgedrag van de Vlamingen – forza Ninove — dan op de spectaculaire omslag in Brussel. Nochtans is het in Brussel dat komende jaren het meest progressieve project van het land zal gerealiseerd worden. De statistieken kent u intussen: PS bleef overeind en ook Groen en PTB deden het bijzonder goed. MR verloor en N-VA kreeg, ondanks hoge verwachtingen, geen teen aan de grond in de hoofdstad.

Dat N-VA niet is doorgebroken in Brussel zit de partij hoog. Ze hadden immers de ambitie om het Belgisch model van binnenuit te kraken. Het is anders uitgedraaid.

Het Brusselse model zal meer dan ooit clashen met het Vlaamse N-VA-model. Dat N-VA niet is doorgebroken in Brussel zit de partij hoog. Ze hadden immers de ambitie om het Belgisch model van binnenuit te kraken, en hadden daar zelfs – zo klonk het in de wandelgangen – een coalitie voor PS voor over. Het is anders uitgedraaid. Dat het de partij hoog zit kan je nu al merken aan de communicatie. Theo Francken en co zijn immers meteen aan Brussel-bashen begonnen. Dat deed Francken met de foto van Catherine Moureaux die tussen een groep mannen in de straten van Molenbeek haar verkiezingsoverwinning viert. Dat soort communicatie kan jolig klinken in Vlaanderen, ze doet de Brusselse N-VA helemaal geen goed.

Die polariserende tweets van Francken zijn niet nieuw, maar nu wel opmerkelijk. Ten eerste omdat zijn voorzitter op een euh… onbewaakt moment – weliswaar bijzonder mooi in beeld gebracht -voor verzoening pleitte vanuit Antwerpen, maar vooral omdat die populistische communicatie van Francken vooral het Vlaams Belang de wind in de zeilen hebben gegeven de laatste jaren. Dat zeg ik niet: dat zeggen Bart Maddens op Doorbraak.be en Ivan De Vadder in Le Soir.

Waarom hij het dan toch doet? Vermoedelijk omwille van reden drie: omdat hij het niet kan laten en om reden vier, dat niemand binnen de partij nog écht iets over hem te zeggen heeft. Vraag is, tot slot, of Francken een sterke extreem rechtse partij wel problematisch vindt? In Knack laat Francken ietwat trots optekenen dat het optellen van Vlaams Belang en N-VA in veel gemeenten tot hallucinante cijfers leidt…

In Brussel heeft de hoop het van de angst gehaald en wordt resoluut voor een stedelijke revolutie en samenlevingsmodel gekozen.

In Brussel heeft de hoop het van de angst gehaald en wordt resoluut voor een stedelijke revolutie en samenlevingsmodel gekozen. Dat leefbaarheid (en mobiliteit) in de steden een belangrijk thema zou worden, voelde ook Bart De Wever net op tijd aan. Hij draaide een maand voor de verkiezingen dan ook zijn kar: het dogma dat koning auto tot op de Antwerpse Meir moest kunnen rijden werd ingeruild voor de mantra dat het N-VA-programma en Groen niet zoveel van elkaar verschilden en dat de groene revolutie in Antwerpen nu al is ingezet. Het mag een wonder heten dat hij daarmee weggeraakte en dat er door moderatoren en opiniemakers nauwelijks op gewezen werd. Was het geen U-turn, dan toch minstens een stevige bocht. Slim was het ook. De Wever beseft(e) immers net op tijd dat gezonde lucht, mobiliteit en leefbaarheid dé thema’s zijn die de komende jaren de agenda bepalen.

Ook al was de overwinning van Groen dus niet echt een verrassing, de partij bleek de eerste dagen na de verkiezingen allerminst voorbereid op een zege en kreeg zowel van Open VLD als van N-VA een lesje in strategie en efficiëntie. Het leek wel of ze bij Groen – alle peilingen ten spijt – geen flauw benul hadden wat ze bij winst zouden gaan uitvreten, of dat ze eerst nog gehoopt hadden op een bezinningsweekend met de partij in de Hoge Rielen.

Nee. Dat doet Open VLD een pak efficiënter. Daar waren ze de lessen van Vincent Van Quickenborne nog niet vergeten. Hij maakte zes jaar geleden een coalitie achter de rug van Stefaan De Clerck. Een Shakespeariaans drama was dat. Laf, leep of stoutmoedig? U mag ervan vinden wat u wilt. Zes jaar later ligt er niemand nog wakker van, en blijkt er in Kortrijk niemand die eraan twijfelt dat Van Quickenborne de beste burgemeester voor de stad is.

Wat geldt voor Kortrijk, geldt evenzeer voor Oostende en Gent, moeten Tommelein, de Clercq en Rutten gedacht hebben. Ze hebben vermoedelijk geen ongelijk. Al onderschatten ze misschien wel de impact die deze niet zo fraaie taferelen op de verkiezingsuitslag van mei kan hebben.

In Antwerpen begon het strategospel en de positionering voor de volgende verkiezingen al zondagmiddag, zo leerden we in Jambers in de politiek … Hoe anders de, ‘ik word daar zo moe van’ confidentie aan Luc Lemmens verantwoorden? Het is straffe communicatie. Een paar dagen na de feiten op antenne gaan, met beelden van de verkiezingsmiddag die vervolgens als visionair gelezen worden. Had N-VA een hand in de eindregie? Mochten ze veto’s stellen bij de montage? Dat zou kunnen. Feit is dat de journalist en de politicus elkaar even erg nodig hadden. De eerste de primeur, de tweede de roeptoeter.

De Wever zette met zijn emotionele confidentie Groen meteen vast in een catch 22.

De Wever zette met zijn emotionele confidentie Groen meteen vast in een catch 22. De uitgestoken hand aanvaarden, meebesturen en verantwoordelijkheid nemen en mogelijk daarvoor afgestraft worden door de eigen achterban, of oppositie voeren, lafheid aangewreven worden en moeten toezien vanuit de oppositie hoe het komende stadsbestuur maatregelen neemt om de stad leefbaarder te maken. Gent heeft een circulatieplan, Brussel zal binnenkort drastisch veranderen en ingrijpen op mobiliteit en luchtkwaliteit, dus blijft daar de vraag: Quid antwerpen?

Ondertussen zitten ze bij SP.A in zak en as. De partij kreeg eerst een pandoering van de kiezer, daarna een uppercut van Louis Tobback. Met Louis als vriend heeft een mens geen vijanden nodig. Zou Tobback senior de straatwijsheid: on ne tire pas sur une ambulance niet kennen? Of zou hij vergeten zijn dat het onder de vorige voorzitter – wie was dat ook al weer?  — ook al steil bergaf ging?

De redenen waarom SP.A ei zo na dood is? Ik geef er u vier. 1) Socio-economisch is de partij op links voorbijgestoken door PVDA en zelf haast irrelevant geworden. 2) Op identitaire kwesties – hoofddoek om er maar één te noemen – is de partij zwak, warrig en tegenstrijdig, en wordt vaker strategisch opportunisme dan ideologie als principe gevolgd. 3) Hetzelfde geldt op een belangrijk thema als migratie. Op het keiharde oppositiewerk van Ben Segers na – zowat de enige die Theo Francken keer op keer op basis van facts and figures in zijn hemd zet – zwalpt de partij ook daar dat het geen naam heeft…

SP.A heeft van oktober tot mei tijd voor een catharsis én een deus ex machina.

Terwijl in steden burgerinitiatieven floreren en het draagvlak rond migratie groeit, blaast SP.A warm en koud en aarzelt onophoudelijk tussen de lijn die Mark Elchardus verdedigt, — een exclusieve solidariteit – versus een warme solidariteit die het resoluut opneemt voor de slachtoffers van de globalisering. 4) Tot slot heeft de partij elke aansluiting met de jeugd verloren… Dan weet je hoe laat het is. De malaise zit diep, — ondanks lichtpuntjes die bijvoorbeeld naar de naam Jinnih Beels of Mohamed Ridouani luisteren, — en de volgende verkiezingen komen bijzonder snel. SP.A heeft van oktober tot mei tijd voor een catharsis én een deus ex machina. Ze hebben tijd van een theaterseizoen, daar kan veel op gebeuren. Is het socialisme ten dode opgeschreven? Alvast niet in Spanje, Wallonië of … Brussel.

Om te eindigen wil ik het graag over de media met u hebben. Die hebben het immers, net als de Sossen, altijd gedaan. Zo goed, fris en diepgaand de aanloop van de verkiezingen was, zo lamentabel en tenenkrullend werd het op verkiezingsdag en daarna. Veel mooie interviews en programma’s gezien: In Terzake bijvoorbeeld, met een uitmuntende Annelies Beck en Kathleen Cools, maar ook in het nieuwe frisse format Iedereen Kiest met Phara De Aguirre, met voor één keer eens iets minder voor de hand liggende gasten. Al zijn het vooral Van Cauwelaert en Zinzen bij Ivan die met de prijs van ‘grote belofte’ gingen lopen… Vermoedelijk omdat het programma in de luwte, op een onbewaakt moment en ver van denktanken en trendwatchers bedacht werd, én omdat het om inhoud draaide. Slechts één week op antenne, op een onmogelijk uur, maar na een dag al cult. Wie doet hen dat na? Het is mij meermaals overkomen om een uur slaap te laten om op VRT Nu nog door het programma te gaan.

Tot zover het goeie nieuws. Want wat te zeggen over de hijgerige, kinderachtige stand up-journalistiek die we sinds verkiezingsdag over ons heen krijgen? Wat te zeggen over Pieter Jan De Smedt, die god weet door wie met straalwagen naar het huis van Bart De Wever werd gestuurd om zich af te vragen of die nog thuis zou zijn, terwijl op de achtergrond De Wever kwam zwaaien bij het raam.

Jaja, er zijn nog zekerheden: terwijl de kleintjes hun lijn nog moeten uitgooien, zit Jambers al met een grote vis op restaurant.

Ik heb het huis van De Wever de laatste weken zo dikwijls op tv gezien dat ik er vanop het schoon verdiep met een drone blind zou naartoe kunnen vliegen. Het bewuste tafereel werd nadien prompt een nieuwsitem. Bart De wever is vermoedelijk nog thuis, kreeg de overmoedige titel: Bart De Wever kijkt naar één. Dat bleek een boemerang. Op RTBF werd dat: Bart De Wever dit coucou à la fenêtre. En hier komt de boemerang al terug want, oh ironie, terwijl De Smedt voor de gevel van De Wever stond, draaide een camera langs de binnenkant hetzelfde tafereel. Eigenlijk had de titel moeten zijn: VRT zoekt Bart De Wever, VTM heeft hem gevonden. Of nog krachtiger: VTM VRT te snel af. Jaja, er zijn nog zekerheden: terwijl de kleintjes hun lijn nog moeten uitgooien, zit Jambers al met een grote vis op restaurant.

Pas toen ik de beelden van een in de slaapkamer zwaaiende De Wever zag, drong het allemaal écht tot mij door. Dit alles maakte deel uit van één groot metaverhaal. Noem het een kunstwerk. Een vette knipoog naar Plato’s Grotallegorie. We denken op VRT dat De Wever naar ons zwaait, maar op VTM begrijpen we hoé De Wever naar de media zwaait, terwijl hij ze ondertussen een joekel van een neus zet.

Met als enige reden kijkcijfers en sensatiezucht heeft men de Antwerpse verkiezingen uitgeroepen tot een kanseliersverkiezing.

De media-aandacht voor de Antwerpse burgemeester neemt intussen — voor ons land – ongeziene proporties aan. Met als enige reden kijkcijfers en sensatiezucht heeft men de Antwerpse verkiezingen tot een kanseliersverkiezing uitgeroepen. Bart De Wever zet het vuilnis buiten, Bart De Wever zet de vuilinisbakken weer binnen, Bart De Wever koopt pralines… Bart De Wever fait coucou à la fenêtre, om te eindigen bij Bart De Wever is het allemaal een beetje moe. Geef hem eens ongelijk?

Het was echter niet het enige infantiele stand up-moment. Ook in Gent viel immers sensatie te rapen en deed men graag een duit in het zakje. Want wat te zeggen over Bart Verhulst, die Daniël Termont achterna zat bij het buitenkomen van een vergadering en tot drie keer toe verzocht werd om hem met rust te laten. Genante, nietszeggende televisie was het. De haast immer erudiete Kathleen Cools vond het nodig op twitter lacherig te doen over deze interessante (sic) scène. Ze vond het interessant hoe Verhulst – opgelet, een Germanist! Zo meldde ze er bij – “Verstaat gij geen Nederlands” naar het hoofd geslingerd kreeg, door Termont. Je moet maar durven, Bart Verhulst met een taalfout wandelen sturen. En dat allemaal in Gent. Vermakelijk allemaal misschien, maar het heeft evenveel met journalistiek te maken als het gat in de donut met patisserie. Het is ongepast, onfatsoenlijk en het brengt niets bij.

De zittende Gentse burgemeester, die er de laatste jaren nochtans alles aan had gedaan om alle sympathie te verliezen, steeg door zijn arrogante reactie voorwaar opnieuw in mijn achting. Beste Kathleen Cools: in een andere wereld, op een onbewaakt moment, wil ik graag kouten over de studierichting van meneer Verhulst en te weten komen aan welke schrijver of aan welk linguistisch probleem hij zijn licentiaatsverhandeling heeft gewijd… In deze wereld, en op verkiezingsdag interesseert mij dat jammer genoeg geen flauwe ruk.

Op verkiezingsdag lijkt het me fijn dat hij gewoon goed zijn job doet en zich niet moet wijden aan taken die zich mijlenver beneden zijn talent en journalistieke waardigheid bevinden.