“‘Een geïnformeerde kiezer is er twee waard’
Op 25 mei trekken we weer met z'n allen naar de stembus. Het is even geleden dat er nog zoveel op het spel heeft gestaan. We staan voor grote socio-economische uitdagingen, en de manier waarop we hiermee omgaan kan voor ieder van ons beslissende gevolgen hebben. Terwijl de vorige regering zich vooral heeft bezighouden met het instellen van tijdelijke maatregelen om de crisis te overleven, zal de volgende de weg moeten plaveien naar de toekomst. De rol van het Europese project hierin mag zeker niet onderschat worden. Reden genoeg om ons als burgers, kiezers, zo goed mogelijk te informeren zodat we een bewuste keuze kunnen maken over welke toekomst we willen en hoe we die willen nastreven.
Economen beschouwen informatie als een waardevol goed. Men stelt dat mensen die over de nodige informatie kunnen beschikken om bepaalde beslissingen te nemen, doorgaans beter af zijn dan wanneer ze die informatie niet hebben.
Logisch. Alleen zijn er in het dagelijkse leven talloze situaties waar je niet zomaar vrij over belangrijke informatie kan beschikken. Vaak is er zelfs een tegenpartij die er baat bij heeft om je bepaalde informatie te onthouden.
Een probleem dat mede heeft geleid tot de crisis in de financiële markten. Denk maar aan de banken die geld van spaarders investeerden in complexe financiële producten waar ze zelf niets van begrepen en dus onmogelijk het risico van konden inschatten. Een zaakje waar diegene die de producten ontwikkelden en verkochten veel aan verdiend hebben. Deze “informatie-asymmetrie” was uiteraard maar een aspect van de talloze falingen in het systeem die tot de crisis geleid hebben.
Sceptische Eurofielen
De aard van het probleem maakte dat vooral op Europees niveau actie moest ondernomen worden. Hoewel we op 25 mei ook een stem zullen moeten uitbrengen voor het Europese parlement horen we nog veel te weinig over wat er zich op dat niveau afspeelt.
Een les uit de financiële crisis is dat als je het niet kan uitleggen, je wellicht ook niet bevoegd bent om erover te beslissen.
Dit staat in schril contrast met de impact die Europa heeft op onze dagdagelijkse realiteit, zoals de protesten in de straten van Brussel deze week hebben laten zien. Het komt de imagoschade die is opgelopen allesbehalve ten goede. Het leed veroorzaakt door de ongebreidelde financiële markten maar ook de gebrekkige beleidsafstemming voor en na de crisis, heeft zelfs de grootste Eurofielen sceptischer gemaakt.
Een beetje meer transparantie en communicatie kan dus zeker geen kwaad. Tenzij men ervan uitgaat dat de kiezer het niet zal begrijpen. Een les uit de financiële crisis is dat als je het niet kan uitleggen, je wellicht ook niet bevoegd bent om erover te beslissen.
Ieders stem telt
Gelukkig zijn er door sommige media, middenveldorganisaties en geëngageerde individuen allerlei initiatieven op poten gezet die precies tot doel hebben politici aan de tand te voelen over wat ze van plan zijn - en vooral ook niet van plan zijn - en wat dat zou betekenen voor de kiezers. In projecten zoals Ieders Stem Telt komen zelfs de zwaksten onder ons aan bod, die vaak moeilijker toegang hebben tot informatie.
Wat ook toegejuicht mag worden zijn de initiatieven waarbij politici van beide kanten van de taalgrens aan bod komen. Niet alleen weet de kiezer dan beter waar die aan toe is bij de noodzakelijke regeringsvorming, de confrontatie met de vaak gedemoniseerde ‘ander’ leidt ertoe dat de kern van waar ieder voor staat duidelijker wordt.
Het leidt er ook toe dat politici vervallen in simplismen en grijpen naar Tea Party-argumenten, waarbij iemand die niet even drastisch in het sociale weefsel wil snoeien meteen vergeleken wordt met de Sovjet-Unie, maar dat nemen we er maar bij.
Het wordt de komende weken nog uitkijken naar activiteiten waar ook kleinere partijen gehoord worden. En waar naast werk, fiscaliteit en de begroting ook thema’s zoals onderwijs, milieu, asiel en migratie aan bod komen, die evenzeer een belangrijke economische weerslag hebben.
De crisis is een kans
De indruk wordt wel eens gewekt dat de crisis de moeilijkheden waarmee we vandaag geconfronteerd worden heeft veroorzaakt. Niets is minder waar.
We hebben over de verkiezingen of over de crisis nog lang niet alles gehoord. De indruk wordt wel eens gewekt dat de financiële - en bijgevolg economische - crisis de moeilijkheden waarmee we vandaag geconfronteerd worden heeft veroorzaakt. Niets is minder waar.
De crisis heeft zeker gezorgd voor een terugval, maar de crisis zal ook voorbij gaan. Belangrijker zijn de zwaktes die zijn blootgelegd in het systeem dat ons in staat moest stellen het hoofd te bieden aan uitdagingen die we hoe dan ook tegemoet gingen.
De crisis heeft een momentum gecreëerd om onszelf, en de manier waarop we ons verhouden tot de maatschappij en de wereld rondom ons te herdefiniëren. Dit is een kans om stil te staan bij wat we belangrijk vinden en vorm te geven aan een economisch systeem dat daaraan uiting geeft. Vandaar dat we er goed aan doen om ons grondig te informeren over de visies en beleidsvoorstellen van de verschillende partijen hieromtrent.
We hebben als burgers recht op die informatie, gezien wij de eerste slachtoffers zijn van het ontbreken ervan. Het is begrijpelijk dat sommige politici hier niet om staan te springen. De kans dat de verkiezingen beslecht worden door een Slimste Mens, een Komen Eten of een of andere Miss-verkiezing wordt kleiner als de kiezer, de burger, serieus genomen wordt.