“‘Er is een internationale kruistocht tegen lgbti+rechten aan de gang’

In 2019 verwelkomden Giorgia Meloni en toenmalig vicepremier Matteo Salvini het World Congress of Families in Verona. Het is het jaarlijkse hoogtepunt voor de ultrachristelijke antivrouwen- en anti-lgbti+-beweging. Op dat moment werd het congres voor het eerst in meer dan een decennium nog eens in een West-Europees land onthaald.

Ik trok toen als jonge lgbti+-activist naar Verona. Mijn plan? Undercover binnen raken op het congres. Ik had me geregistreerd als journalist, maar schreef op dat moment een paper over de anti-lgbti+-beweging.

Toen ik me aanmeldde aan de persbalie werd me verteld dat er voor “mensen zoals jij” geen plaats was op het congres.

Helaas mislukte mijn plan. Toen ik me aanmeldde aan de persbalie werd me verteld dat er voor “mensen zoals jij” geen plaats was op het congres. Zin in drama had ik niet, dus besloot ik dan maar interviews af te nemen met bezoekers op de stoep voor de congreszaal.

Op een gegeven moment kwam de voorzitter van het World Congress of Families naar buiten. Ik sprak Brian S. Brown aan en stelde hem enkele vragen. Daarop nodigde hij me uit om het interview binnen verder te zetten. Jawel, de voorzitter nam me onwetend mee naar binnen.

Maar na amper vijf minuten hadden de bewakingsagenten me al opgemerkt. Ze grepen me bij de kraag en gooiden me hardhandig het gebouw uit. Nogmaals was overduidelijk dat ik er persona non grata was.

Internationaal netwerk

Wat hadden ze dan te verbergen, vroeg ik me af. De sprekerslijst sprak alleszins tot de verbeelding. Behalve Salvini en Meloni waren dat onder meer ook: de toenmalige Hongaarse staatssecretaris voor Familiezaken en huidig president Katalin Novak, de president van Moldavië Igor Dodin en verschillende hoge vertegenwoordigers van het Vaticaan en verschillende orthodoxe kerken.

Ik vermoed dat ze eerder de deelnemers aan het congres verborgen wilden houden. Vandaag weet ik dat het congres leden kent met een bedenkelijke achtergrond.

Neem bijvoorbeeld Alexey Komov, de Russische vertegenwoordiger van het World Congress of Families. Die is ook de persoonlijke assistent van Konstantin Malofeev, een Russisch-monarchistische ultraconservatieve oligarch die op sanctielijsten van de EU en de VS staat. Malofeev was sinds 2014 ook een van de belangrijkste financierders van de pro-Russische rebellen in de Donbas. Hij was ook een van de aanwezigen tijdens het World Congress of Families in 2014, dat toen zelfs in het Kremlin werd georganiseerd.

Een andere opvallende aanwezige in 2019 was Fabrice Sorlin, die als Franse vertegenwoordiger fungeerde. Sorlin was actief in de alt-rightgroep Dies Iræ. De Amerikaanse burgerrechtenorganisatie Southern Poverty Law Center classificeert die groep als een ‘brutale katholieke militie […], wiens missie het was om blanke Franse katholieke jongeren voor te bereiden op een burgeroorlog tegen immigranten, zwarten en moslims’.

Sorlin speelde daarnaast een belangrijke rol bij de lening die Marine Le Pen vanuit het Kremlin kreeg voor haar verkiezingscampagne. Die linken kwamen tot stand via het World Congress of Families.

In 2017 vond een regionale conferentie van het congres plaats in Parijs, georganiseerd door Sorlin en Komov. De Georgische oligarch Levan Vasadze was één naam op de sprekerslijst. In 2019 zond hij in Tbilisi “squads” uit om “op homoseksuelen te jagen”. Een andere naam was John Laughland, Europarlementslid voor de Nederlandse populistische partij Forum voor de Democratie, die ook banden heeft met Rusland. Het is een allegaartje van extreemrechtse figuren en politici die proberen opklimmen tot mainstream milieus.

In 2018 sloot Sorlin zich ook aan bij de gele hesjes in Parijs. Foto’s van de protesten tonen hem met de vlag van de Donetsk People’s Republic (DNR), de zelfverklaarde onafhankelijke pro-Rusissche rebellenprovincie in Oekraïne. Hij verdedigt de belangen van de DNR en bezocht de regio verschillende keren. Hij kan dus beschouwd worden als de “onofficiële” vertegenwoordiger van DNR in Frankrijk.

Andere usual suspects die actief deelnemen aan het congres zijn organisaties als Tradition, Family & Property (TFP) en de Poolse ultraconservatieve juridische denktank Ordo Iuris. Die laatste is de organisatie achter de lgbti+-vrije zones in Polen en het grondwettelijke verbod op abortus. Sinds in Polen juridische hervormingen werden doorgevoerd is hun stichter rechter geworden in het Hooggerechtshof. Verschillende leden bezetten hoge adviserende posities binnen Poolse ministeries.

TFP, van oorsprong een Braziliaanse sekte, is een wijdverspreid internationaal ultrakatholiek netwerk en één van de grote financierders van Ordo Iuris. Een Europese studententak van TFP organiseerde in augustus nog een anti-abortusprotest in Gent. Dries Van Langenhove ging op zomerkamp in Polen bij TFP.

De betrokkenheid van dergelijke figuren en organisaties laat zien dat behalve religieuze argumenten andere motieven meespelen. De strijd tegen lgbti+-gemeenschappen is ook een geopolitieke strijd tegen mensenrechten, en democratie in het algemeen. Het laat ook zien dat de anti-lgbti+-figuren oprechte sociale bewegingen trachten te misbruiken voor hun eigen duistere gedachtegoed. Mensen zoals ik worden door hen weggezet als het verderf van de wereld.

Toegang tot de macht

Deze organisaties werken niet langer in de marge en eigenden zich steeds meer politieke macht toe. Ze vonden hun weg naar de hoogste regionen van de politieke wereld.

Hongarije, onder leiding van Katalin Novak, namen de voorbije jaren het voortouw in de strijd tegen lgbti+-rechten. Ze werkte op verschillende kabinetten en werd in 2014 staatssecretaris voor Familiezaken. Geleidelijke aan klom ze op tot de top van de Hongaarse politiek. Als vicevoorzitter van Orbans partij Fidesz was ze verantwoordelijk voor de onderhandelingen binnen de Europese Volkspartij (EVP).

Begin dit jaar werd Novak door het Hongaarse parlement verkozen tot Hongaars president. Maar in feite kroonde het Orban-regime haar, gezien de twee derde meerderheid die Orban in het parlement geniet. Die heeft hij te danken aan oneerlijke verkiezingen, zoals waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OSCE) vaststelden.

Het World Congress of Families vond in 2017 in Boedapest plaats, dat georganiseerd werd door Novak. Sindsdien is ze voorzitter van het Political Network for Values, een netwerk van politici dat zich inzet tegen lgbti+-rechten.

In 2020 nam ze het initiatief voor de Geneva Consensus Declaration on Promoting Women’s Health and Strengthening the Family. Het document, ondertekend door 34 landen, moest leiden tot een internationaal verdrag dat het homohuwelijk en abortus zou verbieden. Onder meer de administraties van Trump en Bolsonaro hebben de promotie ervan actief ondersteund.

Via Twitter wees ik haar erop dat ze via onder meer het World Congress of Families toch wel erg veel contact had met dubieuze Russische figuren. Het enige antwoord dat ze kon opbrengen was dat ik haar vals zou beschuldigen. ‘Het is onacceptabel om leugens over iemand te verspreiden. Het is nog erger dat die komen van iemand die zichzelf een mensenrechtenverdediger beschouwt.’

Het is het enige antwoord dat ik ooit van haar kreeg. Ik vroeg haar verschillende keren om meer uitleg over haar connecties met de anti-lgbti+-beweging en Rusland, maar kreeg daarop geen gehoor. Ik kaderde haar boze tweet dan maar in en hing het met enige trots op in mijn kantoor.

Wat overduidelijk is: de anti-lgbti+-beweging is een wijdverspreid spinnenweb van hiërarchisch sterk georganiseerde organisaties. Vanuit de lgbti+-beweging hadden we de afgelopen decennia het gevoel dat het steeds beter werd.

Maar nu de anti-beweging zich steeds meer is beginnen vastklampen aan erg invloedrijke beleidsmakers en zich steeds sterker is gaan organiseren, is er opnieuw reden voor grote bezorgdheid. De anti-beweging vormt een link tussen extreemrechts, Vaticaan, ultrachristelijke kerken en Russische inlichtingendiensten.

Oppositie tegen lgbti+-rechten hebben we als activisten te lang weggezet als ‘maar’ oppositie. Vandaag is het sterker dan ooit met meer middelen dan ooit tevoren. Als lgbti+-gemeenschap is het daarom cruciaal om opnieuw de handen in elkaar te slaan en de strijd hiertegen aan te gaan. We staan aan de goede kant van de geschiedenis, laten we die dan ook maar gaan verdedigen.