“‘Facebook is een bosbrand’

Sommige dagen is het lezen van m’n Facebook-pagina vergelijkbaar met het aanschouwen van een bosbrand. Iemand begint met een brandende lucifer, een emotionele uitlating over iets dat ergens in de wereld is gebeurd. Verslaafd aan sociale media -met schaamte geef ik het toe — zie ik het vervolgens escaleren.

Een lezer reageert op iemands uitspraak, en nog één, en nog één… tot de golven van hun uit de hand gelopen emoties, als een monsterlijke tsunami, elke kans op een eigen mening overspoelen. Er worden sociale acties in gang gezet, petities moeten ondertekend worden, je wordt haast militair gemobiliseerd in de te leveren strijd die al meteen bezig is, geen tijd om even te overwegen hoe dit aan te pakken en of de “oorlog” wel noodzakelijk lijkt, mensen willen actie en willen het nu en je moet een kant kiezen.

Het onderwerp zelf, de gebeurtenis die de hele commotie teweegbracht, wordt diep begraven onder al de welgemeende -maar misschien niet altijd weloverwogen — commentaren en is al heel snel buiten je bereik. Wat overblijft is een ravage van individuele interpretaties en persoonlijke gevoelens; woede, verdriet, haat, onbegrip,…

Andere moeilijke onderwerpen, andere taboes, andere pijnpunten -maar ook andere belangen- vermengen zich, alle lijken komen boven water drijven en het begint danig te stinken.

Het is werkelijk al erg snel archeologisch werk om terug te keren naar de bron van al de heisa.

We are all Trayvon Martin

De moord op Trayvon Martin is zo een ruïne. Een 17-jarige zwarte Amerikaanse jongen zonder wapen, wordt verkeerdelijk(?) aanzien als potentiële misdadiger, achtervolgd en doodgeschoten door de 27-jarige blanke Amerikaanse man George Zimmerman. Volgens Zimmerman, die nochtans de politie had gebeld en werd afgeraden om de “verdachte” jongeman te achtervolgen, schoot hij hem neer uit zelfverdediging. Moeilijk te vatten hoezeer dat tot zulk een tragisch einde kan oplopen.

Zimmerman komt over als een gefrustreerde burgerwacht. Vraag is of hij de juiste persoon zo radicaal heeft gestraft, misschien was het allemaal een misverstand, misschien was het Trayvon die bang was van Zimmerman en zich zo wilde verdedigen… Van de twee mannen is enkel Zimmerman er nog om het verhaal te vertellen. Geschiedenis wordt geschreven door zij die het overleven.

Op mijn Facebookpagina is de vrijspraak van Zimmerman bij m’n Amerikaanse collega’s en vrienden met Afrikaanse roots groot en schokkend nieuws, zelfs een week na het verdict blijven de gemoederen ongesust. Hoe is het mogelijk, klinkt het, dat een 27-jarige blanke man vrijuit gaat terwijl ie een 17-jarig kind heeft neergeschoten.

De wetten in Amerika en specifiek Florida zijn nu eenmaal zo te interpreteren; recht op wapendracht, recht op zelfverdediging, it’s a case of Stand your Ground… De man gaat vrijuit… maar voor een groot deel van de Amerikaanse gemeenschap is dit onaanvaardbaar, het druist in tegen hun gevoel van rechtvaardigheid.

Trayvon is een symbool geworden, een slachtoffer niet enkel van Zimmerman, maar van een heel discriminerend systeem, het gevoel van onrecht is -begrijpelijk- enorm bij de zwarte gemeenschap vooral. Plots brengt dit een overvloed aan vragen, aan stellingen, aan woede, en dus ook redelijke en onredelijke conclusies die de kloof tussen mensen enkel maar verergeren.

Nuance, sereniteit, analyse, afstand en kalmte -gewoonlijk erg geapprecieerde en aanbevolen eigenschappen- mogen even niet meer mee spelen.

De rechtbank lijkt niet te vertrouwen. Verontwaardiging -in beide richtingen- lijkt plots de enige juiste toon, neutraliteit wordt aanzien als harteloos of erger nog, wordt geïnterpreteerd als het minimaliseren van een onaanvaardbare realiteit. Als je geen mening hebt -je hebt het immers niet met je eigen ogen gezien, en er zijn zoveel mogelijke wendingen, Amerika is zo ver- ben je meteen een loser of paria in deze virtuele wereld.

Ik voel werkelijk de emotionele druk die me gijzelt en me dwingt om achter het éne of het andere standpunt te staan. Het wordt ook moeilijker en moeilijker om te weten welke stem men kan vertrouwen, de digitale toon is immers identiek bij iedereen; je kan je mensenkennis noch je zintuigen gebruiken of toepassen in deze virtuele realiteit. Enkel je hoofd zit erin, en dat is net het gemakkelijkst te bedriegen.

Virtuele rechtvaardigheid

Dit is de uitdaging van deze eeuw: het internet opent alle kanalen om beter geïnformeerd te geraken, maar opent ook alle kanalen om sneller gemanipuleerd te worden.

In die zin zijn we misschien, als maatschappij, niet echt een stap vooruit gegaan. Ik merk persoonlijk hoezeer de virtuele realiteit voor ieder mens op bepaalde momenten eigenlijk niet meer is dan een uitvergroting van hun beperkte blik. Ik merk het bij mezelf als eerste op.

Zelden worden we werkelijk uitgedaagd (of laten we ons nog uitdagen) door andere standpunten. Want wat we zoeken op Google, is vaak bevestiging van onze persoonlijke overtuigingen. Het is best gezond om je niet alleen te voelen in je mening, maar het brengt ook de illusie mee dat je het steeds bij het rechte eind hebt.

Die strijd om één waarheid zullen we altijd verliezen. De vraag is eerder, welke realiteit willen we voor onszelf maken, en waar steken we energie in? Te vaak wordt er gefocust op het straffen eerder dan het helen; wraak wordt verward met rechtvaardigheid.