“‘Humor als glijmiddel tussen China en de VS’

Ching Lin Pang: ‘Wat een verademing om vast te stellen dat tenminste één iemand erin slaagt een brug te maken tussen China en Amerika.’

© Konstantinos Tsanakas

Wat een verademing om vast te stellen dat tenminste één iemand erin slaagt een brug te maken tussen China en Amerika. Zoals ik vorig week al schreef is het voor Chinese Amerikanen of Amerikaanse Chinezen niet evident om beide culturen te omarmen.

De uitspraak van freestyleskiester Eileen Gu dat zij in Amerika Amerikaanse is en in China Chinese viel niet bij iedereen in goede aarde. De twee grootmachten leven hoe langer hoe meer in parallelle werelden, elk volgens het eigen perspectief, met eigen waarden en vooral: het eigen gelijk. Die polarisatie beïnvloedt op negatieve wijze de wederzijdse percepties tussen het Amerikaanse en Chinese volk.

Het – niet zo lang geleden – op handen gedragen concept van ‘connectie’ lijkt plaats geruimd te hebben voor ‘ontkoppeling’. Dat Chinezen of Amerikanen met een meervoudige identiteit de dupe hiervan worden, staat buiten kijf. Ze worden gedwongen kleur te bekennen en te kiezen tussen het ene of het andere land. Wie beide culturen en levenswijzes verzoent, wordt met een scheef oog bekeken.

Ondanks het negatieve klimaat slagen sommigen er toch in om hun meervoudige identiteit om te buigen tot een voordeel en daardoor aansluiting te vinden bij zowel het Chinese als het Amerikaanse publiek. Met name via humor.

Douyin, het Chinese TikTok

Dit overkwam Griffin Gu, een jonge twintiger uit Beijing. Die werd tijdens zijn studie economie aan de Boston University ‘stoemelings’ een ster op Chinese sociale media. Tijdens zijn afstudeerjaar 2018 werd de examendruk zo ondraaglijk dat hij bij wijze van afleiding een kort filmpje maakte over het verschil tussen een Chinese en een Amerikaanse stewardess.

Hij plaatste het filmpje op Douyin, de Chinese tegenhanger van TikTok. Het werd maar liefst 3 miljoen keer bekeken. Wat daarbij het opmerkelijkste was: in het filmpje sprak hij enkel Engels, geen woord Chinees, en waren er geen Chinese ondertitels.

Andere pogingen om het succes van dit filmpje te evenaren met feitjes uit zijn dagelijkse leven werden nadien maar lauw onthaald. Tot hij besefte dat zijn Chinese publiek vooral geprikkeld raakte door de culturele verschillen tussen Chinezen en Amerikanen. Een klassieker — sorry voor de spoiler — is de radeloze reactie van een Amerikaanse ober wanneer een Chinese klant een glas heet water bestelt in plaats van thee, koffie of een andere warme drank.

Hij vergroot de culturele verschillen uit in een onberispelijk Engels en met een voorkomen van een “versvleesje”. (Naar het Chinese slangwoord voor mooie genderneutrale jongens, ik schreef er vorig jaar over in deze column.) Daardoor groeide hij uit tot een echte influencer op Chinese sociale media en ging meermaals viraal.

Ondanks dat succes en uitstekende kennis van het Engels waagde hij zich niet aan TikTok. Iemand anders imiteerde één van zijn mopjes op TikTok dat op veel bijval kon rekenen. Gu greep daarop in en maande de copycat aan om zich te verontschuldigen en ermee te stoppen. Maar tegelijkertijd was hij zijn naäper dankbaar. Nu wist hij dat zijn humor ook aansloeg bij een Amerikaans, of westers, publiek.

Interculturele verbinding

Dus zit hij nu wel op TikTok. Toch kan hij er niet alle filmpjes van zijn Chinese tegenhanger klakkeloos overnemen. Voor TikTok maakt hij bijvoorbeeld eerder stukjes over het verschil tussen een Amerikaanse en Chinese moeder.

Wat zowel bij Chinese als Amerikaanse netizens (“burgers van het internet”) werkt is het verschil van het Engels dat hij op school in China leerde, en het Engels dat Amerikanen in het dagdagelijkse leven spreken. Sinds COVID-19 steeg zijn populariteit. Hij heeft vandaag 1,4 miljoen volgers op Douyin en 92.200 op TikTok.

Wat ik hierbij fijn vind om te zien: hoe humor als glijmiddel kan dienen voor een betere interculturele verstandhouding, zelfs in sombere polariserende tijden.