“‘Islamblablabla?’

© Brecht Goris​

Er is geen ontsnappen aan. Op de werkvloer, op familiefeesten, op café, in het park of de kinderspeeltuin, overal gaat het over islam dit en moslims dat. Meestal gevolgd door radicalisering dit en deradicalisering dat. Vermoeiend. Het hangt letterlijk mijn keel uit.

Maar waarom schrijf ik er dan een column over?

Waarom gaat het niet veel vaker over het gat in onze begroting, de aanvallen op onze sociale zekerheid,…?

Wel, precies omdat ik wil doorprikken waarom het zo vaak over islam gaat in mainstream media en de politieke arena. Waarom gaat het niet veel vaker over het gat in onze begroting, de aanvallen op onze sociale zekerheid, stroomstootwapens voor de Antwerpse politie, mensen en kinderrechtenschendingen, de discriminatie van ouderen op de arbeidsmarkt terwijl we langer moeten werken of pakweg de Paradise Papers nummer 2738.

Mijn stelling is dat mainstream media en politici het islamdebat doelbewust simplistisch opvoeren en zo simplistische discussies over islam voeden en op allerlei plaatsen legitimeren. Dat simplisme komt erop neer dat de islam een bedreiging is voor de westerse levensstijl. Neveneffecten daarvan zijn dat er amper tijd overblijft om het te hebben over de stijgende kinderarmoede en dat moslims zich van jongs af aan gestigmatiseerd voelen. Steeds opnieuw en opnieuw en opnieuw.

Sta mij toe dat te illustreren aan de hand van de meest recente media en politieke hetze rond de lezing van twee Nederlandse predikers in Genk en Antwerpen.

De twee predikers, onder wie een ex-rapper, vertelden dat ze het beluisteren van (rap-) muziek en het zich begeven op plekken waar alcohol geserveerd wordt, vanuit hun religieuze belevenis als haram (verboden) beschouwen. Dat de twee predikers in stedelijke zalen hun boodschap konden verkondigen was een buitenkansje voor bepaalde politici om de organisatoren van het event samen met die “religieuze gekken” via Twitter de brandstapel op te jagen.

Heel wat opiniemakers, politici en zelfverklaarde islamologen stonden klaar met een standpunt dat past in de simplistische framing van de islam als bedreiging voor de westerse levensstijl.

Enter mainstream media. Een week lang is deze ontzettend verontrustende situatie voor de continuïteit van onze “way of life” geanalyseerd in programma’s als De Afspraak, Van Gils en Gasten en De Zevende Dag. Heel wat opiniemakers, politici en zelfverklaarde islamologen stonden klaar met een standpunt dat, ongeacht de intentie van deze mensen, past in de simplistische framing van de islam als een bedreiging voor de westerse levensstijl.

Het democratisch recht op afwijkende meningen binnen de grenzen van onze rechtstaat wordt op losse schroeven gezet, maar we willen nu toch vooral moslims horen over die twee predikers.

Door schade en schande heb ik zelf geleerd om te bepalen hoe ik met vragen van journalisten omga. Ik doe niet mee aan programma’s die deze framing opleggen. Ook al dringen ze aan.

Zo kreeg ik eind november een journalist aan de lijn die vroeg of ik als moslima wilde reageren op de lezing van de twee Nederlandse predikers. Het werd volgens de journalist immers eens tijd dat ook moslims aan het woord gelaten worden en of ik dat ook vond. Toen ik vroeg wat hij net bedoelde met moslims, hoorde ik vooral verwarring bij de journalist. Ik vertelde dat het mij interessanter leek om te spreken over mijn expertise rond kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare posities en dat “de moslim” niet echt bestaat.

De journalist had ook gevraagd naar mijn visie op de aanpak van radicalisering. Ik stelde opnieuw kritische vragen over wat hij net met radicalisering bedoelde? Of verschillende vormen van radicalisering aan bod zouden komen alsook het onderscheid tussen radicalisering binnen ons wetgevend kader en gewelddadige radicalisering?

Ik vroeg ook of er gesproken zou worden over structurele problemen, los van het individuele schuldmodel. Hardnekkige maatschappelijke problemen die een voedingsbodem zijn van radicalisering, zoals een veilige plek waar kinderen en jongeren zichzelf kunnen zijn, uitsluiting door etniciteit, religie en armoede of gebroken gezinssituaties?

Ik heb geprobeerd duidelijk te maken dat het simplistisch voorstellen van complexe zaken met de focus op één bepaalde religie net het probleem is.

Kortom, ik heb geprobeerd duidelijk te maken dat het simplistisch voorstellen van complexe zaken met de focus op één bepaalde religie net het probleem is. Een probleem dat mijn keel uithangt en waartegen ik me vaak machteloos voel.

Uiteindelijk kreeg ik de boodschap dat ze vooral op zoek waren naar een gesprek over islam met moslims over de twee predikers. Einde discussie.

Hier in mijn column bepaal ik echter zelf de framing. Ik zeg u op basis van mijn expertise dat kinderen en jongeren met een moslimachtergrond systematisch als mogelijk gevaar omschreven worden voor de westerse levensstijl. Alsof zij allen een specifiek gen bezitten dat zich zou kunnen uiten in gewelddadig extremisme. Ter illustratie daarvan de bewust gelekte informatie uit een school in Ronse waar leerkrachten in de lokale integrale veiligheidscellen (LIVC) bedenkingen hadden bij enkele kleuters! Ongeacht het feit dat LIVC’s een vertrouwelijke omgeving dienen te zijn waar het beroepsgeheim geldt.

Ik word gek van zulke zaken en ze gebeuren opnieuw en opnieuw en opnieuw. Overal in ons land. Er wordt geen rekening gehouden met welke neveneffecten dat heeft.

Ik verzet mij tegen de negatieve verwachtingen naar onze jongeren toe die tot self-fulfilling prophecy leiden. Ik ben de wederkerende discussies en oppervlakkige gesprekken op televisie rond “de islam” beu.

We moeten samen die simplificering doorbreken en het anderzijds echt hebben over zaken die een grote impact hebben op de samenleving, maar veel te weinig aandacht krijgen. De huidige simplistische islamobsessie doet onze samenleving en kinderen en jongeren met een moslimachtergrond geen goed.