“‘Je bent een mens’

Bleri Lleshi

© Brecht Goris​

In de binnenzak van zijn jasje zit een stukje baksteen verwikkeld in twee lagen plastiek. Dat was het enige wat hij kon vastpakken nadat zijn huis in elkaar stuitte alsof het uit zand gebouwd was. Zo verschroeiend was de kracht van de bommen. Voor de puinhoop zaten zijn vrouw en kinderen te wenen, maar hij had zoveel pijn dat hij niet kon wenen.

Niet enkel zijn huis was in elkaar gestort, maar ook het verleden, het heden en de toekomst. Dit huis had hij met zijn blote handen gebouwd, samen met zijn vader. Zijn droom was om de rest van zijn leven in dit huis door te brengen. Hij had het gerenoveerd zodat hij een mooi huis kon achterlaten aan zijn enige zoon.

Nu zag hij voor zijn ogen dat wat hij zich nooit had ingebeeld: zijn huis in stukken in een spookstad die aan flarden was gebombardeerd en geschoten. Hij stak zijn hand tussen het beton en de stof op zoek naar een stuk baksteen dat kon passen in zijn binnenzak. Dichtbij zijn hart.

‘Hij stak zijn hand tussen het beton en de stof op zoek naar een stuk baksteen dat kon passen in zijn binnenzak. Dichtbij zijn hart.’

Zijn lichaam was verdoofd en hij kon niet bewegen. Hij wilde zijn huis niet achterlaten ook al was dat in duizenden stukken. Elke steen van deze stad kende hij. In elke hoek van deze stad had hij een herinnering. Hij was geen man van de wereld. Hij was nooit verder geraakt dan de hoofdstad. Zelfs daar wilde hij niet naartoe gaan.

Na vandaag had hij geen keuze meer. Vanaf vandaag startte de lange weg. De weg die harten kapot breekt, de weg van migratie. Hij had geen idee wat hem te wachten stond. Het enige wat hij wist was wat hem was afgenomen. Was het niet voor zijn gezin dan wou hij liefst dat zijn lichaam daar tussen de gebroken bakstenen lag. Daar waar het voor eeuwig hoorde.

Vandaag was het leven van zijn gezin voor altijd veranderd. Hij had geen vat meer op het leven. Zou hij voor zijn gezin kunnen zorgen? Zou hij zijn vier kinderen uit deze vervloekte oorlog kunnen halen? Waar moest hij naartoe? Hij kende geen enkele plek in de wereld die hem met open armen stond op te wachten.

Welkom

Het hele jaar door had hij in de media gezien en verhalen gehoord over hoe in Europa de paniek was losgebroken over mensen zoals hij en zijn gezin. Hij had gehoord over hoe vluchtelingen behandeld werden in Turkse en Griekse kampen of in Duitse en Belgische asielcentra.

Wat zou hij kunnen doen in Duitsland, België of Zweden? Heel zijn leven had hij gewerkt en gezorgd voor zijn gezin. ‘Een man die voor zijn gezin niet kan zorgen is geen man’ had zijn vader hem gezegd op zijn zestiende toen ze samen het huis aan het bouwen waren. Die mannelijkheid en trots werden hem ontnomen. Het voelde alsof hij zijn beide armen had verloren.

Terwijl hij de eerste stappen zette werd hij bevangen door een onbeschrijfelijke angst. Op dat moment pas besefte hij dat de toekomst, als die er zou komen, ergens anders zou zijn. Wat voor een toekomst is dat als je nergens welkom bent? Daar waar de mensen in jou een barbaar zien terwijl je tussen boeken en muziek bent opgegroeid. Daar waar de mensen denken dat je een profiteur bent terwijl je al meer dan dertig jaar je brood verdient door hard te werken. Daar waar je godsdienst de mensen bang maakt terwijl die richting geeft aan jouw het leven. ‘Is dat de toekomst ?’, vraagt hij zichzelf af, in stilte want bang dat zijn gezin hem angstig ziet.

Dossier

Er was geen tijd voor afscheid. Er was geen tijd voor pijn. Er was geen tijd voor diepe gedachten. Vanaf vandaag tot wie weet ooit wanneer, misschien zelfs voor altijd, was hij een vluchteling.

Als je in de rubberen boot zit diep in de nacht en je denkt dat je elk moment samen met je gezin op de bodem van de zee kan eindigen, wees niet bang.

Als je lange tochten onderneemt van het ene land naar het ander op zoek naar veiligheid, wanhoop dan niet.

Als je vreemde blikken krijgt en niets begrijpt van waar je terecht bent gekomen, voel je niet verloren.

Als je waardeloos wordt behandeld, hou je hoofd recht.

Als je heimwee hebt naar je huis en je stad, hou de tranen tegen.

Als je waardigheid dreigt afgepakt te worden laat het niet toe want zonder waardigheid ben je niemand.

Als je niet meer weet wie je bent omdat je als een getal wordt behandeld, vergeet nooit dat je meer bent dan een vluchtelingdossier.

Je bent een mens.

Bleri Lleshi is politiek filosoof en auteur van de bestsellers ‘Liefde in tijden van angst’ en ‘Inaya. Brief aan mijn kind’. Onlangs verscheen zijn nieuw boek ‘De kracht van hoop’. Zijn blog vind je hier en je kan hem volgen op Facebook en Twitter.