“‘Je bepaalt zelf welke media je verbeelding voeden’

Ik wil graag reizen en praat daarover met vrienden. Ik zeg dan dat ik graag Iran wil bezoeken. Bij Iran denk ik aan de mooie foto’s die ik zag van anderen die het land bezochten.

Ik denk aan de mooie architectuur, de kleuren, het zonnige weer en het eten dat er erg lekker uitziet. De rijke cultuur en geschiedenis en de gastvrijheid waarover ik mensen enthousiast hoorde vertellen maken me nieuwsgierig.

Terwijl ik dromerig over Iran vertel, kunnen niet alle vrienden mijn interesse in dit land begrijpen. Waar ik mooie architectuur en kleuren zie, zien zij folterpraktijken, onderdrukking van vrouwen en een enge religieuze controle. Ze zien delen van de realiteit in Iran die ik niet vergeet en die ik evengoed afkeur, maar ze weerhouden me er niet van om het land toch te willen bezoeken.

Wat me verrast is hoe onbewust we ons vaak zijn van de invloed van de media.

Het is geen nieuws dat het verschil in beelden die opkomen bij de vermelding van een land te maken heeft met de macht van media. Onze perceptie is sterk beïnvloed door de media die we gebruiken en hierbij gaat het vooral om de traditionele grote media. Wat mij wel verrast is hoe groot deze invloed kan zijn en hoe onbewust we er ons vaak van zijn.

Want de vrienden die me vreemd aankijken wanneer ik praat over Iran zijn mensen die erg kritisch kijken naar de rol van media als het gaat over stigmatiseren van allochtonen of moslims in het Westen bijvoorbeeld.

Toch vinden ze een eventuele reis naar New York of een andere plek in de Verenigde Staten enkel “cool” en is het ineens niet meer een land met een gruwelijk buitenlands beleid en met onderdrukkend en racistisch binnenlands beleid. De kritische vragen die opkomen bij Iran lijken voor hen niet meer relevant.

Offline

Deze vaststelling brengt me bij de macht van de kleinere media en sociale media. Het is immers dankzij sociale media dat ik beelden zag van Iran die ik voorheen niet kende. Beelden van mensen die wellicht het verwijt krijgen dat ze te veel dingen delen online en te weinig aandacht besteden aan wat er offline om hen heen gebeurt.

Zijn sociale media de noodzakelijke link tussen de echte wereld en mensen die zich niet laten verblinden door mainstreammedia?

Maar misschien zijn zij gewoon een noodzakelijke schakel tussen wat er offline aanwezig is maar onvoldoende belicht wordt in de traditionele media. Misschien belichamen zij de macht die een gebruiker van Facebook en Instagram kan hebben. Dit is dan een visuele macht die onze verbeelding kan aanvullen en onze perceptie op de wereld kan veranderen.

Ik blijf voorzichtig met de ophemeling van sociale media als middelen om te concurreren met de traditionele massamedia. De delers van de prachtige beelden uit Iran blijven geprivilegieerde personen die de tijd en het geld hebben om te reizen en om de nodige technologie te gebruiken om snel beelden te delen.

Wie deze middelen niet heeft, kan niet dezelfde invloed uitoefenen of zijn of haar ervaringen delen, en krijgt geen stem om een eigen kijk op de zaken van het leven te delen met anderen. Maar ik besef met het voorbeeld van mijn nieuwe interesse in Iran dat sociale media en alternatieve infobronnen sterk genoeg waren om mijn reisplannen te bepalen.

Verbeelding

Ik ben benieuwd naar wat er allemaal zou veranderen als een grotere groep mensen de traditionele massamedia minder serieus neemt en niet langer ziet als de maatstaf voor wat er zich afspeelt in de wereld. Misschien verschijnen in hun wereldvisie dan ook schoonheden die nu voor hen verborgen zijn.

Er dient hoe dan ook meer te veranderen dan enkel de bestemming in mijn reisplannen. Daarom benadruk ik bij elke discussie over de impact van media de nood om kleinere voorbeeldige media te steunen in plaats van enkel te klagen over de puinhoop die grotere mediaspelers produceren of zijn. Want wij, als kijkers, lezers en luisteraars, bepalen welke media macht krijgen en wie onze verbeelding bepaalt.