“‘Lhbti+personen zijn al meer dan 10 jaar in oorlog met Rusland’

Rémy Bonny: ‘Al jaren strijdt de lhbti+gemeenschap met ongelijke wapens tegen de informatieoorlog van het Kremlin.’

© Konstantinos Tsanakas

De lhbti+gemeenschap is al meer dan een decennium in oorlog met het Kremlin. Al jaren trekken we aan de alarmbel over de manier waarop Poetins regime ons internationaal als zondebok uitkoos in zijn strijd tegen het Westen. Toch komt er van westerse leiders geen tegenoffensief. Niet voor de Russische invasie in Oekraïne, en ook nu nog steeds niet.

Al in de eerste week van de oorlog gaf patriarch Kirill, de leider van de Russisch orthodoxe kerk, de Pride-parade in Oekraïne als excuus voor de oorlog. ‘Pride-parades zijn bedoeld om aan te tonen dat zonde een variatie is van menselijk gedrag. Daarom moet je, om die club van landen te vervoegen, een gay-parade organiseren’, verklaarde hij in een preek. Hij karakteriseerde de Pride in Oekraïne als een “loyaliteitstest” aan westerse regeringen die de afscheiding van de Oekraïense gebieden in de Donbas ‘fundamenteel hebben verworpen’.

Rusland bestrijdt al jaren het “liberale Westen” en tracht het te destabiliseren. En de lhbti+gemeenschap is al decennia lang één van de meest zichtbare kenmerken van dat “liberale Westen”. Daarom moet het niet verbazen dat die gemeenschap als zondebok wordt aangeduid.

“Gayropa”

Die fixatie gaat dus al een tijd terug in de tijd. Al sinds 2011 zegt de Russische Nationale Veiligheidsstrategie dat de verdediging van traditionele gezinswaarden een kritieke uitdaging vormt voor de nationale veiligheid van Rusland. Rusland gebruikte een anti-lhbti houding als geopolitiek wapen tegenover het Westen. Zo werd de gemeenschap door het Kremlin in een internationale informatieoorlog geduwd, met fake-newscampagnes die ondersteund worden door goed georganiseerde internationale politieke netwerken.

Daarom vragen we onze overheden om onze oproepen serieus te nemen en ons te ondersteunen in onze oorlog tegen het Kremlin. We namen direct contact op met onze inlichtingendiensten en vroegen om oligarchen en hun stromannen op sanctielijsten te zetten. We vroegen om middelen om aan factchecking te doen en de strijd aan te gaan met eigen informatiecampagnes.

Daar kwam zo goed als niets van in huis.

Door de Russische anti-lhbti+wetten is het vrijwel onmogelijk om mensen in de bezette gebieden te helpen.

In 2014, tijdens de EuroMaiden-protesten tegen de toenmalige pro-Russische regering, verschenen in Kiev reclameborden in het straatbeeld die de EU in verband brachten met zogenaamde “homopropaganda”. Nadien bleek dat die borden door Rusland werden gesponsord. Op die manier werd de EU via Russische propaganda geridiculiseerd als “Gayropa”.

Toen, in 2014, viel Rusland Oekraïne een eerste keer binnen. De situatie werd nadien voor lhbti+personen verschrikkelijk. Draconische lhbti+wetten die in Rusland al in voege waren, werden vanaf dan ook ingevoerd in de bezette gebieden: de Krim, Donbas en Loehansk.

‘Ik ken veel mensen die vanuit die gebieden naar Kiev trokken’, vertelde een activist die zelf vanuit Loehansk vluchtte me in 2018. ‘Je laat al je bezittingen achter en komt dan zonder iets in Kiev aan. Het is vrijwel onmogelijk om mensen te helpen in de bezette gebieden. We kunnen mensen pas helpen als ze er vertrekken.’

Lhbti+personen helpen in die gebieden is inderdaad onmogelijk door de Russische anti-lhbti+wetten. Maar de steun voor die wetten komt ook van bekende Russische oligarchen, zoals Konstantin Malofeev. Deze bondgenoot van Poetin is één van de grootste aanhangers van het internationale anti-lhbti+netwerk. Hij is bekend als iemand die belangrijke steun verleent aan de pro-Russische rebellen in Oost-Oekraïne. Hij staat op sanctielijsten van de Verenigde Staten en de EU.

Botsing van waarden

Dit maakt van de oorlog in Oekraïne niet alleen een lokale of regionale militaire confrontatie. Het is een botsing tussen de liberale democratie en autoritair imperialisme. Sinds 2014 is Oekraïne op weg om een volwaardige Europese democratie te worden en dat is de grootste nachtmerrie van Poetin.

In een interview met de Financial Times zei Poetin dat die liberale democratie passé was. ‘Liberalen kunnen niemand meer iets dicteren, zoals ze dat de afgelopen decennia probeerden’, klonk het.

Poetins campagne tegen de liberale democratie begon evenwel voor de EuroMaidan-revolutie in 2014. Al in 2008 was Georgië op weg om NAVO-lid te worden en dichter bij de EU te komen, net als Oekraïne vandaag. Russische troepen bezetten daarop zo’n vijfde van het land.

Sinds 2010 is er een toegenomen Russische belangstelling zichtbaar voor internationale anti-lhbti+initiatieven zoals het World Congress of Families. Die Amerikaanse ultraconservatieve organisatie heeft al tientallen jaren banden met Rusland.

Door zijn deelname en steun aan organisaties als het World Congress of Families creëerde Rusland een netwerk met westerse beleidsmakers.

Zo werd Allan Carlson van het Howard Center For Family, Religion & Society in 1995 uitgenodigd door de Russische professoren Anatoly Antonov en Viktor Medkov, om zijn theorieën over de “afbraak van bevolkingsaantallen” te delen. Deze “Demographic Winter Theory” is een ultraconservatieve theorie die de lhbti+ gemeenschap, in combinatie met de mogelijkheid om voor abortus te kiezen verantwoordelijk te zijn voor de afname van bevolkingsaantallen. Na die ontmoeting richtte Carlson het World Congress of Families op.

Dat congres werd in 2014 in het Kremlin zelf georganiseerd. Daarnaast kreeg het World Congress of Families ook steun aan het Kremlin gelieerde oligarchen, zoals van Malofeev. Ook Natalia Jakoenina, de vrouw van de voormalige CEO van de Russische spoorwegen Vladimir Jakoenin nam deel aan de conferenties en steunde deze meermaals financieel.

Leonid Reshetnikov tot slot, die het Russische Instituut voor Strategische Studies (RISS) leidt, stuurde medewerkers naar het World Congress of Families en organiseerde verschillende anti-lhbti+evenementen in Moskou. Hij is bovendien een voormalig topspion van de KGB, de geheime dienst van Rusland. Het RISS wordt beschuldigd van het beramen van staatsgrepen in Bulgarije en Macedonië en zou een rol gespeeld hebben in de fakenews-campagnes die Trump mee in het Witte Huis hielpen.

Al sinds het begin van de oorlog in Oekraïne vraagt mijn organisatie Forbidden Colours om Jakounin, Reshetnikov en hun medewerkers op de EU-sanctielijsten te krijgen. Alleen krijgen we maar geen gehoor.

Infiltratie en misleiding

Door zijn deelname en steun aan organisaties als het World Congress of Families creëerde Rusland een netwerk met westerse beleidsmakers. Onder meer de Poolse organisatie Ordo Iuris, de organisatie achter de zogenaamde “lhbti+vrije zones” en het abortusverbod in Polen, kreeg meer invloed dankzij het World Congress of Families.

Er is ook een waardenoorlog aan de gang, die de lhbti+gemeenschap al tien jaar voert. En dat met ongelijke wapens.

De huidige Hongaarse president, Katalin Novak, organiseerde in 2017 het World Congress of Families in Boedapest. Als voormalig Hongaarse minister van Gezinszaken nam zij verschillende keren deel aan evenementen die door het World Congress of Families werden georganiseerd. Zij was verantwoordelijk voor veel van Hongarije’s recente anti-LGBTI+ wetten, waaronder de invoering van de anti-LGBTI+ propaganda wet — die een kopie is van de Russische wet. Novak nodigde medewerkers van het RISS nog uit in 2015.

Infiltratie in netwerken en op beleidsniveau worden, net als misleiding en desinformatie, al langer gebruikt door Rusland om een autoritaire en imperialistische visie over de hele wereld te verspreiden. Westerse beleidsmakers namen alle waarschuwingssignalen niet serieus. Handel primeerde op waarden. Maar Rusland gebruikte handel net om zíjn waarden te verspreiden.

Dat maakt dat de oorlog niet alleen militair wordt uitgevochten. Er is ook een waardenoorlog aan de gang. Het is een oorlog die de lhbti+gemeenschap al tien jaar voert. En dat met ongelijke wapens.

Het wordt tijd dat onze beleidsmakers ons serieus nemen. Er is een offensief nodig in de informatieoorlog. De lhbti+gemeenschap is daar al jaren klaar voor.