“‘Onder de schil van de granaatappel’

‘Hoe moet je hem eten?’ Ze wijst naar een granaatappel op mijn fruitschaal. ‘Ik durf hem nooit te kopen, omdat ik vaak niet weet hoe ik hem moet eten’, gaat ze door zonder haar blik van de schaal af te wenden. ‘Wil je een moeilijke of makkelijke manier?’, vraag ik terwijl ik de granaatappel pak. ‘Doe maar de makkelijke!’, zegt ze met een enthousiaste blik.

Ik leg de granaatappel op het aanrecht, druk mijn hand tegen de schil en begin hem langzaam heen en weer te rollen. Ondertussen zet ik wat druk met mijn handpalm. ‘Hoor je dat gekraak?’ Ze glimlacht en knikt. Ik begin sneller te rollen en elke keer dat we een knisper horen, lacht ze harder. Daarna voel ik met mijn vingers op de plekken die nog hard zijn en duw die stevig aan, zodat de granaatappel van vorm verandert.

‘Kijk eens, hij is helemaal zacht geworden. Nu moet je voorzichtig een stukje van de schil met je tanden afbijten.’ Ze zet haar lippen op de granaatappel en bijt een stukje schil eraf terwijl ze me vragend aankijkt. ‘En nu zuigen’, zeg ik. ‘Houd hem met je beide handen vast en zuig voorzichtig.’ Ik zie haar vingers over de schil heen bewegen, hoor haar het sap doorslikken en zie haar schouders zacht schudden van het lachen. Een paar druppels granaatappelsap lekken uit haar mondhoek en lopen langs haar kaak.

Als de granaatschil helemaal gerimpeld is, veegt ze haar mond af en kijkt ze me aan. ‘Heerlijk! Maar is het niet zonde? Ik heb de zaadjes helemaal niet gezien.’ ‘Maar wel geproefd, toch? Volgende keer laat ik je de moeilijke manier zien. Daarmee kun je de granaatappel ontpitten. Wist je dat iemand op TikTok laatst de pitten van een granaatappel heeft geteld, 483!’ ‘Dat zou je niet zeggen als je naar een granaatappel kijkt.’ ‘Net zoals bij een mens,’ zeg ik. ‘Hoe bedoel je?’ vraagt ze.

‘Je weet ook nooit wat iemand in zich verborgen houdt. Veel mensen tonen alleen wat ze aan de buitenwereld willen laten zien. Een perfect plaatje van hoe ze denken dat ze moeten zijn, zonder hun donkere kanten, zonder hun schaduwkant.’

‘Schaduwkant?’ vraagt ze met een frons. ‘Ja, een kant die wij liever ontkennen, verbergen, wegduwen omdat we denken dat het niet mag bestaan. Door ouders, de maatschappijen, normen, religie of zelfs werkgever wordt ons steeds verteld dat die kant niet goed is. We schamen ons ervoor en proberen het in de schaduw te houden. Het zijn eigenschappen die anderen en uiteindelijk ook wijzelf als slecht zien. Iedereen heeft zo’n kant maar niet iedereen is er bewust van.’

‘Wat is jouw schaduwkant?’, vraagt ze.

‘Ik ben opgegroeid met het idee dat gezellig zijn en mengen met andere mensen zwak en dom is. Wijze mensen doen niet zomaar gezellig en zouden afstand houden. Daardoor houd ik, ondanks dat ik erg naar gezelligheid en verbinding verlang, mensen op afstand en vermijd ik groepen. Dat heeft niet alleen effect op vriendschappen, maar ook op mijn samenwerking met anderen. Ik kan nauwelijks in groepen functioneren en ben stiekem jaloers op mensen die dat wel kunnen. Tegelijkertijd ben ik boos op mezelf dat ik ernaar verlang. Door erover na te denken, gaat het wat makkelijker. Op het moment dat ik boos word op gezelligheid, herinner ik mezelf eraan dat het gevoel voortkomt uit de overtuiging dat gezelligheid dom en ordinair zou zijn. Het is een bijna een onbewuste reflex en daardoor neem ik mezelf steeds minder kwalijk. Toch weet ik dat het altijd een overwinning is als ik wél gezellig ben. Het zorgt voor nieuwe ervaringen en nieuwe emoties over mezelf. Het is alsof ik een leeuw in het donkere bos in mij heb wakker gemaakt en die leeuw blijkt eigenlijk prachtig te zijn. Ik zou vaker mijn schaduwkanten willen zien, herkennen en zelfs aan de buitenwereld willen tonen. Het is onrealistisch om te denken dat we alleen met onze lichte, positieve eigenschappen kunnen navigeren door een leven dat ook zijn lelijke en donkere kanten kent. Wat is jouw schaduwkant?’, vraag ik haar.

Ze barst de dode schil van de granaatappel open en zegt: ‘Ik denk dat ik diep vanbinnen heel trots kan zijn op wat ik doe, maar ik word ook boos als ik trots op mezelf ben. Ik ben opgegroeid met het idee dat bescheidenheid mooi is en trots zijn opschepperig en ongepast. Ik weet niet zeker van wie ik dat heb maar die stem is er nog steeds. Daarom heb ik ook een dubbel gevoel over mensen die altijd trots zijn op zichzelf. Aan de ene kant bewonder ik ze, maar aan andere kant erger ik me eraan.’

‘Ben je trots dat je het de eerste keer zo goed is gelukt? De meeste mensen maken er de eerste keer een rommeltje van.’ Ze lacht en met een blos op haar wangen zegt ze: ‘Ja, eigenlijk wel! En vind je deze gezelligheid nu dom?’ ‘Nee, maar ik hoor wel die zachte stem die me probeert wijs te maken dat er betere dingen in de wereld te doen zijn. En toch geloof ik daar niet in.’