“‘Vakantietijd’
Ergens halfweg tussen het reizen en het in- en weer uitpakken van koffers, verschijnt een onbeduidend krantenstukje dat vertelde waarom twee weken vakantie verspilde tijd is. MO* columniste Bieke Purnelle staat stil bij tijd, nutteloze vrije tijd die niet rendeert en die we nemen om vervolgens te vergeten.
Volgens een zekere Kahneman, psycholoog, worden we enkel gelukkiger van een lange vakantie als we veel belang hechten aan de ervaring zelf.
Wie meer waarde hecht aan herinneringen heeft geen lange vakantie nodig en heeft genoeg aan een week .
Ik had geen idee tot welke van beide groepen ik behoorde. Week drie van mijn vakantie kondigde zich aan en daar hadden wij geweldig veel zin in.
Na afloop van week drie, bij het doorploeteren van een dwingende mailbox en het afvinken van urgente to do’s, verlangde ik vurig naar een vierde week en ook een vijfde week vakantie leek me niet ridicuul. Het werkjaar was lang en beproevend geweest, een uitputtingsslag die me opbrak met vertraging.
‘We vrijen met een handleiding, we daten met het oog op de ultieme levenspartner, we moeten op vakantie met het oog op een unieke ervaring’
Ik dacht terug aan het pietluttige stukje, aan de pijnlijk functionele kijk op een bij uitstek onfunctioneel gegeven als vakantie. Zelfs over vrije tijd denken mensen na in termen van nut en rendement.
Alles moet ergens voor dienen. Niets mag en kan vrijblijvend zijn. We vrijen met een handleiding, we daten met het oog op de ultieme levenspartner, we moeten op vakantie met het oog op de unieke ervaring of onvergetelijke herinnering.
Wat niet tastbaar rendeert is overbodig en heeft geen recht op onze tijd en energie.
Kinderen moeten van in de kleuterklas leerdoelen nastreven, die gemeten en afgevinkt worden. Tussen die leerdoelen geen activiteiten als urenlang met een zelfgevonden stok in een plas modder roeren, op zoek naar regenwormen, of in het gras liggen tot je een wolk spot die op een pokémon lijkt. Het liefst zou ik alle kinderen vrijwaren van zoveel bedroevende doelgerichtheid.
De zonen en ik streefden drie weken lang bijzonder weinig doelen na. We bevonden ons ergens waar enkel de stand van de zon of geestdriftig fluitende vogels ons bewust maakten van de tijd, tijd die we vervolgens achteloos wisten te negeren. Bovenal waren we samen. Hele dagen en nachten brachten we in elkaars gezelschap door.
We spraken over dingen waar we anders zelden over spreken, omdat er altijd wel iemand ergens heen moet, omdat er altijd wel iets te doen valt dat nu meteen om aandacht vraagt.
Stilvallend merkte ik dingen op die mij het hele jaar lang waren ontgaan: de nieuwe radde tongpunt-r van de jongste en de zweem van groen die plots doorschemert in zijn ogen, de klimmersbenen en de verbluffende hoeveelheid dierenweetjes van de oudste (spechten zijn geen trekvogels, wist je dat?), hoe moeiteloos de onvoorwaardelijke liefde tussen ons heen en weer stroomde.
‘De tijd die we veronachtzamen is de tijd die we nemen om hem vervolgens te vergeten, te verliezen, te delen, te omarmen en gul weg te geven’
Plots kon de jongste schaken en zwemmen, dat laatste iets waarvan hij al jaren ten stelligste beweerde het niet te kunnen, veel gehate zwemlessen ten spijt. De oudste knoopte onbeschroomd en in vrijwel vlekkeloos Engels gesprekken aan met wildvreemden.
Hun broeken leken zienderogen te krimpen. Kinderen blijken in de zomer extra te groeien, met dank aan meer rust, zon en buitenlucht. Ik groeide niet, maar leefde op.
In ‘Kairos, een nieuwe bevlogenheid’ maakt filosofe Joke Hermsen een onderscheid tussen twee soorten tijd, een begrip dat vooral in zijn meetbare vorm -de kloktijd- gekend is. Het andere, onmeetbare en soms grillige gezicht van de tijd, geïncarneerd door Kairos, de goddelijke zoon van Zeus, zijn we vergeten.
De tijd die we kennen lijkt weinig meer dan een economische factor, een pad als een strakke lijn vol ijkpunten en doelen. De tijd die we veronachtzamen is de tijd die we nemen om hem vervolgens te vergeten, te verliezen, te delen, te omarmen en gul weg te geven.
Liefde vraagt tijd. Liefde is niet rendabel. Ze veert op wanneer alles wat de aandacht van haar wegleidt naar de achtergrond verdwijnt. ‘Time is how you spend your love’, schreef Zadie Smith in ‘On Beauty’.
In gedachten plaats ik de zin als onderschrift bij mijn vakantiefoto’s. Meneer Kahneman wens ik een lange vakantie toe met zijn geliefden.