“‘Vasten om dichter bij jezelf te komen’

Lisette Ma Neza

© Charis Bastin

MO*columniste Lisette Ma Neza heeft vaak mee willen vasten tijdens de ramadan, de vastenperiode van moslims. Ze probeerde het ook al een aantal keer, maar stopte er telkens mee. Ook dit jaar probeerde ze, op haar manier, ‘als een les zelfdiscipline en een poging tot het bewuste leven**’.**

De dagen zijn nieuw voor mij. Misschien herken je dit, misschien helemaal niet. Voor de vakkenvulster, de verpleegster, de alleenstaande, thuiswerkende jonge moeder en het meisje waarvan de ouders altijd hevige ruziën, zal dit anders zijn. Maar ik ging dit halfjaar van veel te veel kilometer per uur naar een stilstaande file, die nu weer op gang begin te komen.

Nu we wat verder zijn, in deze nieuwe tijd, vind ik het eigenlijk wel fijn om alle afstanden te voet af te leggen, in plaats van een voertuig te nemen. Ik neem het gelukkig allemaal niet meer voor lief.

De dagen voor mij zijn repetitief, mijn lichaam neemt nieuwe vormen van gewenning aan, mijn brein past zich aan. Nu ik terug in mijn eigen cocon, in de essentie heb kunnen kruipen, is het een beetje alsof ik het nieuwe hoofdpersonage van de roman Eten, bidden, beminnen ben. In mijn geval eerder Eten, bidden, slapen of Eten, schrijven, zonnen, gitaar spelen, facetimen, tiktokken, nadenken, slapen etc. Heel veel varianten, die altijd met het woordje eten begonnen. Tot voorheen.

Ik heb vaak mee willen vasten tijdens de ramadan, heb het een aantal keer geprobeerd en dan ben ik telkens gestopt. Omdat ik mijn maandstonden had, omdat ik wilde snacken tijdens het studeren, door een hittegolf of simpelweg omdat ik honger had. Ik was het niet gewoon om een maaltijd over te slaan of op andere tijden te eten, tot voorheen.

Dit jaar sloegen de stille, repetitieve en experimentele dagen aan. Net voor de ramadan begon keek ik naar de documentaire over Gandhi, op Netflix, en tipte een vriendin mij om eens mee te doen met een nieuwe trend: intermitterend vasten. Na Gandhi’s verhaal voelde ik mij enorm geïnspireerd.

Ik besloot om tijdens de ramadan te vasten, maar niet volledig mee te doen. Gewoon wat te experimenteren, als een les zelfdiscipline en een poging tot het bewuste leven. Na een halve week het gevoel hebben dat ik mezelf aan het uithongeren was, ging het eigenlijk helemaal prima. Ik probeerde van alles uit. Intermittent fasting, dry fasting, water-fasting, het vasten te breken met een dadel na zonsondergang, niet snoepen, wel snoepen. Op verschillende manieren en voor uiteenlopende redenen. Ik leerde van alles over mijn lichaam, maar vooral om naar haar te luisteren.

Vasten is een eeuwenoude traditie, het gaat zo ver terug dat ik er niet achter kan komen hoe lang precies. ‘Fasting is the first principle of medicine; fast and see the strength of the spirit reveal itself’, Schreef Rumi zo’n 800 jaar geleden. Het vasten heeft verschillende doeleinden, met nuances van persoon tot persoon. Dit kan religieus zijn, als medicatie, spiritueel, persoonlijk, of een combinatie van dit allemaal.

Sadhguru, een populaire guru in deze jaren, beweert dat de meeste mensen, veel meer eten dan nodig is en dit ons meer kwaad dan goed oplevert. Door bijvoorbeeld acht uren te nemen tussen elke maaltijd door, geef je het lichaam tijd om te reinigen. Dit levert je een bepaalde beheersing op. Hij vertelt hoe er een verschil bestaat tussen een lege maag en het gevoel van honger. Het hongerige gevoel kun je beheersen. Dit leerde ik ook na een week vasten. Ik was niet meer zo bezig met mijn volgende snackje, mijn lichaam kwam tot rust.

Er wordt ook veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan, zoals naar het effect van intermitterend vasten op je lichaam. Dit werd jarenlang onderzocht bij zowel mensen als dieren en bleek positief effect te hebben op ons lichaam, maar vooral ook op het brein. Natuurlijk kan vasten ook gevaarlijk zijn. (Ik weet niet zo goed wanneer wel en niet, daarvoor is het belangrijk om langs de huisarts te gaan of een nutritionist.) Vasten kan als dieet dienen, maar op een extreem niveau kan dit ook uithongeren zijn, met een averechts gevolg op je gezondheid. Een Spoken Word masterpiece waar ik vaak aan terug denk is deze, over een meisje dat een eetstoornis had, maar een succesverhaal leek voor iedereen om haar heen.

Gandhi vastte op een heel bijzondere manier, anti-geweld vasten. Tot op de dag van vandaag staat hij bekend om zijn geweldloze verzet. Het verzet en dekoloniseren dat niet opgeeft, maar ook niet terugvecht op een bloeddorstige of gewelddadige manier. Wanneer zijn mensen wel aan geweld deden, vastte hij uit protest, opdat het vechten op zou houden. Omdat hij enorm gewaardeerd werd en enorm belangrijk was in de Indiase onafhankelijkheidsstrijd, stopte het geweld uiteindelijk ook.

Het is ook spiritueel. Bezig zijn met wat er wel/niet in je lichaam gaat en welk effect dat op je heeft. Niet voor iedereen, maar mij bracht het nog dieper, terug in de essentie. Ik luisterde naar mijn lichaam. Ik voelde alles ineens veel intenser, veel duidelijker. Het maakte mij minder uit waar ik was, of waar ik niet was, wat de omstandigheden waren. Het maakte mij minder angstig, en maakte mij bewuster van mijn ademhalen. Dingen die voorheen te vanzelfsprekend waren, te snel aan mij voorbij gingen, om op te merken.

‘Dis-moi ce que tu manges et je te dirai ce que tu es’, schreef Jean Anthelme Brillat- Savarin in 1826. Je bent wat je eet, een spreekwoord waar ik een tijd lang niets van begreep, maar na een tip van een vriendin, een lesje Gandhi en de ramadan, toch veel dichterbij ben gekomen. Een aanrader voor ieder die dit mag en een beetje dichterbij zichzelf wilt komen.