Sinds de asielcrisis van 2015 werden 158 Europeanen vervolgd voor hulp aan mensen op de vlucht
“‘Verboden te redden’
Mensen staan terecht omdat ze anderen hebben gered, terwijl Europa inlichtingendiensten traint die mensen terugbrengt naar detentiecentra waar ze worden mishandeld en gemarteld, merkt MO*columnist Bieke Purnelle cynisch op. ‘Soms vraag ik mij af of de mensensoort het redden wel waard is.’
Bieke Purnelle: ‘Soms vraag ik mij af of de mensensoort het redden wel waard is.’
Het nieuws dat gewone mensen terechtstaan omdat ze anderen hebben gered, maakt MO*columnist Bieke Purnelle cynisch. Terwijl Europa inzet op grensbewaking en inlichtingendiensten traint die mensen terugbrengt naar detentiecentra waar mensen worden mishandeld en gemarteld. ‘Soms vraag ik mij af of de mensensoort het redden wel waard is.’
Afgelopen week startte op het eiland Lesbos het proces tegen 24 vrijwilligers die migranten op zee hebben gered en geholpen. Ze worden beschuldigd van onder meer spionage en mensenhandel en riskeren celstraffen tot 25 jaar.
Een van hen is Sarah Mardini, zus van olympisch atlete Yusra Mardini, die deel uitmaakte van het Olympische vluchtelingenteam tijdens de Spelen in Rio en Tokio. Yusra en Sarah vluchtten in 2015 van Syrië naar Duitsland nadat hun vader werd opgepakt en hun moeder verdween. 25 dagen brachten ze samen met 18 andere vluchtelingen door op een overladen plezierbootje, bedoeld voor een zevental mensen.
Yusra bleef zwemmen, ondanks het trauma van de zee, waarin ze zoveel anderen had zien verdrinken. Haar inspirerende verhaal werd overal gedeeld. Sarah staat terecht als crimineel omdat ze mensen redde van de dood. Vluchtelingen uit de golven halen is blijkbaar minder inspirerend dan zwemmen voor een medaille.
Ongeloofwaardige fictie
Vluchtelingen uit de golven halen is blijkbaar minder inspirerend dan zwemmen voor een medaille.
Terwijl Europese autoriteiten inzetten op grensbewaking en training van de Libische kustwacht, die mensen terugbrengt naar detentiecentra waar mensen worden mishandeld en gemarteld, staan gewone mensen terecht omdat ze andere mensen hebben gered. De misdaden die hen ten laste worden gelegd lezen als ongeloofwaardige fictie.
De Duitse biologe en zeekapitein Pia Klemp haalde met haar schip Iuventa ruim 14.000 mensen uit de kolkende zee, tot de Iuventa in 2017 door de Italiaanse justitie in beslag werd genomen. Klemp wordt beschuldigd van hulp bij illegale immigratie.
Pierre-Alain Mannoni, onderzoeker aan de universiteit van Nice, vond drie Eritrese vrouwen met ernstige verwondingen en trauma’s. Terwijl hij de vrouwen naar het ziekenhuis van Marseille bracht werd hij door de politie tegengehouden en gearresteerd.
Anouk Van Gestel, hoofdredacteur van Marie Claire Belgique, ving vluchtelingen op bij haar thuis en werd beschuldigd van mensensmokkel.
Het Deense schrijversechtpaar Lisbeth Zornig Andersen en Mikael Lindholm pikten een gezin op de vlucht op met twee kleine kinderen, gaven hen eten en drinken en brachten hen daarna naar het station. Dat leverde hen een boete op van 5000 euro of 2 weken cel voor elk van hen.
Wet is wet?
De lijst is lang. Sommige namen zijn intussen gekend, andere veel minder. Sinds de asielcrisis van 2015 werden 158 Europeanen vervolgd voor hulp aan mensen op de vlucht. Onder hen een katholieke priester die in 2015 genomineerd werd voor de Nobelprijs voor de Vrede om zijn humanitaire werk voor vluchtelingen, een voetballer, brandweermannen, landbouwers, ex-soldaten, gepensioneerden, professoren, studenten en vele anderen.
Terwijl overal ter wereld uitgeput zorgpersoneel zichzelf uit de naad werkt om mensenlevens te redden in de strijd tegen een pandemie, worden andere redders aangeklaagd, veroordeeld en bestraft, een flagrante schending van alle mensenrechtenconventies. Deze systematische “campagne” om elke vorm van solidariteit met mensen op de vlucht te criminaliseren, richt zich tegen ngo’s, activisten en elke gewone burger die mensen op de vlucht of zonder wettig verblijf probeert te helpen.
Wetgeving die in oorsprong bedoeld was om criminele organisaties te bekampen die zich schuldig maken aan mensenhandel en -smokkel, wordt ongegeneerd misbruikt. Maar ook andere, schijnbaar ongerelateerde en ongerijmde wetten worden op absurde wijze gehanteerd om hulp aan migranten en vluchtelingen te beletten.
Een plastic afdak opstellen tegen de regen heet in Griekenland een ‘schending van de openbare ruimte’.
Een plastic afdak opstellen tegen de regen heet in Griekenland een ‘schending van de openbare ruimte’. Voedselbedeling aan mensen zonder papieren wordt in Italië gesaboteerd op basis van de gezondheids- en welzijnswetgeving.
In Frankrijk vermeldt de wet dat ‘iedereen die via rechtstreekse of onrechtstreekse hulp de binnenkomst, de verplaatsing of het illegaal verblijf van vreemdelingen in Frankrijk faciliteert of probeert te faciliteren, gestraft zal worden met een gevangenisstraf tot 5 jaar en een boete tot 30.000 euro’.
De bepaling werd in 2018 door de rechtbank ongrondwettelijk bevonden wanneer ze gebruikt wordt om humanitaire handelingen te bestraffen, maar de autoriteiten blijven onverstoorbaar mensen vervolgen voor hulp aan migranten. De wet is de wet, maar soms ook niet.
In dezelfde week overleed een Syrische baby van een jaar oud in de bossen rond de grens tussen Polen en Wit-Rusland. De familie van het kind leefde al meer dan een maand in de vrieskou. Minstens 13 mensen stierven er de afgelopen weken aan onderkoeling. De enigen die er hulp verlenen is de Poolse ngo PCPM (een medisch noodinterventieteam). Benieuwd hoe lang het duurt voor ook zij beschuldigd worden van illegale activiteiten.
Soms, op dagen wanneer dit soort nieuws en enig cynisme mij overrompelen, vraag ik mij af of de mensensoort het redden wel waard is.