“‘Trump en Xi Jinping: ‘A very, very great relationship’’

Tijdens de topontmoeting tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Chinese leider Xi Jinping van vorige week werd opmerkelijk verzoenende taal gesproken. Dit hadden de doemdenkers, die een onvermijdelijke oorlog voorspelden, niet verwacht, de meer genuanceerde stemmen evenmin. Donald Trump rolde de rode loper uit voor Xi en zijn vrouw Peng Liyuan, die Trump ‘een ongemeen getalenteerde vrouw’ noemde.

First Lady Peng Liyuan

Mevrouw Peng is inderdaad niet de eerste de beste First Lady. Voordat haar echtgenoot leider werd van China was zij reeds razend populair bij het groot publiek als zangeres van het levenslied.

Haar bekendheid dankt ze aan haar inzet als een Chinese Vera Lynn voor de Chinese troepen, die in alle uithoeken van het Chinees grondgebied gestationeerd zijn.

Chinezen zijn zo blij dat China eindelijk een elegante First Lady heeft met smaak voor design en kwaliteit van eigen bodem

Bovendien is ze een vaste waarde in het jaarlijkse Nieuwjaarsgala, dat op de Chinese staatszender CCTV wordt uitgezonden en bekeken door zo een slordige 700 miljoen kijkers.

Sinds ze First Lady is geworden, is haar populariteit nog meer de hoogte ingegaan. Chinezen zijn toch zo blij dat China eindelijk een elegante First Lady heeft met smaak voor design en kwaliteit van eigen bodem.

Waarom begin ik met een uitweiding over mevrouw Peng en niet over de mannen? Kwatongen zullen beweren dat ik een naamgenote ben van mevrouw Peng of dat ze erg doet denken aan mijn moeder maar dat is niet waar. Ze heeft herkomst en klasse.

Zelfs een Donald Trump, niet bepaald bekend voor zijn vrouwvriendelijkheid en goede smaak, kan deze kwaliteiten over het hoofd zien. Of is er iets anders aan de gang?

Beleefd en gastvrij

Waarom was Donald Trump zo welgemanierd en gastvrij op deze top, terwijl hij de Japanse premier Shinzo Abe in verlegenheid bracht met een dominerende handdruk van maar liefst 19 seconden en de Duitse kanselier Angela Merkel weigerde een hand te geven?

Waarom was Trump zo welgemanierd op deze top, terwijl hij de Japanse premier in verlegenheid bracht met een handdruk van 19 seconden en Merkel weigerde een hand te geven?

Niet alleen prees hij de First Lady als een ‘uitzonderlijk talent’, hij voorzag een klassiek maar toch exquise driegerechtenmenu, bestaande uit een Cesar salade, Dover zeetong of New York steak en chocolade cake of sorbet, met bijpassende wijnen Chardonnay en Cabernet Sauvignon uit Californië.

Zijn hele familie werd ingeschakeld om Xi en Peng een warme welkom te heten.

Zijn China-genegen schoonzoon en senior adviseur van het Witte Huis Jared Kushner zat naast Mme Peng, terwijl Steve Bannon een zitje kreeg ver weg van het centrum van de tafel.

Het is algemeen geweten dat zijn dochter Ivanka een grote Chinafan is. Haar kinderen, die de Chinese taal leren, kunnen al volksliedjes zingen in het Chinees en klassieke Chinese teksten (deels) reciteren.

Dit bijzonder soort van soft power wordt enorm gesmaakt door de Chinezen. Ondanks de grote rivaliteit tussen de twee grootmachten sprak Trump over een ‘very very great relationship.’

Vernedering en fascinatie

Natuurlijk betekent deze uitspraak niet dat alles nu koek en ei is tussen de twee landen, maar er is tenminste een basis gelegd voor dialoog en samenwerking in de vele heikele dossiers.

Wat verklaart de bocht van 180 graden van Donald Trump?

Menigen zullen opmerken dat men alles kan verwachten van een ongeleid projectiel als Trump. Ze hebben waarschijnlijk geen ongelijk. Ik waag me aan een andere verklaring, met name de speciale relatie tussen de VS en China vanuit historisch perspectief.

In tegenstelling tot de Britten, Fransen of Nederlanders ervaarden de Chinezen de Amerikanen als eerlijk en puur, die er niet op uit waren China op te delen en te koloniseren.

In de 19de eeuw van de ‘vernedering’ van China door buitenlandse mogendheden heeft Amerika zich onderscheiden van de andere Europese landen.

In tegenstelling tot de ‘barbaarse’ Britten, ‘tirannieke’ Fransen of ‘bleke’ Nederlanders ervaarden de Chinezen de Amerikanen als eerlijk en puur, die niet op uit waren om China op te delen en te koloniseren.

Er heerste een soort van wederzijdse affectie tussen de Amerikanen -veelal ondernemers en missionarissen- en de Chinezen.

Ze waren gefascineerd door de mogelijkheden van dit immens land, niet alleen voor zaken maar ook religieus en op geopolitiek vlak.

Amerikanen gingen -weliswaar uit eigenbelang- respectvol om met de Chinezen.

Ze stuurden geen legers naar China en betaalden de rekeningen netjes op tijd voor de ingevoerde thee, zijde en porselein. De Amerikanen speelden ook een cruciale rol in de modernisering van China aan het begin van de vorige eeuw.

Wederzijdse invloed

Ze introduceerden wetenschap, kritisch denken, sport, industrie en wetgeving in de Chinese maatschappij van toen. Vrouwelijke missionarissen veroordeelden de duistere mysogyne praktijken zoals de meisjesdoding en het voetbinden.

Jonge Chinese intellectuelen kregen ook de kans om in Amerika te studeren via Amerikaanse beurzen. Deze uitwisseling heeft geleid tot de Chinese intellectuele renaissance in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw.

Deze anonieme Chinese werkkrachten leverden een significante bijdrage aan de opbouw van het Westen

Anderzijds speelden Chinezen ook een rol in de ontwikkeling van Amerika. In het midden van de 19de eeuw trokken jonge Chinese arbeiders naar Amerika op zoek naar goud en geluk.

Hun aantal nam zodanig toe dat in 1860 Chinezen de grootste groep migranten vormden.

Deze anonieme werkkrachten leverden een significante bijdrage aan de opbouw van het Westen. Ze hebben mee de delta van de Sacramento rivier gedraineerd. Ze hebben de transcontinentale spoorweg van het Oosten naar het Westen mee aangelegd.

Ook openden ze winkels met algemene voeding, wasserijen, kruidenier-drogisten met geneeskrachtige kruidenmengsels, enzovoort. Kortom alles wat een gemeenschap nodig heeft om te overleven.

Gesedimenteerde relaties

Bovendien leverde China ook de nodige investeringen om het Westen te ontwikkelen via de Chinese tycoon Wu Xingjian. Als rijkste man ter wereld in het midden van de 19de eeuw heeft hij zijn vermogen geïnvesteerd in Amerikaans spoor en vastgoed.

De Amerikaanse fascinatie voor China nam vele vormen aan, gaande van Chinese cuisine, kunst, poëzie, mysticisme tot Anna May Wong (Wong Liusong) als eerste Chinees-Amerikaanse Hollywood actrice.

Ondanks de uitsluiting en discriminatie bleven de Chinezen vasthouden aan hun Amerikaanse droom om een goed leven op te bouwen in dit “prachtige land”, zoals Amerika wordt genoemd in het Chinees.

Alhoewel ze wereldfaam genoot als een soort Chinese Josephine Baker en de incarnatie van de Amerikaanse droom vertegenwoordigde, werd ze echter beperkt tot het spelen van de rol van het broze slachtoffer of de boze vossenvrouw.

Inderdaad er was veel vooringenomenheid en racisme tegenover Chinezen in de Amerikaanse samenleving van toen. De ijverigheid van Chinese migranten werd niet gunstig onthaald door de blanke kolonisten.

Maar ondanks de uitsluiting en discriminatie bleven de Chinezen vasthouden aan hun Amerikaanse droom om een goed leven op te bouwen in dit “prachtige land’” zoals Amerika wordt genoemd in het Chinees.

Anderzijds heeft de noeste arbeid van de Chinezen het werkethos van de blanke kolonisten ook beïnvloed. Om te kunnen concurreren begonnen ze ook harder te werken.

Vaak gaan we voorbij aan het belang van geschiedenis, die ons leren over ‘gesedimenteerde relaties’ tussen volkeren, die deels verklaren waarom we voelen wat we voelen, denken wat we denken en doen wat we doen.

Misschien past de China-fascinatie van de familie Kushner en Trump via Ivanka in het voorgaand plaatje van gesedimenteerde, meerlagige relaties.