“‘Vurige bestrijder van racisme of vurige aanstoker van islamofobie?’

© Brecht Goris​

Tijdens mijn vakantie in de Albanese bergen kan ik het niet nalaten om de actualiteit te volgen in België. Ik was verbaasd toen ik las dat N-VA de columniste Mia Doornaert als nieuwe voorzitter van Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL) heeft voorgedragen. Met haar columns in De Standaard krijgen we naar mijn mening iedere twee weken een portie islamofobie voorgeschoteld.

Minder dan een maand geleden werd ik opgenomen in de auteurslijst van het VFL. Toen ik het nieuws las, heb ik aan het fonds laten weten ik mijn naam uit de auteurslijst laat schrappen indien zij voorzitter wordt. De reden hiervoor is simpel: het islamofobe en dus racistische discours dat Doornaert hanteert in haar columns.

Op Twitter en Facebook schreef ik hierover ook een kort bericht dat gretig door andere media werd overgenomen. Doornaert reageerde op Twitter door te zeggen dat ik ‘pure laster’ verspreid. Ze kreeg al snel steun, niet enkel van het legertje N-VA trollen op sociale media, maar ook van islamofoben zoals Johan Sanctorum, Luckas Vander Taelen en Maarten Boudry. Zelfs van enkele N-VA-kopstukken, zoals Zuhal Demir en Siegfried Bracke, kwam er steun voor haar op Twitter.

Normaliseren van islamofobie

Mia Doornaert is niet alleen racistisch en islamofoob. Haar positie als journalist, opiniemaker en publiek figuur die het vaak mag komen uitleggen op TV, maakt het erger. Ze produceert, verspreidt en normaliseert racisme en islamofobie. Dit doet ze niet sinds gisteren, maar al decennia lang. Ze staat niet alleen in het verspreiden van dit discours, maar later meer hierover.

Doordat het islamofobe discours van Doornaert en co mainstream is gegaan, is het ook genormaliseerd. Het is altijd handig om een zondebok te zoeken en moslims zijn bij uitstek het lievelingsvoorbeeld geworden van heel wat politici en opiniemakers. De lijst is lang, maar ik noem een aantal van hen: Mia Doornaert, Wim Van Rooy, Benno Barnard, Etienne Vermeersch in ons land of Geert Wilders en Ayaan Hirsi Ali in Nederland.

Vooral sinds de aanslagen van 11 september 2001 in de VS zijn deze opiniemakers op dreef gekomen en ze hebben van islam-bashen hun core business gemaakt. Ze maken goed gebruik van de media waar ze vaak deel van zijn, om mensen ervan te overtuigen dat ze geen islamofoben of racisten zijn, maar slechts islamcritici.

Als je constant dezelfde boodschap blijft herhalen, gaan de mensen het geloven. Als je bovendien mensen met een andere visie nooit aan bod laat komen, dan is het vanzelfsprekend dat Mia Doornaert islamofoob noemen voor heel wat mensen een donderslag bij heldere hemel is. Velen voelen zich zelf geviseerd want ze hebben het islamofobe discours overgenomen en beseffen heel goed dat ze in hetzelfde schuitje zitten. Ze beginnen om zich heen te schoppen: dat ze geen islamofoben zijn en durven zelfs beweren dat ze begaan zijn met racisme.

Het is niet omdat hooggeschoolde intellectuelen dezelfde boodschap in een andere taal verpakken dat ze geen racisten of islamofoben zijn.

Hoe komt dit? Je hebt allerlei soorten racisme en racisten in een samenleving. Het beeld van de doorsnee burger is dat racisten mensen zijn die bij Vlaams Belang zitten of lid zijn van allerlei neonazibewegingen zoals Schild en Vrienden. We gaan er ook vaak van uit dat die racisten meestal weinig geschoold zijn en er niet voor terugdeinzen om met racistische uitspraken of daden uit te pakken. Ze zien daar niets verkeerds in en kunnen er zelfs trots op zijn.

Dan kunnen mensen zoals Doornaert geen racisten of islamofoben zijn want ze zijn hooggeschoolde intellectuelen. Je kan ze moeilijk betrappen op uitspraken over “negers” of “makakken”. Maar het is niet omdat ze dezelfde boodschap in een andere taal verpakken dat ze geen racisten of islamofoben zijn.

Hoe de islamofoben te werk gaan

Het plan van aanpak van deze elite-islamofoben is vrij eenvoudig. Ten eerste zeggen ze alles wat ze willen. Ze polariseren, stigmatiseren, verdelen enzovoort, maar ze vallen niet terug op het niveau van het extreemrechtse “white trash”. Voorbeelden hiervan zijn talrijk, maar om bij Doornaert te blijven: “Het is ‘wij’ tegen ‘zij’” is de titel van een column in De Standaard (26/03/2016) Met “wij” bedoelt Doornaert de seculiere westerse landen. Terwijl de “zij” de moslimwereld en de moslims zijn. ‘Wij tegen zij’ is niet toevallig een van de meest gebruikte slogans van separatistische, extremistische en terroristische groeperingen. ‘Een pleidooi voor polarisering’, riep Doornaert strijdvaardig in diezelfde column.

Ten tweede, en dit is een hele belangrijke, alles wat deze islamofoben zeggen, noemen ze kritiek op de islam. Worden ze verweten dat ze racisten of islamofoben zijn, dan is niets minder waar: ze zijn gewoon kritisch voor de islam. Super handig is dit. Als we deze rationele onklopbare logica volgen, kunnen we al die vormen van racisme en discriminatie onderbrengen in de categorie van ‘kritisch voor…’. Vul maar zelf in die puntjes.

Ten derde, deze elite van islamofoben heeft iets uniek en dat is dat ze een eenheid vormen in hun strijd tegen de islam en moslims, al behoren ze politiek tot het hele spectrum van rechts naar links. Daardoor is het perfect mogelijk dat een oerrechtse conservatief zoals Doornaert steun krijgt van een extreemrechtse zoals Johan Sanctorum of van de “linkse” Luckas Vander Taelen.

Ten vierde, om hun discours te kunnen opleggen en dus de gemiddelde burger te overtuigen van de superioriteit van de witte westerse mensen en ‘de achterlijkheid van de islamitische wereld’, dixit Doornaert in De Standaard (15/09/2004), gaan ze elkaar promoten en het voor elkaar opnemen.

Het is geen toeval dat Vander Taelen en Sanctorum vliegensvlug in hun pen kropen om het voor Doornaert op te nemen. Doornaert zelf heeft al vaak genoeg islamofoben zoals Benno Barnard, Geert Wilders of Ayaan Hirsi Ali verdedigd in haar columns. Ze is overigens een vurige fan van Hirsi Ali.

Misschien de helft van de ongeveer 1000 tweets van Doornaert zijn retweets van Hirsi Ali en Leon de Winter.

Misschien de helft van de ongeveer 1000 tweets van Doornaert zijn retweets van Hirsi Ali en Leon de Winter. Beide zijn islamofoben, en als het van Leon de Winter afhing, zouden organisaties zoals Amnesty International worden afgeschaft omdat ze Israëlische politici bekritiseren en racisme en islamofobie aankaarten. Hirsi Ali weet bijna niemand nog te bereiken behalve wat gehersenspoelde conservatieve Amerikanen voor wie zelfs Trump te soft is. Dit komt omdat ze telkens weer afgeeft op de islam en moslims, met leugens en clichés die al lang achterhaald zijn.

Omdat we in Vlaanderen zo verschrikkelijk achter staan is er zo goed als niemand die vaak dezelfde leugens van Doornaert doorprikt. Integendeel: van De Standaard krijgt ze carte blanche om Vlaanderen te bedienen met haar tweewekelijkse portie islamofobie.

Afschaffen van het begrip “islamofobie”

Ten vijfde, islamofoben zoals Doornaert en Wim Van Rooy roepen trots dat ze tegen politieke correctheid zijn en dat ze polariseren. ‘Polariseren is nodig en heilzaam’, volgens Doornaert (DS, 26/03/2016). Ze dromen er zelfs van om een stap verder te gaan. In tientallen columns heeft Doornaert geschreven dat we moeten stoppen met het gebruiken van het begrip islamofobie (DS 20/04/2009, DS 23/07/2014, DS 15/09/14). Als je zelf islamofoob bent, is dat natuurlijk heel begrijpelijk.

Durban 1 in 2001 en Durban 2 in 2009 waren wereldconferenties rond het thema racisme. Het feit dat in beide conferenties islamofobie werd besproken en vermeld in de finale teksten maakte Doornaert razend. Ze schreef ‘dictaturen spellen democratieën de les’ (DS, 20/04/2009). Met dictaturen bedoelt ze moslimlanden en democratieën zijn natuurlijk de westerse landen.

De Belgische ministers van Buitenlandse Zaken, respectievelijk Louis Michel en Karel De Gucht kon ze levend opeten omdat zij de teksten van deze conferenties toen hebben gesigneerd en het probleem van racisme en islamofobie erkend. Ze zijn niet de enigen die striemend kritiek hebben gekregen in de columns van Doornaert. De Raad van Europa, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwering in Europa, de Europese Commissie, de Verenigde Naties, …, allemaal instanties die het probleem van islamofobie aankaarten, zijn keihard aangepakt. Al deze instellingen en gezaghebbende experts dwalen, meent Doornaert.

‘Het kan niet genoeg herhaald worden: de verderfelijke term islamofobie is uitgevonden door fundamentalistische regimes als Iran. De term is een wapen tegen gematigde moslims die de vrijheid opeisen de koran kritisch te lezen en te bevragen. De term dient om moderne moslims te vervolgen als vijanden van de islam. Dat is het perverse wanneer westerse leiders die term klakkeloos overnemen: ze steunen zo de meest reactionaire moslims', schrijft Doornaert (DS, 01/10/12). Daarom wil ze het begrip afschaffen. Laten we even kijken of de stelling van Doornaert op feiten steunt.

Islamofobie werd voor het eerst gebruikt in het Frans in de periode tussen 1910 en 1920 door verschillende auteurs. In 1923 werd het voor het eerst gebruikt in het Engels in een artikel in The Journal of Theological Studies. Het begrip is echter gepopulariseerd nadat in 1997 een rapport over racisme verscheen van de gereputeerde Engelse denktank Runnymede Trust.

Zelfs een extreemrechtse islamofoob als Wim Van Rooy wordt door de mainstream media als ‘Criticus Wim Van Rooy’ genoemd.

Wat Doornaert doet, is niet uniek. In andere westerse landen heb je een elite van islamofoben die al jaren roepen om het begrip “islamofobie” af te schaffen. Zoals Tommy Robinson en Melanie Philips in het VK of Caroline Fourest in Frankrijk. Samen met andere islamofoben zoals Paul Cliteur en Thierry Baudet in Nederland willen ze liever islamcritici genoemd worden, wat door de media ook gehanteerd wordt. Zelfs een extreemrechtse islamofoob als Wim Van Rooy wordt door de mainstream media als ‘Criticus Wim Van Rooy’ genoemd (Het Laaste Nieuws, 05/11/2015). Ik ken in geen van de vier genoemde landen mainstream media die deze islamofoben bij naam durfden noemen. Wat logisch is natuurlijk als je weet dat vele islamofoben bij die media werken of er uitstekende banden mee hebben.

Code 291

De verzinselen over de term islamofobie zijn niet de enige die Doornaert de wereld in stuurt. Ze heeft het ook op Zweden gemunt. Regelmatig refereert ze in haar columns naar toestanden met gewelddadige moslims die de Zweedse regering toelaat. Zo schreef ze bijvoorbeeld over moslims in Zweden die een kerstboom vernielden. Het bleek een hoax te zijn. ‘Zweden doet een knieval voor de militante islam. Op de politie rust zelfs de dwang van een code 291, die gebiedt geweld door moslims, waaronder aanranding van vrouwen, voor de openbaarheid te verzwijgen’, schrijft Doornaert (DS, 23/02/17). Ze heeft meermaals naar deze beruchte code verwezen in haar columns in de kwaliteitskrant De Standaard. Dat het zover is gekomen in Zweden, is allemaal de schuld van ‘het onzalige begrip van “islamofobie”’ gaat ze verder.

De realiteit is anders. De Zweedse politie gebruikt verschillende codes voor verschillende soorten werk als een manier om bij te houden hoeveel middelen zij gebruiken. Enkele voorbeelden van dergelijke politiecodes zijn 204 (biker gangs), 209 (rechten van dieren activisten) en 207 (Satanist). Kwesties met betrekking tot asielcentra zijn gecodeerd als 291. Het gaat dus niet over moslims. Het hoeft niet eens te gaan over vluchtelingen. Bijvoorbeeld, als iemand probeert om een asielcentrum in brand te steken, gaat het ook om een 291. De code gaat ook niet alleen over misdaden, maar ook pogingen tot zelfmoord, vermiste personen, enzovoort.

Fake nieuws is dus welkom om te stigmatiseren en leugens te verspreiden. Racistische en extreemrechtse sites zoals Breitbart (waar Doornaert zich blijkbaar informeert) verspreiden zoveel fake news en hoaxes over geweld door moslims in Zweden dat de Zweedse regering een speciale sectie op haar website heeft opgericht om die valse info te ontkrachten.

Paus Francisus vs IS

De lijst van islamofoben die zoals Doornaert te werk gaan, is heel lang. Ik geef nog een voorbeeld dat ik erg laag bij de grond vind. De Krant van West-Vlaanderen bericht het volgende over een lezing van Doornaert: ‘Het verschil in ideologie tussen christendom en islam vatte ze samen door te verwijzen naar de woorden van paus Franciscus die in Mexico verdraagzaamheid en liefde predikt en IS die, met kalasjnikovs in de hand, oproept tot moordpartijen’ (11/03/2016).

Dit is hoe je mensen hersenspoelt en met haat over de islam en moslims vult. De vergelijking die Doornaert maakt, is vals.

Dit is hoe je mensen hersenspoelt en met haat over de islam en moslims vult. De vergelijking die Doornaert maakt, is vals. Ze had paus Franciscus kunnen vergelijken met grootmoefti Ahmed el-Tayeb, zowat de belangrijkste religieuze figuur in de moslimwereld. In 2016 hebben hij en de paus een historische ontmoeting gehad met veel respect voor elkaar. El-Tayeb is bekend als een fervente tegenstander van het salafisme en van IS. Hij houdt elke vorm van politieke islam uit zijn moskee en universiteit. Doornaert had IS kunnen vergelijken met een van de honderden christelijke terroristische organisaties. Zoals bijvoorbeeld Army of God in de VS dat abortusklinieken en homo’s aanvalt met bloedige en dodelijke aanslagen. Of The Lord’s Resistance Army in Oeganda dat verantwoordelijk is voor de dood en ontvoering van duizenden mensen.

Het is de wereld op zijn kop dat diezelfde Doornaert overal in Vlaanderen lezingen geeft over de islam in Europa. Volgens haar is Bernard Lewis de auteur die je moet lezen om de islam en de moslimwereld te begrijpen. Ze prijst hem aan als iemand met een ‘gigantische academische kennis’ en een ‘spitse pen’. (DS, 08/11/2004) Er is geen enkele serieuze wetenschapper of kenner van de islam en de Arabische wereld die naar hem refereert. Kan het nog absurder allemaal?

Vurige bestrijder van racisme of vurige aanstoker van islamofobie?

Blijkbaar wel voor Doornaert, als ze als reactie op mijn kritiek schrijft: “Ik heb altijd elke vorm van racisme vurig bestreden.” (Knack.be, 17/07/2018) Islamofobie is een vorm van racisme. Doornaert is een islamofoob die de term islamofobie weg wil, die polariseert, en die niet enkel de religie islam stigmatiseert, maar ook de moslims zelf door te suggereren dat aanhangers van een religie die bij herhaling obscurantistisch genoemd wordt (bv in DS 30/09/2005), zelf ook achterlijk zijn. Toch is ze zo onbeschaamd om te beweren dat ze een ‘vurige’ antiracist is.

Overigens, als je haar columns leest, dan zie je dat ze enkel oog heeft voor racisme in de moslimwereld, antisemitisme en wat ze ‘het nieuwe racisme’ noemt naar aanleiding van de vluchtelingenstroom in 2015: ‘Gastlanden mogen niet kapituleren voor een nieuw racisme dat de “witte” mens elk recht van spreken ontzegt over de gekleurde mens’. (DS, 28/06/18)

Hoewel België op Europees niveau een van de slechtste leerlingen is wat betreft racisme en discriminatie op de arbeidsmarkt en binnen het onderwijs, vind je geen woord hierover in de columns van Doornaert.

Ondanks het feit dat België een van de slechtste leerlingen is op Europees niveau wat betreft racisme en discriminatie op de arbeidsmarkt en binnen het onderwijs, vind je geen woord hierover in de columns van Doornaert. Niet over het structurele racisme en ook niet over het dagelijks racisme. Het is wel begrijpelijk. Je kan niet verwachten van een islamofoob dat zij/hij begaan is om het probleem van racisme.

Integendeel: een islamofoob is een racist omdat een islamofoob overtuigd is dat zij/hij superieur is aan andere rassen (als sociale constructie), culturen of religies. Het gaat dus om meer dan misprijzen of vooroordelen hebben over een bepaalde bevolkingsgroep of religie. “Een maatschappelijke cultuur van vrijheid is wel degelijk superieur aan één die het vrije denken verbiedt, of ze dat nu in de naam van God, Allah of Marx doet” (DS, 29/09/2001). Niet enkel categoriseert ze mensen en samenlevingen in hierarchiën, wat eigen is aan racisme, maar zie hoe ze subtiel God en Allah apart vermeldt, alsof ze verschillende concepten zijn.

Na de aanslagen op 11 september in de VS schreef ze een column met als titel ‘Aanval op onze waarden’ (DS, 14/09/2001). Niet enkel de VS, maar heel het Westen was aangevallen volgens haar. Wat precies die waarden zijn, legt Doornaert nergens uit. Wat ze wel doet, is het Westen associëren met waarden terwijl de moslimwereld gewelddadig is en oorlogszuchtig.

In diezelfde column schrijft ze over de haat in die moslimwereld voor de VS: “Die haat wortelt in grote mate in afgunst op hun rijkdom en macht, vijandigheid tegen hun onverwoestbaar dynamisme en dito zendingsbesef. En ze geldt de waarden waarop het Amerikaans „imperialisme” steunt. In tegenstelling tot de islam, die destijds te vuur en te zwaard een groot stuk van de aardbol veroverde, of de vroegere imperia van de Europese mogendheden, steunt Amerika’s invloed niet op gewapende verovering, maar op de uitstraling van zijn way of life. Die wordt uitgedragen door zijn economische sterkte en door de aantrekkingskracht van zijn culturele export.” (DS, 14/09/2001)

Doornaert is er blijkbaar niet van op de hoogte dat de VS het land is dat sinds het einde van WOII de meeste oorlogen heeft gestart en gesteund in alle uithoeken van de wereld. Het is ook geen toeval dat de VS het land is dat het meeste geld heeft gestoken in zijn oorlogsmachine. Maar dit is allemaal positief imperialisme volgens Doornaert. Ze is van mening dat de VS zich illusies maken als ze een onderscheid maken tussen de islam en terreur. (_DS, 04/11/200_1) ‘Het probleem is echter dat vooral moslims zelf Allah inroepen voor terreur en geweld’, schrijft Doornaert over moslims (21/04/2006). Want, zo zei ze eerder: ‘de totalitaire versie van de islam wil geen dialoog, ze wil capitulatie.’ (DS, 10/02/2006)

Dergelijk doordacht discours en uitspraken zijn geen kritiek op de islam, maar zijn islamofobie, of Doornaert, haar fans en andere islamofoben dit nu graag horen of niet. Daarom meen ik dat zij alles behalve een vurige bestrijder van racisme is. Ze is vooral een vurige aanstoker van islamofobie.