Met Climaxi op expeditie in Griekenland, bezochten we verschillende coöperatieven, die uit de greep van de financiële crisis pogen te blijven. In Thessaloniki gingen we ook langs bij Viome, een zeepfabriek.
De bezette fabriek wordt stevig bewaakt, de klok rond. Bij onze aankomst sleept het automatisch hek traag open. We worden aangeraden de auto’s binnen de omheining te plaatsen. De site geeft een bevreemdende, afwachtende blik. Op z’n minst.
Viome was tot 2010 een goed draaiend bedrijf in industriële lijm, met hoge winsten. Maar de bazen zagen de crisis naderen en lieten de fabriek uitdoven. Want ze wilden enkel nog meer winst maken. Inzetten op een nieuwe toekomst van de werknemers zat er niet in.
De delegatie van Climaxi op de hotspot voor groepsfoto’s
© wim schrever
Woordvoerder van Viome geeft uilteg
© wim schrever
Dat zinde de kern van het personeel niet en ze besloten om met de steun van hun vakbond de site te bezetten. Ze wilden de jobs van de arbeiders redden en startten een nieuwe productie in een coöperatief systeem. Vanaf dat moment waken ze in shifts over de gebouwen.
De fabriek is in handen van de coöperatieve
© wim schrever
Omdat de grondstoffen voor lijm te duur zijn en om in te spelen op solidariteit onder de mensen, besloot de coöperatieve in de productie van een duurzaam levensmiddel dat iedereen kan gebruiken: zeep. Bovendien en niet in het minst kunnen ze hiervoor makkelijker aan de nodige grondstoffen raken.
De toon was gezet. De machines werden omgeturnd op de nieuwe productie. Ze maken zeep in alle gedaanten, van handzeep tot vloerkuismiddel en shampoo.
Thee van Fralib
Het begon met 17 leden uit de Union. Intussen zijn er nog meer bijgekomen o.a. voor de administratie. Slechts 7 ervan ontvangen een officieel loon. De andere worden niet vergoed omdat de moedergroep zich dan vrijgesteld zou weten van de achterstallige lonen. Want het bankroet van de eerdere Viome-fabriek volgde pas in 2016. De CEO’s hebben dus nog openstaande rekeningen bij het personeel.
Viome is niet alleen in zijn soort. Nog een zeventigtal bedrijven in Griekenland zitten in dezelfde situatie: de productie in handen van de arbeiders (in een coöperatie) blijft mogelijk. Maar bedrijfsleiding en overheid werken de verdere ontwikkeling tegen. Zij willen de touwtjes niet lossen.
Viome is ook lid van een internationaal netwerk van bezette bedrijven in zelfbeheer. Samen met anderen (zoals vb. de Franse thee-coöperatieve Fralib) proberen ze de traditie van bezette bedrijven uit de vorige eeuw (LIP-horloges, Salik-Jeansbroeken, Prestige huisproducten…) verder te zetten. Climaxi steunt hen omdat ze opkomen voor sociale rechtvaardigheid én omdat ze natuurlijke producten maken.
Bastion
Enkele soorten van hun zeepproductie
© wim schrever
De Viome-site leent zich ook tot andere doelen. De coöperatie wil er ook concerten organiseren, om op die manier meer mensen te betrekken in hun duurzaam plan. En de bestaande leden een hart onder de riem te steken.
De coöperatieve heeft de fabriek dus goed in handen. Illegaal is het niet. Volledig legaal evenmin.
De liquidatie blijft hen boven het hoofd hangen. Daar zorgen de bazen van het moederbedrijf en de overheid, die geen medewerking verlenen, voor. De bureaucratie weigert te wijken… Ondanks de groeiende financiële gezondheid van de Coop. Er kwamen zelfs al nieuwe investeringen. En ook lijm staat weer op de productielijst.
Het moederbedrijf wil om die reden de fabriek wel weer overnemen in een commercieel plan. Maar daar gaan de leden van de Viome-coöperatie niet op in. Zij kiezen ervoor om met de coöperatieve verder in te zetten op een economie van een hoger level, op basis van solidariteit, gedeelde logistiek en duurzame ontwikkeling.
Intussen blijft het bastion bezet. Een bastion tussen de oude en de nieuwe wereld.