Een rivier afreizen is als een diepteinterview afnemen. Een vorm van intense kennismaking. Je reist door landen, landschappen en taferelen op een ritme waarin je geuren en kleuren, beelden en geluiden tot je kunt laten doordringen, traag, beklijvend, vol verrassingen. De Nijl, de Congo, de Mekong, de Amazone, een voor een stromen die een eigen cultuur oproepen.
Dat is ook wat Javier Reverte doet in De helse rivier. Een reis langs de Amazone. De Spaanse auteur reisde van het Peruaanse Pucallpa, waar de bronnen van de Amazone liggen, tot het Braziliaanse Santarém, een tocht van zo’n 4000 kilometer, tussen het volk op de gewone passagiersboten.
Dat de tocht in Santarém ophield en niet in Belém, waar de Amazone zich in de Atlantische oceaan stort, is omdat de auteur een dodelijke vorm van malaria opliep en dringend naar een ziekenhuis moest. De schaduw van die levensbedreigende ervaring is in het boek blijven rondwaren, als een fascinerende en tegelijk beklemmende werkelijkheid.
Het boek geeft veel ruimte aan beschrijving van de omgeving, de sfeer en de personages die de diverse taferelen bevolken. Soms krijgen die taferelen een diepteperspectief door historische flashbacks naar ontdekkingsreizigers die hun leven waagden toen het gebied nog echt ondoordringbaar was. Indrukwekkend is het verhaal van Acre, de stad die vroeger Bolivia toebehoorde en nadien Braziliaans werd, over de pogingen om de eerste spoorweg aan te leggen van Bolivia naar de Atlantische oceaan.
Tussen de beschrijvingen en de historische verwijzingen door krijgt de lezer ook nog literatuurtips of verwijzingen naar de actualiteit van het land, maar die politiek-economische realiteit staat wel ver op de achtergrond. Ideaal dus als vakantieliteratuur, maar niet minder verrijkend als onderdompeling in een andere wereld.
De helse rivier. Een reis langs de Amazone door Javier Reverte is uitgegeven bij EPO, 407 blzn. ISBN 978 90 6445 079 2.