Leestips voor een zwoele nazomerdag

‘De bundel verkent de grote thema’s waarvan we vandaag wakker liggen, maar doet dat aan de hand van alledaagse materie’, legt Sabi uit. ‘Het verbindt de toestand van de wereld – of het nu de vele conflicten zijn of de grote ongelijkheid in de samenleving – aan de specifieke momenten van een individueel levensverhaal.’

Door de blauwdruk van een mensenleven te verkennen, legt El-Kaddouri dingen bloot die onze eigen levens overstijgen. Het concept sprak Sabi persoonlijk aan: ‘Opgroeien als kind van migranten is niet evident. Ook dat is een thema dat El-Kaddouri haarfijn onder woorden brengt. Ze schrijft erg beeldend, in gevoelige zinnen. Soms twijfel je als auteur aan wat je met je schrijven bijdraagt aan de wereld. El-Kaddouri toont aan dat poëzie waardevol is op een tastbare manier’.

‘Zaharra helpt haar man bij verzetsdaden, waardoor die na de revolutie volledig wordt opgenomen in het nieuwe moderne staatsbestuur. Wanneer de twee uiteindelijk de zwaarbevochten onafhankelijkheid verkrijgen, kan hun geluk niet op. Haar man komt in hoge kringen terecht, het koppel leeft goed en hun vrijheid lijkt eindeloos.’

Maar Zaharra’s traditionele levensstijl, waarin religie een belangrijke plaats heeft, botst na verloop van tijd met de ideeën van haar man. ‘Het duurt niet lang of die verstoot Zaharra eenzijdig’, vertelt Lamrabet. En dan begint het verhaal pas echt. ‘Het is een reflectie over de plaats van
de vrouw na de bevrijding, over hoe je traditie kan laten rijmen met de moderne opvattingen na de kolonisatie.’

Als eerste boek raadt hij Exodus (2020) van Marleen Reynders aan. Een opvallende keuze, geeft hij toe: ‘Het is eigenlijk een studie van het gelijknamige boek uit de Bijbel waarin Mozes zijn volk bevrijdt van de slavernij in Egypte.’

Reynders, die als Egyptologe verbonden is aan de KU Leuven, ging op zoek naar de historische waarheid van het verhaal. ‘Ze ontdekte dat heel veel zaken die we dachten te weten over het exodusverhaal eigenlijk niet kloppen’, vertelt Gabriëls.

Wat het boek voor hem zo interessant maakt? ‘Het toont dat we niet fundamenteel anders praten over migratie dan vroeger. We gebruiken dezelfde woorden en begrippen als we het hebben over mensen op de vlucht of op zoek naar beter leven.’

Appiah bestudeerde de afschaffing van drie dingen: de slavernij, het inbinden van vrouwenvoeten in China, en het duel als Europese traditie. Hij toonde aan dat de aangehaalde voorbeelden telkens geleidelijk aan verdwenen. ‘Op een gegeven moment zien mensen het eigenaardige of zelfs belachelijke in van bepaalde tradities, ook al past het nog steeds in hun morele denkkader’, legt Gabriëls uit.

Vanaf dan kan je die tradities bewust relativeren. ‘Appiah roept de lezer op om op zijn eigen manier zulke morele revoluties te ondernemen.’ En het is precies daar dat Gabriëls’ boekentips elkaar raken. ‘Ook het debat over migratie kunnen we zelf beginnen te relativeren. Door bijvoorbeeld andere woorden te kiezen en het los te koppelen van de welles-nietesdiscussie die het soms wordt.’