In de historische roman De Vrije Wereld schetst David Bezmozgis een familieportret van drie generaties Sovjetburgers die de onzekere sprong wagen en migreren. De familie Krasnanski is Lets, joods en onderweg. De combinatie van die verschillende identiteiten levert een verassend verhaal op.
Het Rome van 1978 is voor vele Russen een wachtkamer. Ze hebben het IJzeren Gordijn achter zich gelaten en wachten in de Italiaanse hoofdstad op een visum om het Europese vasteland te kunnen verlaten en de oversteek te maken naar de Verenigde Staten, Canada of Israël. Ook oud-communist en oorlogsveteraan Samuel Krasnanski arriveert er met zijn vrouw, twee zonen en hun gezin. Ze raken er verzeild in een kafkaiaanse migratiecircus. Tegelijkertijd hebben de familieleden verschillende verwachtingen en ideeën, die gezamenlijke keuzes bemoeilijken. De joodse identiteit komt meermaals tegenover het communistische gedachtegoed te staan. Wanneer blijkt dat de familie niet in de Verenigde Staten terechtkan, is Israël voor schoondochter Rosa het beloofde land, terwijl oud-communist Samuel er niets voor voelt in de “jodenstaat” te gaan wonen.
Aan de hand van herinneringen en anekdotes waarop Samuel nostalgisch terugkijkt, maakt de lezer kennis met verschillende onbekende aspecten van de Sovjetcultuur. De versnipperde verhalen die de herinneringen vormen van de personages, creëren een lappendeken van vijftig jaar wereldgeschiedenis. Bezmozgis slaagt er vlot in keer op keer de tijdsgeest van het moment op te roepen.
Naarmate het boek vordert, zit er een dipje in het verhaal. De auteur ontwikkelt een nevenverhaallijn, over de jongste zoon Alec die bij frauduleuze zaken betrokken geraakt. Maar Bezmozgis slaagt er niet in die op een spannende wijze uiteen te zetten. Dit minder goede fragment wordt echter ruimschoots gecompenseerd door Bezmozgis’ schrijfstijl. Hij schrijft op een ingetogen manier, maar daarachter gaat een ironisch vermaak schuil.
De Vrije Wereld door David Bezmozgis, is uitgegeven bij de Bezige Bij. 384 blzn. ISBN 978 90 234 6322