Duizenden Rohingya nu ook ernstig bedreigd door zwaar regenseizoen

Rohingya vluchtelingen in Bangladesh

USAID U.S. Agency for International Development (CC BY-NC 2.0)​

Het moessonseizoen in Bangladesh is begonnen, en nu al hebben de eerste regens in de vluchtelingenkampen nabij Cox’s Bazar, ten zuidoosten van Bangladesh, de wegen omgevormd tot modderpaden en beken. Meteorologen voorspellen meer dan 58 centimeter regen in de regio in de maand juli alleen al, dat is tienmaal meer regen dan de natste maand in België.

De unieke geografische locatie van Bangladesh, in de Baai van Bengalen in Zuid Azië, maakt het bijzonder kwetsbaar voor de zware cyclonen die het gebied teisteren tijdens het moessonseizoen. De populatie Rohingya vluchtelingen in de kampen in Bangladesh is sinds het laatste moessonseizoen bovendien verdrievoudigd.

We moeten nu verder gaan denken dan humanitaire hulp. Dit is een voorspelbare noodsituatie. We moeten er klaar voor zijn.

Van de meer dan 700.000 vluchtelingen lopen 100.000 tot 150.000 een direct risico om hun provisoire onderdak te verliezen omwille van overstromingen en aardverschuivingen.

Honderdduizenden zullen waarschijnlijk worden gescheiden van de aanwezige hulpdiensten door het stijgende water. Ongeveer een derde van de gezondheidsposten in het megakamp Kutupalong-Balukhali zal onbruikbaar worden - een situatie die fataal kan zijn voor de meest kwetsbare vluchtelingen.

De onderkomens in de vluchtelingenkampen zijn bovendien zeer kwetsbaar voor het extreme weer. Vluchtelingen hebben geïmproviseerde onderkomens gebouwd van beschikbare materialen, zoals bamboe en zeildoek, die niet bestand zijn tegen slagregen en zware wind. De nieuwkomers in de kampen hadden geen andere keuze dan het land van de vegetatie, zelfs de wortels, te strippen om te gebruiken als brandstof, waardoor de bodem nu extreem vatbaar is voor erosie en de zware regen een ernstig risico vormt voor aardverschuivingen op de overvolle heuvels.

De afgelopen maanden waren de lokale hulpdiensten reeds druk in de weer om zoveel mogelijk mensen te verplaatsen, weg van de laagliggende risicogebieden. De vluchtelingen werd bovendien een reeks van voorbereidingen op de borst gedrukt. Zo worden families aangeraden hun kroost te voorzien van een armband met hun identiteitsgegevens, en alle voedsel, medicijnen en identificatiedocumenten in één centrale plaats in een waterdichte zak te houden.

Van Kwaad naar Erger

Het aanstaande regenseizoen brengt niet enkel overstromingen en landverschuivingen met zich mee, een heleboel ziektes en parasieten duiken ook op omwille van de grote hoeveelheid stilstaand water die zich in de buurt opstapelt. In januari brak er in het kamp reeds een difterie-uitbraak uit, en trof ongeveer 6.600 vluchtelingen.

Een uitgebreide vaccinatiecampagne slaagde er toen in de epidemie in te dammen, maar het extreme weer, de overbevolking en het gebrek aan goed functionerende gezondheidsfaciliteiten zouden een uitbraak tijdens het regenseizoen oncontroleerbaar maken.

Hoewel de oorspronkelijke vlucht van de Rohingya zich diep wortelt in de politieke wandaden van Myanmar, zal de volgende stap in hun migratieverhaal nu ook door het klimaat worden bepaald.

Aanwezige hulpdiensten verwachten dat het aantal gevallen van cholera, hepatitis A en E de hoogte in zullen schieten, en richtten reeds mobiele medische teams uit om ook moeilijk bereikbare gebieden te ondersteunen.

Of er dit regenseizoen ook een cycloon over Bangladesh zal trekken is niet te voorspellen, maar het risico is echter zeer hoog.

Klimaatverandering heeft bovendien de intensiteit en frequentie van cyclonen en orkanen wereldwijd opgedreven. Zo verwoeste de cycloon Mora in Mei 2017 reeds de provincie Rakhine en Cox’s Bazar in Bangladesh, waar de meeste Rohingya vluchtelingen zich nu bevinden, en veroorzaakte toen de ergste aardverschuiving in 10 jaar tijd. Meer dan 50.000 huizen werden verwoest, en drie miljoen mensen werden getroffen.

Rohingya vluchtelingen in Bangladesh

CAFOD Photo Library (CC BY-NC-ND 2.0)​

Klimaat en Migratie

De oorzaken van de Rohingya vluchtelingencrisis hebben alles te maken met politiek, en weinig te maken met het milieu, klimaatverandering of natuurrampen. Zodra de Rohingya uit Myanmar werden verdreven en zich langs de kwetsbare kustlijn van Bangladesh vestigden, echter, werd het klimaat een zoveelste gevaar voor de vluchtelingengemeenschap.

‘Zodra het moessonseizoen echt begint, zullen deze schuilplaatsen gewoon in elkaar klappen. Ze zullen hier niet kunnen overleven.’

De locatie van de vluchtelingenkampen, Cox’s Bazar, wordt erkend als een van de meest klimaat gevoelige locaties in Bangladesh, en mogelijk een van de meest kwetsbare plekken ter wereld voor klimaatverandering, in de vorm van een stijgende zeespiegel, een onregelmatig regenpatroon en steeds krachtigere cyclonen.

‘Dit is een ongeplande gemeenschap, waarbij 700.000 mensen plots een gebied bezetten,’ verklaard Saleemul Huq, een klimaatexpert van Bangladesh. ‘We moeten nu verder gaan denken dan humanitaire hulp. Tot nu toe hebben we ze gevoed, kleding gegeven, medische hulp verleend, en op de een of andere manier slagen de Rohingya erin om te overleven. Maar zodra het moessonseizoen echt begint, zullen deze schuilplaatsen gewoon in elkaar klappen. Ze zullen hier niet kunnen overleven. En dat is een voorspelbare noodsituatie. We moeten er klaar voor zijn.’

Hoewel de oorspronkelijke vlucht van de Rohinya vluchtelingen zich diep wortelt in de politieke wandaden van Myanmar, en gedreven werd door buitensporig geweld, zal de volgende stap in hun migratieverhaal nu ook door het klimaat worden bepaald.

In samenwerking met diverse partners werken Arthur Wyns en het Masereelfonds aan een informerend en sensibiliserend project over klimaatmigratie vanuit een mede-menselijk perspectief. Meer info vind je op klimaatling.be Meer weten over klimaatmigratie?

11.11.11 organiseert op 11 juni een rondetafel over klimaatmigratie in het federale parlement, gemodereerd door MO* journaliste Tine Hens.