Een kijkje in Noord-Korea, het kluizenaarskoninkrijk

Werd je begeleid door regeringsambtenaren tijdens je werk?

‘Er waren heel wat gelegenheden om foto’s te nemen zonder supervisie.’

Julia Leeb: Elke bezoeker van het “kluizenaarskoninkrijk” wordt vergezeld door twee lokale gidsen en een chauffeur. Ze superviseren zowel de bezoekers als elkaar, maar volledige controle is onmogelijk.

Aangezien ik het geluk had om alleen te reizen met m’n reisgezel en niet met een hele groep toeristen in een grote bus, waren we meer flexibel en konden we plaatsen bezoeken die bussen niet konden bereiken.

Gedurende mijn twee verblijven in Noord-Korea heb ik rondgereisd en een heleboel ervaren.

We hebben bergtochten gemaakt, grotten bezocht, twee keer de grens gezien en een eenzame majoor in de heuvels bezocht die ons de muur getoond heeft waarvan Zuid-Korea het bestaan ontkent. We hebben landbouwcoöperatieves bezocht, een nachtelijke maal met lokale mosselen verorberd, fabrieken, ziekenhuizen, peutertuinen, scholen enz. geïnspecteerd. Ik heb duizenden kilometers afgelegd doorheen het land en nooit langer dan één nacht op een plaats verbleven. Gedurende mijn reis waren er heel wat gelegenheden om foto’s te nemen zonder supervisie.

Waren er sites die je niet mocht fotograferen?

Julia Leeb: De personencultus is een vervanging voor de godsdienst in Noord-Korea. Bijgevolg kon ik de meeste van die “heilige” plaatsen niet fotograferen.

Zijn er foto’s in je boek die de wereld zullen verrassen?

‘Ik richt me op de mensen en kijk verder dan het regime en de militaire parades.’

Julia Leeb: De wijze waarop ik dit delicate onderwerp voorstel kan sommigen tegen de borst stuiten. Ik richt me op de mensen en kijk verder dan het regime en de militaire parades. Wat weten we werkelijk over deze 24 miljoen mensen die in absolute afzondering leven?

Het boek bevat 160 foto’s die verdeeld zijn in drie secties waarvan elk facetten van Noord-Korea uitbeeldt die uitzonderlijk zijn in vergelijking met de rest van de wereld: architectuur, cultuur en volk.

De monumentaliteit van de architectuur beïnvloedt de perceptie van de mensen en doet het idee van een nieuwe maatschappij ontstaan. In de Noord-Koreaanse cultuur bestaat het individu alleen in relatie tot het collectief.

Het beste voorbeeld daarvan is de gesynchroniseerde massadans in de show Arirang. De interactieve features van dit boek zijn werkelijk uniek; een applicatie die je kunt downloaden maakt het mogelijk bijkomende inhoud te openen. De muzikale videoclips, met muziek van m’n goede vriendin Xenia Maculan, die de kopers van het boek kunnen openen tonen dat de Noord-Koreanen geen robots zijn, maar mensen vol levenslust.

Wat is uw persoonlijke opinie over de geïsoleerde status van het land?

‘Tot vandaag vormt Noord-Korea zijn eigen anachronistische microcosmos.’

Julia Leeb: Zoals we allemaal weten is het land vandaag politiek geïsoleerd en wordt het met harde sancties geconfronteerd. Daarenboven blijft Noord-Korea ook ideologisch geïsoleerd. Volgens mij is het communistisch nationalisme geworteld in de historische context.

Korea was één en had een gedeelde geschiedenis van meer dan duizend jaar toen Japan het land annexeerde in 1910. Na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelden er zich onmiddellijk globale spanningen die leidden tot de Koude Oorlog. Korea werd verdeeld tussen de overwinnaars van de oorlog; de Sovjetunie bezette het noordelijke deel van het schiereiland en de VS het zuiden.

De verliezen van de burgeroorlog en proxy war waren verschrikkelijk. Meer dan drie miljoen burgers werden gedood. Sinds de verdeling na de Tweede Wereldoorlog is Noord-Korea geëvolueerd tot een afzonderlijk universum. De Juche-ideologie, door Kim Il Sung bedacht, steunt op drie principes: politieke onafhankelijkheid, economische zelfvoorziening en onafhankelijkheid in landsverdediging. Tot vandaag vormt Noord-Korea zijn eigen anachronistische microcosmos.

Hoe kun je het wereldbeeld van de lokale Noord-Koreanen typeren?

‘Oorlog was geen abstracte term maar iets concreets.’

Julia Leeb: Aangezien de Noord-Koreanen afgesneden zijn van de buitenwereld, verschilt hun perspectief nogal wat van de inwoners van andere landen. Volgens hen gedraagt de buitenwereld zich agressief tegenover hen. Ze voelen zich constant bedreigd.

Voor mij was er een enorm verschil tussen mijn twee reizen. We kwamen aan in een gevoelige periode in 2013. Het vredesverdrag met Zuid-Korea was net vervallen en we wisten echt niet of er oorlog zou komen of niet. We waren niet in staat met de buitenwereld te communiceren.

In Noord-Korea zijn niet enkel de inwoners maar ook de bezoekers afgezonderd van de rest van de wereld. We hadden geen internet, we waren niet in staat telefoongesprekken te voeren, we konden geen kranten lezen; volledige afzondering. Een keer konden we tv kijken en we zagen dat de VS twee bombardementsvliegtuigen maar Zuid-Korea gebracht had. We wisten echt niet wat er aan het gebeuren was.

Bij mijn eerste bezoek aan Noord-Korea daarentegen werd er helemaal niet over oorlog gepraat. De tweede keer was oorlog geen abstracte term maar iets concreets. De mensen met wie we praatten, hadden het niet over aanval maar over zelfverdediging.

Hoe zou u de reis naar Noord-Korea in één zin samenvatten?

Julia Leeb: Een reis naar Noord-Korea is als reizen naar een parallel universum.

‘North Korea, Anonymous Country’ wordt gepubliceerd bij teNeues.

Dit stuk werd vertaald uit het Engels door Andries Termote.