Guillaume Long: ‘Ik hou mijn hart vast voor de zaak rond politiek vluchteling Julian Assange’

Guillaume Long

Cancillería del Ecuador (CC BY-SA 2.0)​

Linkse politici zijn op terugtocht in Latijns-Amerika. Het voorbije decennium kleurde het Zuid-Amerikaanse continent rood, maar burgers brachten in verschillende landen rechtse partijen weer aan de macht. Uitzondering hierop is Ecuador. Vorig jaar overleefde de linkse partij Alianza Pais met een nipte verkiezingsoverwinning. President Correa kon niet meer herverkozen worden en moest plaats maken voor zijn partijgenoot Lenin Moreno. Bijna een jaar later blijkt er een grote breuk ontstaan te zijn tussen beide heren. ‘We spreken nu van Correisten en Morenisten’. zo getuigt voormalig minister van buitenlandse zaken Guillaume Long. Deze jonge Europeaan, die minister in Ecuador werd, gelooft volledig in het linkse project van de “burgerrevolutie”. Hij betreurt dat Moreno nu een andere koers vaart in Ecuador. In januari gaf Guillaume Long zelfs zijn ontslag als permanente vertegenwoordiger van Ecuador in de Verenigde Naties. ‘Mijn geweten zou niet meer zuiver zijn, mocht ik nog langer moeten zwijgen’ zo licht hij zijn ontslag toe. Ik ontmoette hem in een café in zijn geboortestad Parijs

Uw vader komt uit Engeland, uw moeder uit Frankrijk en u was vorig jaar minister van Buitenlandse zaken van Ecuador. Vele Ecuadorianen moeten gedacht hebben: “Wat doet een buitenlander op een ministerpost?”.

Guillaume Long: Dat werd al eens gefluisterd. Ik ben tot mijn 16 jaar in Frankrijk opgegroeid en dan ben ik naar Engeland gegaan voor mijn studies. Toen ik 18 jaar was, heb ik besloten om een lange rondreis in Zuid-Amerika te maken. Ik verbleef eerst in Mexico en Centraal-Amerika, maar toen ik in Ecuador aankwam, werd ik van slag verliefd op het mooie en magische land. Ik ben teruggekeerd naar Engeland voor mijn doctoraat, maar nadien besloot ik om in Ecuador mijn leven op te bouwen. Ecuador heeft mij ontzettend veel kansen gegeven en ik heb altijd geprobeerd om zo goed mogelijk werk te leveren voor dit land. Je zou kunnen zeggen dat Ecuador voor mij liefde op het eerste zicht was en dat maakt dat ik mij na al die jaren nog steeds in hart en ziel Ecuadoriaan voel.

Julian Assange

U was de laatste minister van buitenlandse zaken tijdens de regering van Correa. Julian Assange moet voor u een belangrijk dossier geweest zijn. Onlangs kreeg hij, net zoals u, de Ecuadoraanse nationaliteit.

Guillaume Long: (lachend) Ik heb al bijna twintig jaar de Ecuadoraanse nationaliteit en Julian Assange nog maar een paar maanden, dat is toch een groot verschil. De Ecuadoraanse overheid heeft na twee maanden grondig overleg in 2012 beslist om Assange politiek asiel te geven omdat er een reëel risico was dat hij naar de Verenigde Staten gedeporteerd zou worden. Uiteindelijk is er nooit een rechtszaak geweest in Zweden, wat bewijst dat er onvoldoende bewijzen waren voor zijn proces. Wij beschouwen hem als een politieke vluchteling die vervolgd wordt omdat hij als journalist zijn werk heeft gedaan voor Wikileaks. We hebben dit eerder ook gezien met Chelsea Manning.

Wij beschouwen Julian Assange als een politieke vluchteling die vervolgd wordt omdat hij als journalist zijn werk heeft gedaan voor Wikileaks.

Toen ik vroeger al zei dat ik vermoedde dat er een mogelijke vervolging voor Julian Assange vanuit de VS boven zijn hoofd hing, verklaarden mijn collega’s mij voor gek. Ondertussen lijken al mijn vermoedens uitgekomen te zijn. Zweden heeft pas na vijf jaar Julian Assange in onze ambassade ondervraagd en uiteindelijk hebben zij geen rechtsproces opgestart. Groot-Brittannië vervolgt hem nu voor een klein misdrijf omdat hij eerder niet naar de rechtbank is gekomen die hem moest verhoren voor het Zweeds proces. In principe zou hij daarvoor een geldboete moeten krijgen, maar ze proberen Assange buiten de ambassade te krijgen.

Het is een absolute zekerheid dat van zodra Julian Assange onze ambassade verlaat, hij in de cel in de VS zal belanden. Het gevolg is dat hij nu al zes jaar in zeer moeilijke omstandigheden leeft. Ik ken onze ambassade in Londen zeer goed. Er komt bijna geen natuurlijk licht binnen en het is er ongelooflijk krap. Zijn maximumstraf in Zweden was drie jaar geweest: hij zit nu al dubbel zoveel jaren vast. Maar dan nog, hij zou nooit echt een proces gekregen hebben in Zweden.

Wij hebben met Ecuador altijd willen aantonen dat we een soeverein land zijn en dat we zelf kunnen beslissen wie we politiek asiel geven als dit noodzakelijk blijkt. Andere landen lijken te buigen voor de druk van de Verenigde Staten. Ondertussen moet ik toegeven dat ik mij zorgen maak over de soevereiniteit van mijn land. In Quito wordt er de laatste tijd veel met de ambassadeur van de VS vergaderd. De opmerkingen van de Amerikaanse ambassadeur worden vervolgens gretig overgenomen door de pers. Zijn woorden worden meteen voor waar aangenomen. Ik hou mijn hart vast, maar ik vrees dat de belangen van de internationale politiek binnenkort ook de Ecuadoraanse regering kan beïnvloeden in hun beslissingen omtrent de zaak Julian Assange (red. De woorden van Guillaume Long lijken wel profetisch: enkele dagen na dit interview vernemen we dat de Ecuadoraanse ambassade Julian Assange niet langer toegang tot internet verleent. Zijn bezoek wordt ook gecontroleerd en beperkt. Dit allemaal naar aanleiding van een tweet van Julian Assange na de arrestatie van Charles Puigdemont. De schrik zit er duidelijk in bij president Moreno).

In 2016 vond het Brexit-referendum plaats in Groot-Brittanië. Heeft u zelf gestemd?

Guillaume Long: Ik ben een democraat en ik zou normaal ook moeten hebben stemmen. Ik heb nog steeds de Britse nationaliteit, maar op dat moment was ik Ecuadoraanse minister van buitenlandse zaken. In die functie vond ik het niet kunnen om mijn stem uit te brengen over de Brexit. Mocht ik dat wel hebben gedaan, dan had ik mij tegen de Brexit uitgesproken.

Burgerrevolutie

U werkte sinds kort als permanente vertegenwoordiger voor Ecuador in de Verenigde Naties in Genève, maar maakte op 4 januari via Twitter bekend dat u ontslag nam. U schreef dat het geweten het meest kostbare is van een mens en dat het uwe u adviseerde om ontslag te nemen.

Moreno probeert echter alles te veranderen wat we met president Correa de voorbije tien jaar gerealiseerd hebben. Ik kon dit niet langer met lede ogen aanzien.

Guillaume Long: Dat klopt helaas. Ik meende mijn verantwoordelijkheid te nemen toen ik mij kandidaat stelde om als ambassadeur van Ecuador in Genève aan de slag te gaan. Ik dacht dat ik op deze post mijn land verder kon vooruithelpen. Ik geloof in het project van la revolucion ciudadana (burgerrevolutie) waar we het voorbije decennium in Ecuador aan gewerkt hebben. De Verenigde Naties en zijn focus op de mensenrechten zag ik als het perfecte forum om dit project verder uit te werken. Ik denk dat het belangrijkste bezit voor een revolutionair het geweten is. Ik heb eerder mijn job als minister van buitenlandse zaken zo goed mogelijk proberen uit te oefenen en deed dit niet voor het loon of de hoge positie. Ik had er nu voor kunnen kiezen om te zwijgen en geen kritiek te geven op de ongelooflijk autoritaire wijze waarop President Moreno regeert. Moreno probeert echter alles te veranderen wat we met president Correa de voorbije tien jaar gerealiseerd hebben. Ik kon dit niet langer met lede ogen aanzien en ik zou mezelf hypocriet vinden mocht ik verder gewerkt hebben. Dat is de reden waarom ik mijn ontslag heb gegeven.

Het was nochtans president Correa en uw partij die huidig president Lenin Moreno naar voor hebben geschoven als opvolger van Rafael Correa.

Guillaume Long: Ik geef toe dat wij ook fouten gemaakt hebben. Een van onze grootste fouten was ons vertrouwen in Lenin Moreno. Het voelt aan alsof ze ons met een mes in de rug hebben gestoken. Binnen onze politieke partij zijn we aan het proberen om verschillende aspecten te begrijpen en de fouten te analyseren. Moreno heeft afstand van Correa genomen en voert nu een neoliberale politiek. Hij zal zijn koerswijziging in de toekomst aan de bevolking moeten uitleggen. Wij willen ons niet verantwoorden voor zijn keuzes.

“Judas” Moreno

Kan u verklaren waarom president Lenin Moreno afstand heeft genomen van ex-president Rafael Correa?

Guillaume Long: Het is dankzij Rafael Correa dat Lenin Moreno vorig jaar de presidentsverkiezingen heeft kunnen winnen. Moreno beseft niet dat hij nu als een Trojaans paard door de rechtse partijen en de elite van Ecuador wordt gebruikt. Moreno kon bij de start van zijn presidentstermijn rekenen op de meerderheid van zijn partij in het parlement. Ondertussen hebben de verschillende gebeurtenissen ertoe geleid dat er een grote verdeeldheid is tussen Correisten en Morenisten van de Alianza Pais, waardoor hij niet langer op grote steun in het parlement kan rekenen. Hij heeft het politieke project van Alianza Pais verraden en hij zal niet anders kunnen dan de thema’s van die gesteund worden door de rechtse partijen op de agenda te zetten om aan de macht te kunnen blijven.

Justitie wordt tegenwoordig gebruikt als een werkinstrument om politieke tegenstander te vervolgen. De onafhankelijkheid van de rechterlijke macht komt hierdoor in het gedrang.

Ik vergelijk president Moreno met apostel Judas. Hij heeft Correa letterlijk op handen gedragen en keert hem nu de rug toe. De elite zal Moreno gebruiken om alle sociale projecten die wij met de regering van president Correa hebben opgericht te vernietigen. De enige verdienste van Moreno is dat hij als democraat en gematigde leider wil presenteren. Toch heeft hij in mijn ogen met het referendum dat hij in februari 2018 organiseerde onze democratie in gevaar gebracht.

Hij legde de bevolking zes onwettige vragen voor en drie zeer polemische vragen. Ik ga je de details over de grondwettelijke materie besparen, maar een van de vragen was de volgende: ‘Een president kan zich in de toekomst nooit meer opnieuw als presidentskandidaat presenteren’. In het huidige klimaat waarbij de elite erin slaagt om niets anders dan negatieve informatie over president Correa te verspreiden, was het niet moeilijk dat uiteindelijk 64 procent burgers hier niet mee instemden. Moreno heeft via decreet het referendum doorgang laten vinden, waardoor het parlement buiten spel werd gezegd. Deze procedure is niet legitiem. Om nog maar te zwijgen van het feit dat Moreno leden van zijn eigen partij zoals vicepresident Jorge Glass vervolgt en zonder bewijsmateriaal in de gevangenis laat zetten. Justitie wordt tegenwoordig gebruikt als een werkinstrument om politieke tegenstander te vervolgen. De onafhankelijkheid van de rechterlijke macht komt hierdoor in het gedrang.

Correisten in het nee-kamp

Er gaan geruchten de ronde dat ex-president Rafael Correa vervolgd zal worden. Klopt dit?

Guillaume Long: Alles wijst erop dat de elite en de rechtse partijen Correa willen vervolgen. Ze hebben al verhinderd dat hij zich bij de volgende presidentsverkiezingen kandidaat kan stellen, maar ze willen verder gaan. In feite willen ze alles doen om hem te neutraliseren, omdat ze niet in staat zijn om op een democratische manier te verslaan.

Rafael Correa heeft voor het nee-kamp gestreden, maar hij heeft verloren. Ziet u nog een toekomst voor de Correisten?

Onze politieke partij bestaat niet meer, of is beter gezegd in twee kampen verdeeld, maar we zullen een nieuwe politieke partij of beweging oprichten.

Guillaume Long: Hoewel we verloren hebben, leid ik uit deze resultaten toch nog af dat onze partij veel steun krijgt in Ecuador. Vergeet niet dat wij de enige partij waren die voor het nee-kamp streden. Als je dan naar sommige regio’s kijkt, dan behalen we nog hoge cijfers. Dit laat zien dat Rafael Correa een politiek fenomeen in Latijns-Amerika en in Ecuador blijft. Onze politieke partij bestaat niet meer, of is beter gezegd in twee kampen verdeeld, maar we zullen een nieuwe politieke partij of beweging oprichten. Het is nog te vroeg om nu al conclusies te trekken.

Veel politici in Latijns-Amerika doen hun best om de economie te versterken, maar toch slaagt Latijns-Amerika er niet in om sterke economische resultaten te boeken. Hoe kan u dat verklaren?

Guillaume Long: Er zijn verschillende factoren. Onze economieën zijn enorm afhankelijk van de vraag van de internationale markt. Voor onze grootste afzetproducten zoals olie, koper, bananen, koffie en maïs worden de prijzen niet door onszelf, maar door de ontwikkelingen elders bepaald. De prijzen veranderen snel en dat maakt ons kwetsbaar. Daarenboven kampen we met een fragiele infrastructuur tussen de verschillende landen. Dan druk ik mij nog zacht uit. In sommige gevallen is de infrastructuur quasi onbestaand. In het verleden werden er alleen wegen van de plantages naar de haven gelegd. We dragen tot op de dag van vandaag de gevolgen van deze koloniale exploitatie. Onze verschillende regio’s en landen zijn ongelooflijk slecht met elkaar verbonden. Zowel in Zuid-Amerika als in Centraal-Amerika is er geen adequate infrastructuur tussen de Atlantische en de Stille Oceaan, iets wat ons nochtans tot een sterke wereldspeler zou maken.

Ook politieke instabiliteit verslechtert de economie van een land. In Ecuador hebben we tussen 1996 en 2006 maar liefst negen verschillende presidenten gehad. Ex-president Correa is de eerste president van Ecuador die zijn presidentstermijn heeft kunnen verlengen en dat heeft voor veel economische stabiliteit in ons land gezorgd.

Een ander groot probleem is het feit dat de elite in Latijns-Amerika alles in hun handen hebben. Enkele rijke families bezitten bijvoorbeeld belangrijke banken. Deze banken zijn op hun beurt eigenaar van kranten, televisie of radio waardoor ze ook alle informatiekanalen beheren en controleren. Latijns-Amerika is tot op de dag van vandaag een van de meest ongelijke regio’s ter wereld en binnen Latijns-Amerika springt de Andes-regio met landen als Bolivia, Peru, Ecuador en Colombia er nog eens extra tussen uit. De ongelijkheid is er nog extremer dan in andere landen. Gemiddeld gezien heeft deze regio het beter dan verschillende landen in Afrika, maar het verschil tussen arm en rijk is enorm. Er zijn dus verschillende redenen waarom Latijns-Amerika helaas zijn economisch potentieel nog niet heeft kunnen maximaliseren. Wanneer er over economische vooruitgang wordt gesproken, spreken we over technologie, natuurlijke rijkdom en menselijk kapitaal. Ook wat dit laatste aspect betreft durf ik stellig zeggen dat inwoners van Latijns-Amerika niet dezelfde opportuniteiten hebben gekend als inwoners uit Luxemburg of Frankrijk.

De capaciteit van de burger

U verwijst naar een aantal belangrijke externe factoren, maar u vermeld aspecten zoals corruptie en populisme niet. Zijn deze laatste ook niet talrijk aanwezig in Latijns-Amerika?

Guillaume Long: Absoluut, dat kan ik niet ontkennen. Ik wil ook niet beweren dat exporteconomie per definitie fout is. Ik wil vooral benadrukken dat een gezonde economie niet volledig afhankelijk kan zijn van zijn export. We hebben in Ecuador geprobeerd om onze economie te dynamiseren en we hebben met la revolucion ciudadana meer in onderwijs geïnvesteerd dan in om het even welk land ter wereld. Procentueel hebben wij 1,18 procent van ons BNP in onderwijs geïnvesteerd. Landen rondom ons investeren zo’n 0,8 procent en in de meeste ontwikkelde landen is dit slechts 0,4 procent.

We geloven in de capaciteit van onze burgers, maar we zijn niet naïef. We hebben een achterstand in te halen en kunnen niet lopen voor we leren stappen.

We geloven in de capaciteit van onze burgers, maar we zijn niet naïef. We hebben een achterstand in te halen en kunnen niet lopen voor we leren stappen. Het voorbije decennium hebben we ongeveer alle verkiezingen met Alianza Pais gewonnen. Rafael Correa was een politiek fenomeen in Latijns-Amerika. Hij heeft temperament en is niet bang om polariserende uitspraken te doen. De meeste veranderingen in Ecuador zijn zonder geweld tot stand gekomen. Dit is een belangrijke factor. We zijn niet aan de macht gekomen door de wapens op te nemen, maar via de democratie.

We geloven dat als onze bevolking beter onderwijs heeft, ze ook een betere ethiek hebben en hun gedrag kunnen veranderen. Corruptie is niet alleen een probleem van Latijns-Amerika, maar van heel de wereld. Denk aan de verdenkingen van Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen tijdens de verkiezingen in Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittanië zijn er ook corruptieschandalen aan het licht gekomen. Ik geloof niet dat corruptie cultureel bepaald is. In Latijns-Amerika komen burgers in opstand tegen corruptie. Kijk naar president Kuczynski van Peru: het parlement heeft hem kunnen dwingen tot ontslag en vicepresident Martin Vizcarra zal zijn plaats innemen. Vizcarra heeft al aangekondigd dat hij de strijd tegen corruptie gaat opdrijven.