Jongeren anno 2019: ‘Wij hopen dat de wereld bereid is radicaal te denken’

© Maite de Lorenzo

Wie denkt dat de titel “VN-jongerenvertegenwoordiger” wordt uitgereikt aan een stel pompeuze jonkies heeft het goed mis. Na een lang kiesproces staan Flore De Pauw en Lisa Koopman nog met beide voeten op de grond. De komende twee jaar vertegenwoordigen zij de Vlaamse jeugd in verschillende raden: de FRDO (Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling), Steunpunt Armoedebestrijding en zelfs de VN-Veiligheidsraad zijn er enkele van. ‘We gaan op zoek naar zoveel mogelijk input bij jongeren om daarna in raden op tafel te slaan: waar zijn de jongeren in jullie verhaal?’

Hoe zij zich verhouden tot “de politiek” is voor hen duidelijk: ‘Veel mensen denken dat we in ‘de politiek’ zitten maar dat is niet zo, we vertegenwoordigen geen kleur. Politiek is zo veel meer dan partijpolitiek. Het is belangrijk dat ze weten dat ze meer kunnen doen dan stemmen. Dat soort politiek wordt jammer genoeg nooit in de media getoond.’

‘We moeten het momentum grijpen en hopen dat de wereld bereid zal zijn om radicaal te denken’

Of ze nog hoop hebben dat de planeet gered wordt? ‘Als je ontwikkelingen ziet, word ik daar niet echt hoopvol van om eerlijk te zijn. Maar langs de andere kant wil ik me niet laten demotiveren. Er gebeuren nu zoveel prachtige dingen op deze wereld die we nog nooit hebben gezien, zeker als je kijkt naar de klimaatmarsen. We moeten het momentum grijpen en hopen dat de wereld bereid zal zijn om radicaal te denken.’

Eigenlijk doen jullie veel meer dan alleen de stem van de Vlaamse jongeren tot het VN-niveau brengen.

Lisa: Inderdaad. Wij zoeken een onderwerp waarrond we willen werken, daarrond verzamelen we dan input van jongeren. Als we genoeg input hebben, zitten we samen met verschillende organisaties en raden die de Vlaamse en Federale Overheid adviseren. Daarnaast vertegenwoordigen we die standpunten in de VN. Maar dat is dus uiteindelijk maar een deel van wat we doen.

Flore De Pauw

© Maite de Lorenzo

Flore: De VN is een aspect, maar zeker niet het hoofdaspect. Het is vooral belangrijk dat we echt in dialoog gaan met jongeren en zien hoe uiteenlopend hun standpunten zijn. Niet elke jongere zet zijn of haar hele leven in teken van het klimaat bijvoorbeeld. Daar moeten we ook rekening mee houden.

‘Zij zijn de toekomstige generatie die de impact van de beslissingen die vandaag genomen worden zal voelen’

Lisa: Veel jongeren weten niet dat hun stem ook belangrijk is, vooral omdat ze niet mogen stemmen onder 18 jaar, terwijl het beleid wel super veel impact heeft op hun leven. Als je armoede en ongelijkheid wil bestrijden, als je wil werken aan duurzame ontwikkeling moet je jongeren daarin meetrekken. Zij zijn de toekomstige generatie die de impact van de beslissingen die vandaag genomen worden zal voelen.

Jullie stralen een buitengewoon engagement uit, in jullie speeches voor de verkiezing maar ook hier. Waar halen jullie die ‘drive’ vandaan?

‘Ik ben altijd heel gevoelig geweest voor onrechtvaardige situaties’

Lisa: Als ik zie hoe vrienden van mij gekwetst worden door ongelijk behandeld te worden, is dat een belangrijke motivatie voor mij om iets te proberen te veranderen in de wereld. Ik ben altijd heel gevoelig geweest voor onrechtvaardige situaties, ik wil dat gevoel van frustratie gebruiken om iets te bereiken en om zo zaken te veranderen.

Flore: Vorig semester heb ik bij Stampmedia een reportage gemaakt over dak- en thuisloosheid bij jongeren. Dat is iets wat ik al lang wilde doen. En daar werd ik er mee geconfronteerd dat heel veel jongeren in armoede kansen mislopen en onderaan de ladder beginnen enkel en alleen door de situatie waarin ze waren geboren. Op die manier kunnen ze veel minder capaciteiten ontwikkelen. Vanuit het beleid wordt er soms vanuit gegaan dat iedereen gewoon maar om hulp moet vragen, maar dat is moeilijk als je niet uit de “middenklasse” komt. Vooral dat heeft me gemotiveerd om mij kandidaat te stellen als VN-jongerenvertegenwoordiger.

Is het vanuit de frustratie dat je lokaal maar een beperkt aantal dingen kan veranderen dat jullie nu op een hoger niveau iets willen gaan doen?

Flore: Je hebt gewoon echt een stem op deze manier. We hebben alle twee gesprekken gehad met jongeren over armoede bijvoorbeeld. Daarna kijk je naar het beleid en zie je dat er bepaalde dingen gewoon écht (nadruk, red.) veel beter hadden gekund. Kijk bijvoorbeeld naar het woonbeleid. Betaalbare huisvesting is nu zeer moeilijk, zeker voor jongeren die krap bij kas zitten of van een leefloon leven. Er zijn dingen die de overheid had kunnen doen, door meer te focussen op sociale woningen bijvoorbeeld. Dat zijn frustraties, maar je moet daar natuurlijk ook iets mee doen. Wij krijgen nu een platform en dat zullen we proberen te gebruiken.

Jongeren hebben een zeer nadrukkelijke rol opgenomen in het klimaatprotest. Kijk naar het spijbelen voor het klimaat. Hoe verklaren jullie dat?

Lisa: Ik denk dat het vooral te maken heeft met het feit dat het over hun toekomst gaat. Zoveel maatregelen worden “boven hun hoofd” genomen, maar nu gaat het echt over hun toekomst, de toekomst van de planeet waar zij op gaan leven. Omdat er een paar jongeren zich daarin sterk geëngageerd hebben merkten anderen dat ze ook iets kunnen doen in onze democratie, dat ze ook een impact kunnen hebben. Op die manier kreeg je volgens mij een soort domino-effect waarbij veel jongeren eindelijk doorhadden dat er in een democratie meer is dan stemmen.

‘De keuze ligt nu aan de politici: “Gaan we hier nu serieus naar luisteren of niet?”’

Flore: Ik denk dat het nu ook een zeer cruciaal moment is voor de nieuwe regering die eraan komt, en zeker ook op Europees niveau. De keuze ligt nu bij de politici: ‘Gaan we hier nu serieus naar luisteren of niet?’ Nu hebben ze de kans om jongeren echt vertrouwen te geven in de politiek en zelfs in democratie. Er wordt altijd geroepen dat er meer jongerenparticipatie nodig is, en nu we die participatie eindelijk hebben – op een niet conventionele manier weliswaar – zou het wel heel cru zijn om dat gewoon te negeren of enkel een schouderklopje te geven, van ‘tof gedaan maar we gaan nu wel verder’.

Lisa Koopman

© Maite de Lorenzo

Daar was de reactie van Commissievoorzitter Juncker op de speech van Greta Thunberg een mooi voorbeeld van.

Flore: Dat was schandalig, een mooie visualisatie van hoe het waarschijnlijk vaak loopt. Zeer gênant gewoon.

Hebben jullie die beperkingen zelf al ervaren?

Flore: Zoiets heb ik nog niet direct meegemaakt, we zijn ook nog maar net begonnen. Ik denk wel dat we goed moeten oppassen dat we niet “gebruikt” worden. We worden veel uitgenodigd, we mogen ons zegje doen, en die kansen moeten we zeker grijpen om onze boodschap over te brengen. Maar we moeten ook beseffen dat we uitgenodigd worden zodat een organisatie kan tonen dat ze jongeren betrekken, ook al doen ze dat niet echt.

Lisa: Het klinkt heel mooi hé ‘wij betrekken jongeren’, maar er moet ook wel iets relevants gebeuren natuurlijk.

‘De opwarming van de aarde maakt dus de kloof tussen globale ongelijkheid groter’

Een thema dat uitdrukkelijk aanwezig was in jullie speeches was ongelijkheid. Hoe is die voor jullie gelinkt aan duurzame ontwikkeling?

Lisa: Mensen denken bij duurzame ontwikkeling vooral aan milieu en klimaat, maar het gaat over veel meer dan dat. Wat is de impact op de economie, op ecologie, op het samenleven an sich? Duurzame ontwikkeling betekent dat je een geïntegreerde aanpak zoekt voor de problemen. Als we duurzamer willen leven, moeten we onze economie daarin betrekken.

Flore: Ik las onlangs een artikel over een studie die de link aantoonde tussen globale ongelijkheid en klimaatopwarming. Veel ontwikkelingslanden liggen langs de evenaar en als het daar warmer wordt, heeft dat daar dramatische gevolgen. Als de temperatuur hier stijgt, zullen we daar minder snel grote gevolgen van voelen. Het is wat kort door de bocht, maar daardoor zullen rijke landen relatief rijker worden en arme landen nog armer. De opwarming van de aarde maakt dus de kloof tussen globale ongelijkheid groter.

Het Westen heeft voor het overgrote deel van de C02 uitstoot gezorgd in de wereld, terwijl de andere landen daar nu de negatieve effecten van ervaren in hun dagelijkse leven. Zal dat gevoelig liggen, wanneer jullie met jongerenvertegenwoordigers van andere landen gaan samenwerken?

Flore: Ik vind dat inderdaad moeilijk. In een artikel op mo.be staat dat het IMF een noodlening aanbood aan Mozambique na de natuurramp met de cyclonen. Terwijl zij helemaal geen aandeel hebben in de oorzaken van die problematiek, zouden ze geld moeten lenen met bijkomende voorwaarden van een organisatie uit de geïndustrialiseerde wereld die onrechtstreeks voor die problemen heeft gezorgd. Ze worden dubbel gestraft. Ik denk dat de landen die hebben uitgestoten de verantwoordelijkheid moeten dragen, en dat is ook de reden waarom de internationale strijd tegen klimaatopwarming zo moeilijk verloopt.

‘De keuze moet gebaseerd zijn op je capaciteiten en niet op je geslacht, huidskleur of religie’

Het valt op dat ook dit jaar het terug twee meisjes zijn die verkozen werden als VN-jongerenvertegenwoordiger. Toeval?

Lisa: Ik denk niet dat er bij de verkiezing naar geslacht gekeken wordt, en ik vind het ook jammer dat er voor sommige organisaties effectief quota’s opgelegd worden. De keuze moet gebaseerd zijn op je capaciteiten en niet op je geslacht, huidskleur of religie. Ik denk dat dit gewoon toevallig was. Er waren evenveel mannen als vrouwen kandidaat.

Flore: Misschien valt het nu gewoon zo op omdat er zo lang vooral mannen verkozen werden, en misschien zou men minder snel die opmerking maken als vooral mannen waren verkozen. ·