‘We dragen nauwelijks bij aan klimaatverandering, maar we moeten wel de kosten betalen’
Klimaatactivisten in Afrika: ‘Onze toekomst staat op het spel, dus onze stemmen moeten prioriteit krijgen’
Cassandra Backx
14 december 2021
‘Na de klimaattop in Glasgow heb ik veel gehuild. Om de uitsluiting, de onwil om de meest getroffen mensen en gebieden bij de onderhandelingen te betrekken.’ Want de klimaatcrisis treft Afrika hard, maar Afrikaanse klimaatactivisten voelen zich genegeerd in het globale klimaatbeleid.
Klimaatactivisten uit Afrika voelen zich uitgesloten en genegeerd in het globale klimaatbeleid. Afrika is nochtans een van de hardst getroffen regio’s. MO* sprak met vijf klimaatactivisten uit verschillende Afrikaanse landen. ‘De klimaattop in Glasgow was een slag in ons gezicht.’
Het Globale Zuiden en Afrikaanse continent in het bijzonder dragen nauwelijks bij aan klimaatverandering. Toch zijn de effecten van klimaatverandering er het grootst.
Activisten noemen zichzelf MAPA, the most affected people and areas, ofwel de meest getroffen mensen en gebieden. MO* sprak met vijf klimaatactivisten uit verschillende Afrikaanse landen.
Uit Oeganda: Kabila Jonathan Obbo
Kabila Jonathan Obbo: ‘Zonder actie van de wereldleiders zal de mensheid het niet halen, vrees ik.’
Kabila Jonathan Obbo werd klimaatactivist in 2019, een jaar waarin de effecten van klimaatverandering in Oeganda plots heel intens werden. ‘We krijgen steeds meer te maken met langdurige en intense droogte en overstromingen en modderstromen. Veel mensen lijden aan voedselonzekerheid en ondervoeding. Dieren komen om het leven en gewassen worden vernield.’
Jongeren verdienen meer aandacht binnen het klimaatdebat, vindt Jonathan. Klimaatonderhandelaars negeren jongeren nog te vaak en nemen hen niet serieus genoeg. ‘Het is onze toekomst die op het spel staat. Onze stemmen zouden prioriteit moeten krijgen. We zijn erg toegewijd om klimaatactie te ondernemen en onze toekomst veilig te stellen.’
Zo zucht hij verontwaardigd wanneer ik hem naar de klimaattop in Glasgow vraag. De klimaatconferentie had een keerpunt moeten zijn, zegt Jonathan. ‘Landen die het meeste baat hebben bij steenkoolproductie kwamen samen en maakten de afspraken. Ze hadden alleen het doel om het einde van steenkool uit te stellen en hun industrieën veilig te stellen.’
‘Dit moet een moment van actie zijn. Het leven op deze planeet is kostbaar en er is geen andere planeet die ons zal opvangen. De wereldleiders moeten zich erop toeleggen om het Akkoord van Parijs en de grens van 1,5 graden opwarming aan te houden. Als dat niet gebeurt zal de mensheid het niet halen, vrees ik.’
Uit Sierra Leone: Felix Osman Col
Ook in Sierra Leone, waar de meerderheid van de bevolking afhankelijk is van landbouw, is klimaatverandering een realiteit. Er was massale ontbossing om plaats te maken voor mijnbouw. Daardoor krijgt het land nu te maken met voedselonzekerheid en modderstromen.
Felix Osman Col: ‘Wereldleiders praten alleen maar. Zij nemen geen actie.’
Volgens klimaatactivist Felix Osman Col is er een paradigmaverschuiving nodig. ‘We moeten eerst en vooral afstappen van fossiele brandstoffen en inzetten op hernieuwbare energie. Mijnbouw moet stoppen en we hebben massale herbebossing nodig.’
‘Klimaatverandering is een pandemie in Afrika. Het huidige klimaatbeleid zal ons en toekomstige generaties niet beschermen.’
Felix is ook erg teleurgesteld door de klimaattop in Glasgow, waar wereldleiders besloten om nog niet meteen van steenkool af te stappen. Hij vindt dat jongeren een grotere inspraak in het klimaatbeleid verdienen. ‘Jongeren zijn erg toegewijd. Wij willen verregaande klimaatactie zien. Wereldleiders praten alleen maar. Zij ondernemen geen actie.’
Afrika in het bijzonder krijgt niet de aandacht die het verdient in het klimaatbeleid. ‘Klimaatverandering is een pandemie in Afrika. En het huidige klimaatbeleid zal ons en toekomstige generaties niet beschermen. Veel jonge Afrikanen verlaten het continent tegenwoordig vanwege klimaatverandering.’
Uit Zuid-Afrika: Shelot Masithi
‘Ik werd klimaatactivist omdat ik geen keuze had’, zegt Shelot Masithi. ‘We leven hier op de frontline, tussen bergen plastic afval, in een land dat stilaan onvruchtbaar wordt.’
Shelot Masithi: ‘Ik werd klimaatactivist omdat ik geen keuze had.’
Shelot herinnert zich het weelderige landschap uit haar jeugd, vol bomen en natuur. ‘Als ik nu terug naar diezelfde plekken ga zie ik dat de bomen weg zijn en dat er een berg plastic in de plaats is. De rivieren liggen droog. Mensen hebben bijna geen water meer. Het is erg frustrerend om te zien.’
Haar doel als klimaatactiviste is om de stemmen van lokale, landelijke gemeenschappen te versterken. Zij zijn het hardst getroffen door het veranderde klimaat. Momenteel werkt ze aan een brief voor de president waarin ze pleit voor sterkere maatregelen voor het klimaat.
Maar voor Shelot is het als praten tegen een muur. ‘Ik voel me machteloos als jongere. Ik mag dan wel activist zijn en voor deze zaak opkomen, maar uiteindelijk lijkt het niemand iets te schelen. Wat als het allemaal voor niets is?’
‘Ik ben niet iemand die veel huilt, maar na de klimaattop in Glasgow heb ik veel gehuild. De vervreemding, de uitsluiting, de onwil om de meest getroffen mensen en gebieden bij de onderhandelingen te betrekken, was erg frustrerend. We hadden veel verwachtingen, maar daar is uiteindelijk niets van in huis gekomen. Het heeft de weinige hoop die we hadden uitgedoofd. We keken ernaar uit om een shift te zien in het klimaatbeleid en klimaatverandering terug te draaien. Maar dit was een slag in ons gezicht.’
‘Het lijkt niemand iets te schelen.’
In haar omgeving hebben maar weinig mensen aandacht voor klimaatverandering. Volgens Shelot worden zij bewust onwetend gehouden. ‘Winst is altijd de prioriteit. Mensen zijn ondergeschikt aan winst. Machthebbers willen de mensen onwetend houden over wat er gaande is zodat ze kunnen blijven doen wat ze doen. Winst maken op kosten van de mensen.’
Uit Somalië: Aqli Farah
In Somalië is de meerderheid van de bevolking afhankelijk van natuurlijke grondstoffen, vertelt Aqli Farah. ‘Maar natuurlijke grondstoffen worden steeds schaarser en daardoor ontstaan er conflicten.’
Aqli Farah: ‘Natuurlijke grondstoffen worden steeds schaarser en daardoor ontstaan er conflicten.’
Toen cycloon Gati in 2020 de kust van Somalië raakte was de veeteelt in het bijzonder erg zwaar getroffen. Daarnaast krijgt Somalië ook te maken met steeds intensere droogte die ook desastreuze effecten heeft op de veeteelt en landbouw.
‘Honderdduizenden mensen geraakten hun huis kwijt en moesten vluchten door overstromingen. In sommige regio’s verloren ze wel 80% van het vee. Kwetsbare gemeenschappen worden hard getroffen door droogte. En zij weten niet wat er aan de hand is.’
‘Ik zie het als mijn plicht om deze gemeenschappen te helpen. Dus ik probeer hen bij te leren over klimaatverandering en hoe ze zich het best kunnen aanpassen. Deze gemeenschappen moeten weten wat er aan de hand is zodat ze zich kunnen voorbereiden en zich aanpassen.’
‘Kwetsbare gemeenschappen worden hard getroffen, en zij begrijpen niet eens wat er aan de hand is.’
‘Dat is waar wij op moeten focussen in Afrika, ons aanpassen aan het veranderde klimaat. In het Westen wordt gesproken over hoe klimaatverandering tegen te gaan. Maar hier moeten we al met de gevolgen leven. We dragen nauwelijks bij aan klimaatverandering, maar we moeten wel de kosten betalen’
Aqli wil mensen overal ter wereld ertoe aanzetten om actie te nemen voor het klimaat. Hij vertelt over zijn project “Let’s Talk Climate Change” waarmee hij zakenlui, beleidsmakers en journalisten wil inlichten over klimaatverandering en manieren om ons aan te passen. Hij benadrukt dat er meer mensen zich voor het klimaat moeten inzetten. ‘Want als we geen actie nemen, lopen we groot gevaar.’
Uit Marokko: Mohamed El Hajji
Wanneer Mohamed El Hajji over klimaatverandering spreekt met zijn leeftijdsgenoten weten de meesten niet waar hij het over heeft. ‘Zo’n 60% heeft nog nooit over klimaatverandering gehoord.’
Nochtans is de verandering zichtbaar, volgens Mohamed. ‘In mijn thuisstad en in vele andere regio’s heerst er ongeziene droogte. Er komt geen regen meer. Gisteren was de eerste dag in 3 maanden tijd dat er een beetje regen viel. Dat is niet normaal.’
Samen met zijn zus en een vriend stichtte Mohamed Fridays For Future Morocco en houden ze elke vrijdag een staking voor het klimaat naar het voorbeeld van Greta Thunberg.
Telkens wanneer hij de kans krijgt om voor een publiek te spreken op zijn universiteit spreekt hij over klimaatverandering. ‘Onlangs gaf ik een speech over klimaatverandering voor de vicepresident van de universiteit en een aantal professoren. Ik zei dat de universiteit meer moest doen om studenten bij klimaatactie te betrekken. Ik denk dat ze geluisterd hebben want de vicepresident vermeldde mijn speech in zijn toespraak daarna.’
‘Vlak naast onze campus is er een vervuilende Coca-Cola fabriek. Ik werk momenteel aan een petitie om de fabriek te doen sluiten of op z’n minst te sanctioneren. Maar we hebben meer mensen en meer financiële middelen nodig om klimaatverandering te bestrijden.’
Mohamed pleit voor een andere aanpak. ‘Politici hebben hier niet de macht. Miljonairs en miljardairs hebben de macht. Die elites zijn verantwoordelijk voor deze situatie. We moeten hen aansprakelijk stellen. Zij doen ons allemaal lijden omdat er winst in zit voor hen.’