Marietta Jaeger: ‘Executies brengen mijn dochter niet terug. Vergelding werkt niet.’

Al jaren voert Marietta Jaeger actie tegen de doodstraf. Nochtans, in 1973 verloor ze haar dochter tijdens een kampeervakantie in Montana. Een jaar later belde de ontvoerder haar, waardoor de FBI hem kon traceren en oppakken. Na zijn bekentenis pleegde de seriemoordenaar zelfmoord.

Marietta Jaeger is een van de oprichters van de organisatie “Journey of Hope”, die ijvert voor het afschaffen van de doodstraf in de VS. Ze was in België op uitnodiging van de christelijke gemeenschap Sant’ Egidio ter gelegenheid van Cities for Life-Steden tegen de doodstraf.

Voor ons zit een moedige vrouw die een tragedie heeft omgebogen tot een positief verhaal om anderen te helpen. Ze had nochtans nooit de bedoeling om activiste te worden. ‘Het begon toen lokale kerken me vroegen om te getuigen over mijn verlies. Mensen vertelden me dat ze zelf moeilijkheden in hun leven hadden overwonnen nadat ze mij hadden horen spreken. Ik besefte dat God Susie’s dood had aangewend om mensen te doen inzien dat vergeving mogelijk was. De verwerking van een trauma of verlies vraagt tijd, maar uiteindelijk moet je doorgaan.’

Houdbaarheidsdatum

‘Executies brengen mijn dochter niet terug. Vergelding werkt niet. Het enige gevolg van een executie is het creëren van een nieuw slachtoffer en extra rouwende familie.’

‘Als het op de doodstraf aankomt, staat de VS in hetzelfde rijtje als Saudi-Arabië en Pakistan’

De doodstraf is niet compatibel met een geciviliseerde samenleving, dat heeft Marietta Jaeger vanuit haar christelijke overtuiging altijd gedreven. ‘We mogen nooit dezelfde mindset gebruiken als criminelen. Als samenleving is het nodig om hogere morele principes te hanteren dan het doden van een medemens.’

‘Als het op de doodstraf aankomt, staat de VS in hetzelfde rijtje als Saudi-Arabië en Pakistan. Er zijn elk jaar wel meer staten die de doodstraf afschaffen, maar nog steeds vinden er executies plaats. Texas voert de lijst aan, maar de staat waar ik woon, Florida, komt daar net achter. Ze hadden vorige week nog een executie.’

‘De laatste tijd zijn er ook weer meer doodstraffen omdat de houdbaarheidsdatum van het gif aan het verlopen is. Dus om er nog het maximum rendement uit te halen, jagen ze de executies er snel door. Zo barbaars.’

‘Het is echt onmenselijk waar ter dood veroordeelden door moeten. Gemiddeld is iemand 15 jaar lang geïsoleerd alvorens de executie plaatsvindt. Maar sommigen zitten 30 tot 35 jaar in die situatie’, aldus Jaeger. ‘Gedurende die periode zitten ze 23 van de 24 uur in de cel en als ze mogen sporten, is het altijd individueel.’

Er is natuurlijk ook de raciale component. Zwarten zijn altijd meer ter dood veroordeeld voor de moord op een blanke, dan omgekeerd. ‘Recent heeft Florida nu wel een blanke geëxecuteerd voor de moord op een zwarte. Dat was de eerste keer dat dat gebeurde.’

Onschuldig terdoodveroordeeld

Er zijn geen exacte cijfers over het aantal onschuldigen dat de doodstraf kreeg. Het gebeurt wel vaak dat terdoodveroordeelden de vrijheid weer verwerven als er bewijs opduikt van hun onschuld. Vox meldt dat het om zo’n 4 procent van het totale aantal veroordeelden gaat. Jaeger bevestigt: ‘Vorige week bleek dat er over alle staten heen al 160 onterecht gedetineerden de vrijheid hadden herwonnen.’

‘In New Mexico ken ik een onschuldige die death row heeft verlaten op zijn slippers’

De vrijheid terugkrijgen is één ding, de verloren tijd haal je jammer genoeg niet in. Ook een sorry van de ordediensten zit er niet in, aldus Jaeger. ‘Ik ken een man in Florida die uiteindelijk is vrijgelaten omdat uit DNA-onderzoek bleek dat hij onschuldig was. Die man heeft maar liefst 40 jaar van zijn leven doorgebracht in de gevangenis, wachtende op de doodstraf. Na de vrijlating krijgen zo’n ex-terdoodveroordeelden in de meeste staten geen ondersteuning om een nieuw leven te beginnen. In New Mexico ken ik iemand die death row heeft verlaten op zijn slippers.’

Jaeger begrijpt ook niet waarom onschuldige terdoodveroordeelden het eerste jaar van hun vrijlating geen contact mogen hebben met haar. Ze bezoekt regelmatig gevangenissen en zou hen dus kunnen helpen een nieuw leven op te bouwen. ‘Ik kan zorgen dat ze terug aan het werk komen en dat ze een appartement vinden. Dat eerste jaar hebben ze de hulp het meest nodig, en net dan staan ze er alleen voor.’

Overvolle gevangenissen

Naast de doodstraf kampt de VS ook met overvolle gevangenissen. ‘Het hele systeem is verrot’, beaamt Jaeger. ‘Ik heb veel contact met mensen die levenslang hebben gekregen. Velen onder hen waren op het moment van de feiten jonger dan twintig en onder de invloed van alcohol en drugs. Eens volledig afgekickt en nuchter, merk je dat het eigenlijk heel aangename mensen zijn. Ze tonen berouw en bereidheid om verantwoordelijkheid te dragen voor hun daden.’

De doodstraf afschaffen zou een serieuze besparing inhouden, want het kost ongeveer 1 miljoen dollar om iemand te executeren, terwijl 600.000 dollar volstaat voor een levenslange celstraf.

Het geld dat nu naar de doodstraf gaat, zou beter aangewend worden voor leerprogramma’s om geletterdheid en kunst te bevorderen. ‘Sommige gevangenissen bieden al zo’n kunstlessen aan, en dan zie je dat gedetineerden vaak verborgen talenten hebben, ook al hebben ze misschien nog nooit een crayon vastgehad. Dat stimuleert hun zelfbeeld. Het geld moet vloeien naar rehabilitatie.’

De doodstraf afschaffen zou een serieuze besparing inhouden, want het kost ongeveer 1 miljoen dollar om iemand te executeren, terwijl 600.000 dollar volstaat voor een levenslange celstraf. Het is ook nodig om gedetineerden psychologisch bij te staan. Het helpt om de dader in contact te brengen met de familie van het slachtoffer. ‘Dat is goed voor de verwerking van beide partijen.’

Jaeger heeft ook oog voor de emotionele schade bij het gevangenispersoneel die de doodstraf moet uitvoeren. ‘Ze gaan ‘s avonds naar huis en zeggen tegen hun gezin dat ze die dag iemand gedood hebben. Ik denk dat ieder mens doden weerzinwekkend vindt. Het trauma van cipiers mogen we niet onderschatten.’

‘Wij proberen de publieke opinie te beïnvloeden zodat mensen beseffen hoe wreed de doodstraf en alles errond is. Politici gaan pas iets ondernemen als burgers zich massaal verzetten tegen het gebruik van hun belastingsgeld voor executies.’