Nigeriaans parlementslid vreest dat geweld vrouwen weghoudt uit de politiek

© Thomson Reuters​

In de drie opeenvolgende termijnen als parlementslid voor het Bende-kiesdistrict in Abia kreeg ze te maken met discriminatie, seksuele toespelingen, fysieke bedreigingen en dienstweigering, voornamelijk door mannelijke collega’s. Elke keer vocht ze terug.

Ze is dan ook bezorgd dat de behandeling van vrouwen in de Nigeriaanse politiek en de bedreigingen die vrouwen kunnen krijgen, hen afschrikken. Minder dan zes procent van de Nigeriaanse parlementsleden zijn vrouwen.

Ze zegt dat dit zeer nefast is voor vrouwen in het meest dichtbevolkte land van Afrika (186 miljoen inwoners). Deze vrouwen hebben nood aan sterke stemmen die kunnen opkomen voor beleidsmaatregelen die vrouwen aangaan, zoals gendergeweld, moedersterfte en de versterking van vrouwen.

‘We hebben mensen nodig die deze problemen ook echt begrijpen, die voordeel hebben bij deze beleidsmaatregelen, die deel uitmaken van het beleidsvormingproces’, vertelt de 48-jarige alleenstaande moeder aan de Thomson Reuters Foundation in haar kantoor in Abuja, waar een beeldje van Hilary Clinton op haar bureau staat.

Elendu-Ukeje is een van de 27 vrouwen in de de Senaat (108 zetels) en het Huis van Volksvertegenwoordigers (360 zetels) sinds de verkiezingen in 2015. In 2011 werden er nog 32 zetels ingenomen door vrouwen.

Ze vreest dat er aan de verkiezingen van 2019 minder vrouwen zullen deelnemen omwille van het geweld tijdens de vorige verkiezingen in bepaalde delen van Nigeria.

Bedreigingen en geweld

Toen ze campagne voerde tijdens de laatste verkiezingen werd er met geweren geschoten, Elende-Ukeje werd ongedeerd weggeleid, maar enkele veiligheidsmedewerkers raakten gewond.

‘Als er niet wordt opgetreden tegen geweldplegers, dan vrees ik dat de politieke ruimte voor vrouwen alleen maar zal verkleinen’, zegt ze.

Elendu-Ukeje had als kind geen politieke carrière voor ogen. Ze wilde leerkracht worden, en ze bezit een diploma in Engelse Letterkunde en Journalisitiek van de Universiteit van Lagos in Zuidwest-Nigeria.

Toen Nigeria in 1999 na decennialang militair bewind een democratie werd, verandere dat echter. Er was terug interesse voor politiek in een land met ongeveer 186 miljoen inwoners, wat Nigeria tot de meest dichtbevolkte natie van Afrika maakt.

Zoals vele anderen raakte Elendu-Ukeje gepassioneerd door politiek, en na jarenlang spreken met bevriende politici, besliste ze om haar job in de horeca op te geven en deel te nemen aan de verkiezingen in 2017.

‘Ik had het gevoel dat mijn stem niet vertegenwoordigd was in de wetten die werden aangenomen. Ik meen dat vrouwenstemmen gewoon niet in beschouwing werden genomen, niet wat we dachten noch waarover we spraken’, zegt ze.

Elendu-Ukeje zag het als een opportuniteit om deze leegte op te vullen en meer vrouwen aan het woord te laten en wetten te maken die hen aangaan. Ze was echter verbaasd dat net haar vader zich daartegen verzette. De man die bezeten was door J. F. Kennedy en haar in haar kindertijd opdroeg boeken over hem en andere politici te lezen.

‘Hij zei “Je begrijpt die wereld niet … het zit vol criminelen, het is een gevaarlijke wereld”. Hij had gelijk en ik werd heel erg bang’, zegt ze.

Nnenna Ukeje praat me collega’s tijdens een bijeenkomst van de commissie Buitenlandse betrekkingen waarvan ze de voorzitter is.

© Thomson Reuters Foundation/Afolabi Sotunde​

Een moeilijke start

Ook andere vrouwen, die op andere terreinen hun strepen hadden verdiend, raadden haar af in de politiek te gaan en vertelden haar wat voor een harde wereld het was.

In die tijd leek het wel of er zo goed als geen enkele vrouw actief was in het politieke leven en politici waren vaak een stuk ouder.

‘Ik was een dubbele minderheid. Ik was jong en een vrouw … maar ik voelde dat er een leegte was’, zegt ze. ‘Ik denk dat die leegte mij heeft aangetrokken tot de politiek.’

Haar vader, die besefte dat ze, met of zonder zijn goedkeuring, zou doorzetten, stuurde haar twee broers mee naar de stemhokjes in 2017 om haar te beschermen.

Toen die stierf aan kanker, drie jaar nadat ze verkozen was in het parlement, grapte haar moeder dat hij zo de buren niet meer zou lastigvallen om te kijken naar zijn meisje op televisie.

‘Hij steunde mij volledig. Hij volgde alles in die drie eerste jaren. Telkens als er in het nieuws iets verscheen over mij, kocht hij alle kranten’, zegt ze vertederd.

Een typische dag bij Elendu-Ukeje begint met 30 minuten op de loopband en eindigt met het helpen van haar 11-jarige zoon met zijn huiswerk. Daartussen gaat ze naar vergaderingen in het parlement, waar ze de Commissie voor Buitenlandse Betrekkingen voorzit.

Als vrouw moet ze dubbel zo hard werken als haar mannelijke collega’s en moet ze continu bewijzen dat ze haar plaats verdient in de door mannen gedomineerde wereld.

Naast het aannemen van wetten meent Elendu-Ukeje dat haar activisime voor een onafhankelijk huis één van haar belangrijkste verdiensten is. Ze speelde een sleutelrol bij de opkomst van de twee laatste sprekers in het nadeel van twee favoriete kandidaten uit de huidige regering.

‘Maar mijn grootste verwezenlijking ligt toch in het combineren van een huishouden met een carrière, waarmee ik een ander parcours bewandel dan de typische Nigeriaanse politica’, zegt ze.

Er waren ook momenten dat Elendu-Ukeje aan ophouden dacht. Het lange wegzijn van haar zoon, het eeuwige gevecht dat ze moet leveren om gehoord te worden, en de dreiging van geweld, zijn enkele van de factoren die haar deden nadenken of het dat allemaal wel waard was.

‘Maar de dag erna doe ik iets wat het leven van mensen verandert. Of misschien ben ik aan het shoppen en wordt ik aangesproken en krijg ik complimentjes van vrouwen die me vertellen hoe trots ze op me zijn en dan besef ik weer dat het dat allemaal waard is.’

© Thomson Reuters Foundation/Afolabi Sotunde​

Vertaling: Joris Versmissen

Deze analyse is deel van een serie Vrouwen aan de macht, geproduceerd door de Thomson Reuters Foundation, met de financiering van European Journalism Centre. MO* is publishing partner van het project.