OESO: 'Onaanvaardbaar dat bedrijven belastingen ontwijken terwijl anderen meer lasten moeten dragen'

Hoe reageert u op de onthullingen van #LuxLeaks?

Saint-Amans: Ik sta er niet meer van te kijken dat deze belastingafspraken zijn gebruikt – en nog altijd worden gebruikt – in verschillende landen waaronder Luxemburg. Dit soort praktijken aanpakken maakt deel uit van ons plan om agressieve belastingplanning door multinationals te bestrijden. Dat plan, het zogenaamde Base Erosion and Profit Shifting (BEPS; letterlijk ‘de uitholling van de belastingbasis en het verschuiven van winsten’), stelt 15 actiepunten voor die in 2014 en 2015 moeten aangenomen worden.

Om de transparantie te verhogen en bovenal de potentiële schadelijke impact van belastingregimes te elimineren, vereist een van die 15 actiepunten van landen die zo’n voorkeursbelastingafspraken maken, dat ze de andere betrokken landen daarvan in kennis stellen. Want wat uiteindelijk zo schadelijk is aan die belastingafspraken – rulings – is dat ze een bedrijf belastingvrijstelling garanderen op inkomsten die dat bedrijf ten onrechte aangeeft in één land, terwijl ze eigenlijk aangegeven en betaald zouden moeten in het land waar de winsten zijn gemaakt.

Wanneer landen informatie met mekaar gaan uitwisselen over de belastingafspraken die ze maken met bedrijven, zullen we zien tot welke veranderingen dat leidt.

Er is dus nog geen vooruitgang geboekt sinds de G20-top in Londen, toen de grootste economieën ter wereld beloofden om belastingontwijking en –fraude aan te pakken?

Saint-Amans: Je moet het onderscheid maken tussen individuen en bedrijven.

Zoals is duidelijk geworden op het Global Forum, op 28 oktober 2014 in Berlijn, zal de uitwisseling tussen landen van belastinginformatie over individuen in 2017 een realiteit zijn. Honderd landen en offshore plaatsen hebben beloofd die deadline te respecteren. Het einde van het bankgeheim is daardoor écht in zicht.

Bedrijven daarentegen vertrouwen niet op bankgeheimen. Zij vertrouwen op onredelijke regelingen waardoor ze geografisch gezien hun activiteiten en hun inkomsten aan de ene kant kunnen scheiden, en hun winsten aan de andere kant. Net dit willen we aanpakken met het BEPS-plan, dat op de volgende G20-top in het Australische Brisbane zal besproken worden. De top vindt plaats op 15 en 16 november.

Gezien er toch heel wat op het spel staat voor de landen en bedrijven die betrokken zijn in belastingplanning: hoe hoopvol bent u dat BEPS ook ooit echt zal verwezenlijkt worden?

De G20-top in Brisbane

Saint-Amans: Van cruciaal belang is de beslissing van de G20 om van BEPS een centraal beleid te maken. Op de G20-top in Brisbane zullen de leidende economieën van de wereld opnieuw bevestigen dat BEPS een prioriteit is. Het doel hiervan is duidelijk en wordt door iedereen erkend: we moeten de zwakke punten uit de huidige internationale belastingregels halen die opgezet zijn om dubbele belasting te vermijden – waarbij één bedrijf in twee landen twee keer belasting zou moeten betalen op dezelfde activiteit. Het resultaat van die regels was immers “dubbele niet-belasting” – uiteindelijk betaalde zo’n bedrijf twee keer géén belasting. Het is eenvoudigweg onaanvaardbaar dat een bedrijf zijn winsten onderbrengt in landen waar het geen echte activiteiten ontplooit en waar nauwelijks belastingen betaald moeten worden.

Over welke maatregelen tegen belastingoptimalisering bestaat intussen echt politieke consensus?

Saint-Amans: We leggen vijftien actiepunten op tael. Zeven daarvan kunnen dit jaar al aangenomen worden.

‘De OESO legt vijftien actiepunten op tafel. Zeven daarvan kunnen dit jaar al aangenomen worden.’

Bij de actiepunten waar al consensus over bestaat, heb je onder meer de strijd tegen het misbruik van internationale belastingverdragen. Denk dan bijvoorbeeld aan een Frans bedrijf dat in India investeert maar zich voordoet als een Mauritaans bedrijf om te kunnen genieten van het voordelige belastingverdrag tussen Mauritius en India.

Landen zijn het ook eens over het neutraliseren van hybride regelingen, die inspelen op de mismatch tussen belastingsystemen (waarbij bijvoorbeeld eenzelfde lening in het ene land wordt gezien als interest en in het andere als dividend en bijgevolg twee maal geen belasting betaald moet worden, nvdr). En verder is men het erover eens dat multinationals land per land toelichting moeten geven bij hun activiteiten.

Het grootste struikelblok zijn de fameuze “patentboxen”, die bedoeld zijn om innovatie aan te moedigen door een voordelige belastingbehandeling aan te bieden voor intellectuele eigendom. De OESO vindt niet dat daar iets mis mee is. Innovatie moet je aanmoedigen. Maar deze “boxen” zouden dan wel gelocaliseerd moeten zijn op de plaats waar ook het onderzoeksteam werkt, en waar de echte inkomsten worden gecreëerd – en niet in belastingparadijzen waar geen activiteiten plaatsvinden. In dat laatste geval snoept het land dat de voordelige behandeling aanbiedt iets af dat eigenlijk naar een ander land zou moeten vloeien. En hierover hopen we in de nabije toekomst een overeenkomst te bereiken.

Weerstand tegen hervormingen

Intussen wordt er druk gelobbyd, en vrezen sommige landen dat ze hun eigen economie zullen schaden als ze multinationals zouden straffen. De weerstand om dingen te veranderen is erg groot.

Saint-Amans: Alle landen zijn nauw betrokken in constructieve gesprekken. Momenteel vragen we meer en meer input van ontwikkelingslanden. Ook bedrijven zijn – zoals altijd – betrokken in heel het proces. Maar een aantal daarvan, met name dan vooral in de VS, keren zich tegen hervormingen.

‘Het is onaanvaardbaar dat multinationals de zwakheden in de huidige regelgeving in hun voordeel kunnen aanwenenden om de belastingdruk te verminderen, net op het moment dat andere belastingbetalers steeds meer lasten moeten dragen waar ze niet onder uit kunnen.’

Als het BEPS-actieplan aangenomen wordt, is het dan over en uit met belastingplanning?

Saint-Amans: Als BEPS slaagt, dan zal je een ommekeer zien in de trend van belastingplanning – wat is uitgegroeid tot de standaard voor veel bedrijven. In de zakenomgeving van vandaag zal iedereen die iets betekent proberen zijn belastingdruk te verlagen door “dubbele niet-belastingregelingen” op te stellen (die ertoe leiden dat bedrijven in twee verschillende landen tweemaal géén belastingen betalen, nvdr). Morgen zal dit soort belastingplanning een herinnering zijn. En ik ben er zeker van dat in deze nieuwe wereld een beweging op gang zal komen in de richting van een lagere algemene belasting voor bedrijven. Een nieuw en meer ethisch belastingregime zal daaruit voortkomen.

En wat met Luxemburg? Hoe ziet u de toekomst van het Groothertogdom en zijn belastingbeleid?

Saint-Amans: Luxembourg is een van die kleine, open economieën die een hoog competitieve omgeving aanbieden om investeringen aan te trekken. Het land zit in hetzelfde schuitje als Ierland, Nederland en Zwitserland. Vast staat dat Luxemburg de reputatie heeft van een zeer agressief beleid inzake belastingafspraken te voeren. Maar het land is een partner in ons werk rond BEPS en werkt constructief mee. We hopen dat onze inspanningen zullen leiden tot een verandering van die controversiële praktijken.

Andere landen zoals Zwitserland en Ierland hebben inzake hervormingen al de leiding genomen. Zwitersland deed dat door de controversiële fiscale voordelen op kanton-niveau aan te pakken,  Ierland met de belofte om de “Double Irish” stop te zetten – waardoor winsten naar buitenlandse belastingparadijzen konden verhuisd worden. Nederland, dat eveneens agressieve belastingafspraken heeft, zal naar alle verwachting in 2015 veranderingen aankondigen.

We zijn nog precies één week verwijderd van de G20-top in Australië. Welke boodschap heeft u voor de wereldleiders?

Saint-Amans: Het internationale belastingregime kan maar veranderen wanneer er daarvoor sterke politieke steun bestaat. Het is eenvoudigweg onaanvaardbaar dat multinationals de zwakheden in de huidige regelgeving in hun voordeel kunnen aanwenenden om hun belastingdruk te verminderen, net op het moment dat andere belastingbetalers steeds meer lasten moeten dragen waar ze niet onder uit kunnen.

Bedankt voor het gesprek.

Bovenstaand gesprek is een vertaling van het interview dat de Franse journaliste Anne Michel deed met Saint-Amans. © Le Monde / vertaling Kristof Clerix