Billy Kalonji: ‘Job @ Ubuntu brengt werkgevers en Afrikaanse werkzoekenden dichter bij elkaar’

Billy Kalonji van Job @ Ubuntu

© Job @ Ubuntu​

Het project van Job @ Ubuntu staat nog in zijn kinderschoenen, maar de plannen zijn ambitieus. MO* sprak met de coördinator en tevens één van de initiatiefnemers van het project, Billy Kalonji, expert in culturele diversiteit. ‘Integratie begint met een job’, aldus Kalonji. Volgens hem zitten er allerlei gaten in het huidige tewerkstellingssysteem in België en met dit project gaat hij op zoek naar oplossingen.

Het opleidingsniveau van Congolese, Rwandese en Burundese Belgen is meer dan 60% en dus ‘hoog in vergelijking met het gemiddelde van andere bevolkingsgroepen met een migratieachtergrond, en met het algemene gemiddelde in België. Tegelijk ligt ook het werkloosheidscijfer bij hen erg hoog, en is er sprake van onderwaardering.’

Diploma’s die in het land van herkomst werden behaald worden vaak niet erkend. ‘56% van de geïnterviewde personen werkt onder het niveau van zijn/haar diploma.’ volgens het ZOOM-rapport (2017) van de Koning Boudewijnstichting.

Job @ Ubuntu is een project dat de afstand tussen werkgevers en de Afrikaanse werkzoekenden kleiner maakt, kan je er iets meer over zeggen?

Billy Kalonji: De naam van Job @ Ubuntu bestaat uit twee woorden, job en Ubuntu. Die woorden zijn niet zomaar gekozen. De naam heeft een belangrijke betekenis. Integratie begint met het vinden van een job. Op die manier voelt een mens zich nuttig in een samenleving. Mensen uit de Afrikaanse gemeenschappen, ondanks dat ze hier geboren zijn en vaak een diploma hebben gehaald, gaan uiteindelijk vaak in het buitenland werken. Ik ken jongeren die nu succesvol zijn in Groot-Brittannië en Canada. Ze zijn vertrokken omdat ze teveel barrières moesten overwinnen. Dat is toch jammer? Dit is een verlies voor de Afrikaanse gemeenschap, maar ook voor België. Ik wil dat mensen hun ogen openen. Het tweede woord, Ubuntu, is een belangrijke filosofie uit Afrika. Het is de basis. Jij leeft omdat ik leef. Samen kunnen we het leven maken. Ik heb omdat wij zijn. Begrijp je?

ZOOM-rapport (2017) van de Koning Boudewijnstichting

© Koning Boudewijnstichting​

Dus via die filosofie van Ubuntu willen jullie de Afrikaanse gemeenschap helpen bij het vinden van een job?

Billy Kalonji: Dat klopt. Met dit project willen we bemiddelen tussen de werkgevers en werkzoekenden. Vraag en aanbod vinden elkaar momenteel te weinig, dus moeten we analyseren waarom. Via het project, Job @ Ubuntu, analyseren we enerzijds wie de Afrikanen zijn die leven in Brussel en welke karakteristieken zij hebben, maar anderzijds ook het beleid in Brussel. Momenteel vindt een groot deel van de werkzoekenden gewoon hun weg niet in het complexe landschap van structuren en organisaties die begeleiden naar werk. We willen daarom een dialoog creëren tussen de werkgever en de werkzoekende. Na dit interview ga jij ook een mening over mij vormen, net omdat je mij de kans geeft tegen je te praten. Het is net dat wat we willen creëren. Een dialoog. Waarom vindt men elkaar momenteel niet? En wat moeten er gebeuren om elkaar wel te vinden? Is de communicatie aangepast aan de realiteit? Dat zijn allemaal vragen die we proberen uitzoeken met dit project. Een humane en inclusieve benadering is belangrijk om een structurele verandering te kunnen bekomen op de arbeidsmarkt.

Paradox

Voert Job @ Ubuntu ook onderzoek uit?

Billy Kalonji: Er zijn zeer weinig onderzoeken over de Afrikaanse gemeenschappen in België. Er werd veel onderzoek gedaan naar de Marokkaanse en Turkse gemeenschappen, ja, maar wij hebben een totaal andere migratiegeschiedenis. Dit project begint bij het begin. Als we kijken naar de studies, zien we dat een groot aantal hoog gediplomeerden tegelijk ook vaak de werklozen zijn. Er is met andere woorden een grote paradox. Job @ Ubuntu gaat die paradox analyseren op individueel niveau, om dan collectieve acties te kunnen implementeren.

In het laatste onderzoek van de Koning Boudewijnstichting werd onze analyse wetenschappelijk onderzocht. Het onderzoek beaamde alles wat de Afrikaanse gemeenschappen al wisten en voelden. Met Job @ Ubuntu willen we verder ingaan op het analyseren van de Afrikaanse gemeenschappen. Maar belangrijk is ook dat we het beleid willen analyseren. Volgens ons is er een structureel probleem en bijgevolg willen we ook een structurele aanpassing. De wetten en reglementen moeten aangepast worden aan de realiteit.

Jullie willen met andere woorden niet alleen de dialoog tussen de werkzoekende en werkgevers aanwakkeren, maar ook op politiek niveau te werk gaan?

Billy Kalonji: Wij willen de huidige structuren niet veranderen, maar wel verbeteren. We kunnen een heleboel aanpassen op arbeidsniveau. Heel veel mensen hebben capaciteiten die totaal niet gebruikt worden. Daarvan word je als mens ongelukkig. Ik gebruik zelden woorden als racisme of discriminatie. Dit project wil voornamelijk begrijpen waar die paradox vandaan komt. Mensen willen werken, maar ze kunnen niet. We merken ook heel veel bereidwilligheid bij instellingen en werkgevers. Daarom creëert Job @ Ubuntu een dialoog. We willen begrijpen wat er mis gaat.

Unsplash (CC0)​

Hoe moet ik die dialoog zien. Is dat letterlijk?

Billy Kalonji: Ja, dialoog is er om elkaars visie beter te begrijpen. Eens we elkaars sterke punten en limieten kennen, kunnen we de reglementen schrijven op basis van de realiteit en niet op basis van wat we denken dat de realiteit is.

Momenteel zijn onze ambassadeurs in contact met verschillende organisaties zoals Actiris, Tracé, VDAB en Voka. Job @ Ubuntu wil vormingen organiseren zodat dergelijke instanties de Afrikaanse gemeenschappen, die verder gaan dan de Matongé-buurt, beter kunnen leren kennen. Langs de andere kant hopen wij ook van hen wat meer informatie te krijgen. Een aanzienlijk deel van de Afrikaanse gemeenschappen is werkloos. Hoe komt dat? We willen samen met hen een oplossing vinden.

Wil Job @ Ubuntu in de toekomst dan in direct contact staan met de werkgevers, of zien jullie jezelf eerder samenwerken met instanties als de VDAB?

Billy Kalonji: In eerste instantie is het belangrijk beide groepen goed te leren kennen, dan kunnen we onze diensten daarop aanpassen. Willen we de werkgevers aantrekken, zullen we dat moeten faciliteren op één of andere manier. We beseffen heel goed dat werkgevers weinig tijd hebben om te komen discussiëren. Langs de andere kant is het wel erg belangrijk dat de werkgevers de Afrikaanse gemeenschappen leren kennen en hierin investeren. Bij de conventionele interimbureaus is elke Afrikaan teveel dezelfde, terwijl er grote verschillen zijn. Daarom willen we samen met hen zoeken naar hoe we de dienst kunnen aanpassen aan de realiteit van de mensen.

Dat klinkt meer dan redelijk.

Billy Kalonji: Ja. Het lijkt simpel, maar het is intensief.

Diverse aanpak van diversiteit

Unsplash (CC0)

We hebben het tot nu toe voornamelijk gehad de verhouding van Job @ Ubuntu met andere instanties, maar hoe gaan jullie te werk met de Afrikaanse werkzoekende zelf?

Billy Kalonji: Alles begint met luisteren. We willen een vertrouwensband creëren met de mensen die zich inschrijven bij Job @ Ubuntu. Het gevoel dat iemand naar je luistert, werkt bevrijdend. Enkel op die manier kun je iemand écht leren kennen. Daarom vinden we het zo belangrijk. Vervolgens proberen we een methode te vinden die correspondeert met de persoon. Een patroon dat je heel vaak terugvindt in de Afrikaanse gemeenschap is die van enkele maanden werken, stoppen, weer enkele maanden werken en weer stoppen. Maar er is een grote diversiteit die best behandeld wordt met een diverse aanpak.

Jullie houden het humaan en het doel is niet om een enorme database creëren.

Billy Kalonji: Dat klopt. Het geven van tijd is zeer belangrijk voor ons. Zonder kritiek te willen geven, is het wel zo dat de meeste projecten druk voelen om kwantitatief te werk te gaan, in plaats van kwalitatief.

Willen jullie op termijn vormingen aanbieden voor de Afrikaanse gemeenschappen?

‘We willen niet alleen samenleven. We willen béter samenleven. Daarvoor moeten we de stereotypen en vooroordelen doorbreken.’

Billy Kalonji: We willen geen vormingen geven om vormingen te geven of om mensen in een bepaalde richting te duwen. Dit jaar zijn we voornamelijk bezig met het sensibiliseren en het creëren van een dialoog. We vinden het belangrijk dat er goed begrip komt van onze leefwereld. Wij vragen de bestaande organisaties om zich open te stellen voor de realiteit van de mensen. Zo kunnen zij ook hun vormingen, die ze altijd aanbieden, verbeteren. In dit project ligt de focus op de Afrikaanse gemeenschappen, maar eigenlijk geldt de methode ook voor andere gemeenschappen.

Iedereen wordt geconfronteerd met de multiculturele complexiteit van Brussel. Verandering vraagt tijd. Het is een lang proces. De methode die wij proberen te vinden voor de Afrikaanse gemeenschappen is voor iedereen, ongeacht de afkomst, van toepassing. Er is iets aan de arbeidsmarkt dat gewoon niet werkt.

We missen de Ubuntu-mindset, hé?

Billy Kalonji: Jij begrijpt het! (lacht) We willen niet alleen samenleven. We willen béter samenleven. Daarvoor moeten we de stereotypen en vooroordelen doorbreken. Leven is kennismaken met de verschillen. Dat nemen we mee in de filosofie van Ubuntu.

Hoeveel mensen hebben zich momenteel ingeschreven bij Job @ Ubuntu?

Billy Kalonji: Momenteel hebben we 17 werkzoekenden. Maar we beginnen nog maar, hé. We willen zeker niet te snel gaan. We moeten onze tijd nemen. Momenteel werken we als infopunt om te faciliteren. We moeten nog allerlei andere dingen op punt zetten. De Afrikaanse gemeenschap kan hier ondertussen wel terecht. We voeren gesprekken met ze en spelen momenteel voornamelijk in op die vertrouwensband. Het menselijke staat centraal in ons project.

Testjaar

Het project wordt ondersteund door De Overmolen, wat doen zij precies?

Billy Kalonji: De Overmolen is een structuur die ontstaan is aan het begin van de jaren ‘90 door een dubbele constatering. De grote stad trekt enerzijds mensen aan die komen met verwachtingen, en langs de andere kant creëert diezelfde grote stad ook een hoop ellende, bijvoorbeeld wanneer mensen hun job verliezen en in een put vallen. De Overmolen helpt beide groepen, om hun plekje te vinden in de samenleving. Ze helpen ook mensen met een mobiele of mentale beperking. De Overmolen is de drager van Job @ Ubuntu, maar er zijn nog drie andere Afrikaanse associaties die met ons samenwerken: Change asbl (een jongerenvereniging), Moja (een organisatie die hoogopgeleiden bijeenbrengt) en Mozayika (een organisatie met een divers ledenbestand).

Een groot netwerk dus. Hoeveel mensen werken er momenteel bij Job @ Ubuntu?

Billy Kalonji: Dit is een soort van testjaar. We werken met vrijwilligers. We zijn bezig met het verzamelen van gegevens en onderzoeken welke voorstellen we kunnen doen. In december zal ons manuscript klaar zijn en dan zullen we wellicht mensen kunnen aannemen. Wij zijn nog maar aan het begin van iets moois. Op termijn willen we graag uitbreiden naar Vlaanderen en Wallonië.

Oké, veel succes. Bedankt voor het interview.