Sergio Fajardo: ‘Eindelijk kunnen we het nu in Colombia over onderwijs, gezondheid en milieu hebben’

Sergio Fajardo

© Álvaro E. Duque​

Eind mei trekken Colombianen naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Een van de presidentskandidaten is de mathematicus Sergio Fajardo. De professor was eerder burgemeester van Colombia’s tweede grootste stad Medellín. Hij wil de gepolariseerde samenleving in Colombia herstellen door in te zetten op onderwijs. Colombia telt 50 miljoen inwoners en is de vierde grootste economie van Latijns-Amerika. ‘Toch is er nog een groot aantal Colombianen die niet kunnen lezen of schrijven, waardoor ze weinig economische opportuniteiten hebben,’ aldus Fajardo. Hij wil het groeipotentieel bij de Colombianen aanwakkeren en hij wil ook zoveel mogelijk komaf maken met de biljoenen pesos die verspild worden door de corruptie.

Als we het referendum over het vredesakkoord als barometer voor de verhoudingen in de Colombiaanse samenleving nemen, kunnen we alleen maar concluderen dat de bevolking gepolariseerd is. Hoe zou u de Colombianen weer dichter bij elkaar brengen?

Sergio Fajardo: Het vredesakkoord dat de overheid met de Farc heeft bereikt, heeft helaas voor meer polarisatie in onze maatschappij gezorgd. De tegenstanders van het akkoord hebben toen net de meerderheid van de stemmen gehaald. Hoewel het verschil zeer klein was tussen beide kampen, zijn deze verschillen extra uitgebuit en gebruiken beide kampen deze verschillen vanaf dat moment als politieke springplank naar de verkiezingen toe. Zowel huidige president Juan Manuel Santos als voormalig president Álvaro Uribe kan ik daarbij als voorbeeld aangeven. Santos werd in 2010 als president verkozen omdat hij het werk van Uribe verder wou implementeren. Door de vredesonderhandelingen hebben ze echter een serieuze ruzie gekregen en het gaat zo ver dat ze in het referendum lijnrecht tegenover elkaar stonden. Hun ruzie heeft de bevolking uiteindelijk verder gepolariseerd. Ik ben niet geneigd om op deze polarisatie verder in te gaan.

We moeten in Colombia leren vergeven en verzoenen. Vanuit de overheid zijn we steeds samen de strijd aangegaan tegen andere vijanden. Eerst hebben we tegen de drugsmaffia gestreden. Ik spreek dan over de tijd waarin we de drugskartels van Medellín, Calí en Cartel del Norte del Valle hebben aangepakt. Nadat we deze strijd gewonnen hadden, hebben we onze aandacht op de guerrillastrijders gevestigd. Eerst M19, EPL en paramilitairen en nu ook de FARC. We voerden samen strijd en vaak zijn we erin geslaagd om de strijd samen te winnen.

Vandaag de dag staat er echter een ander belangrijk thema op de agenda en dat is de corruptie. Helaas moeten de politici hier zelf schuldig pleiten. De zaak Odebrecht heeft vele Latijns-Amerikaanse landen getroffen, waaronder ook Colombia. Onze rechter van het hooggerechtshof die tegen de corruptie moest optreden zit momenteel zelf samen met drie hooggeplaatste rechters in de gevangenis: dat zegt genoeg. Hier in Colombia spreken we al eens over het kartel van de toga. Colombia verliest immers 50 biljoen pesos per jaar te wijten aan al deze corruptie.

Als ik de verkiezingen win, dan ga ik vanaf de eerste dag de corruptie aanpakken. Ik ga mensen zoals Claudia López mobiliseren die bekwaam zijn om de strijd tegen corruptie te voeren. Claudia López is een geweldige vrouw die voldoende slim en capabel is om deze moeilijke opdracht uit te voeren. Het wordt tijd dat een vrouw zich op het hoogste niveau van de staat over deze materie gaat buigen. Latijns-Amerika is nog een macho maatschappij en we moeten deze mentaliteit dringend veranderen. Colombia is geen land van bandieten: we zijn een solidair en vriendelijk volk en we gaan zorgen dat we deze attitude alleen maar versterken. We willen dat elke peso goed geïnvesteerd wordt en gaan dit doen door met zeer transparante contracten te werken. Vele ogen en weinig handen zorgen voor een correct beleid. Ik heb dit eerder als burgemeester van de stad Medellín en als gouverneur van de staat Antioquia kunnen realiseren.

Wiskundige politicus

Als u deze verkiezingen zou verliezen: stopt u dan met politiek?

Sergio Fajardo: Ik ben een wetenschapper. Tot mijn 48ste was ik professor wiskunde aan de Universiteit Los Andes in Bogota. Het grootste deel van mijn carrière heb ik als wetenschapper doorgebracht; ik kan met gemak de macht die met politiek gepaard gaat missen. Ik ben getraind als wiskundige om eerst problemen te analyseren en vervolgens naar oplossingen te zoeken. Deze vaardigheid kan ik in de politiek goed gebruiken.

Ik besef daarnaast ook dat ik het geluk heb gehad om in een goede familie geboren te zijn. Ik heb mij nooit zorgen over eten of geld moeten maken en mijn droom is dat alle jongeren dit gevoel zouden kennen. Toen ik nog jong was, bekommerde ik mij niet in het minste over de politiek. Ik ging nog niet eens stemmen. Ik focuste mij op mijn studies en behaalde een doctoraat in de Verenigde Staten. Pas toen ik wetenschappelijke artikels schreef en verder onderzoek deed, besefte ik hoe belangrijk de politiek is wanneer er belangrijke beslissingen worden genomen. Dat is de reden waarom ik in de politiek stapte. Ik had geen politieke ervaring, maar werd op korte tijd burgemeester van Medellín. Buiten alle verwachtingen heb ik toen de strijd om het burgemeesterschap van deze grote stad in Colombia gewonnen. Ik heb geen angst om de strijd voor het presidentschap nu aan te gaan.

Het proces van de re-integratie van de FARC-strijders staat nog maar in zijn kinderschoenen: hoe wilt u dit implementeren?

Sergio Fajardo: Toen ik burgemeester van Medellín was, hadden we net het vredesakkoord met de paramilitairen in de regering van Alvaro Uribe achter de rug. Duizenden jongeren die eerder in deze organisaties actief waren, kregen de kans om een nieuw leven te starten. We hebben toen een project gestart waarbij we samen met deze jongeren op zoek gingen naar kansen op een betere toekomst. Dit soort project zou ik zeker opnieuw oprganiseren voor de ex-guerrillastrijders van de Farc. Toen ik gouverneur van de staat Antioquia was, zijn de vredesonderhandelingen met de Farc gestart. Ook op dat niveau heb ik ervaring om met een staat naar oplossingen te zoeken. Ik herinner mij dat ik de 120 burgemeesters van de staat Antioquia heb samengebracht om mee te zoeken naar oplossingen voor het conlict. Zij kennen immers de dorpen en gemeenschappen goed en konden waardevolle voorstellen doen die ik vervolgens overbracht aan president Santos.

Sergio Fajardo

© Álvaro E. Duque​

Vele progressieve partijen suggeren om cannabisteelt voor medicale doeleinden en eigen gebruik toe te laten. Hoe zou u deze problematiek in Colombia aanpakken?

Sergio Fajardo: Ik wil hierbij de beslissingen van het hooggerechtshof van Colombia respecteren. De productie voor medicinale doeleinden is redelijk eenvoudig te controleren, maar voor eigen gebruik heb ik toch mijn twijfels. Mensen moeten beseffen dat cannabis een invloed heeft op hun lichaam. Het probleem van drugs moet breder bekeken worden: we spreken over een gezondheidsprobleem vermits drugs verslavend zijn en negatieve effecten hebben. We moeten met het ministerie van gezondheid een drugbeleid uitwerken. Zoals u zegt, is de tendens in de wereld op dit moment om drugs te legaliseren. In Canada is dit debat zeer actueel en Uruguay heeft al eerder beslist om drugs te legaliseren. Naast het druggebruik creëren drugs echter ook drugshandel en alle negatieve consequenties die hiermee gepaard gaan. We hebben hier al zoveel jaren strijd tegen gevoerd, dat de Colombiaanse overheid alleen beslissingen wil nemen die zowel op de veiligheid als de gezondheid van de burgers een gunstige invloed zou hebben.

De voorbije 16 jaar was de centraal-democratische partij aan de macht in Colombia. Zij hebben de economische ontwikkelingen gebaseerd op een model van exploitaties van verschillende grondstoffen waarbij er weinig rekening werd gehouden met de biodiversiteit van Colombia. U treed naar voor als een presidentskandidaat die de natuurlijke rijkdommen van Colombia gaat beschermen. Hoe gaat u dit realiseren?

‘Uribe en Santos hebben aan de Colombiaanse bevolking het idee verkocht dat mijnbouw en olie-industrie de enige manier zijn om Colombia te versterken. Dat is niet waar.’

Sergio Fajardo: Uribe en Santos hebben aan de Colombiaanse bevolking het idee verkocht dat mijnbouw en de olie-industrie de enige manier zijn om Colombia te versterken. Dat is niet waar. Colombia is een land dat ook kan rekenen op een rijkdom van creativiteit en biodiversiteit. We gaan deze twee elementen exponentieel laten stijgen.

Ik ga 10 procent van het bbp van Colombia in onderwijs investeren. Onderwijs is de enige manier om Colombia duurzaam verder te kunnen ontwikkelen. Ik heb er vroeger bewust voor gekozen om leraar te worden en ik zou graag de eerste leraar zijn die president van Colombia wordt.

We hebben zeven richtlijnen opgesteld aan de hand waarvan we Colombia verder willen laten ontwikkelen. We gaan ons focussen op biotechnologie, ecotoerisme, landbouw, groene energie, duurzame steden, onderwijs en cultuur. Cruciaal daarbij is ook om naar de specificiteit van elke regio te kijken. De noden van elke regio zijn anders, dus we moeten rond de tafel gaan zitten met de verschillende gouverneurs en burgemeesters om zo een duurzaam mogelijke economie op te bouwen.

Geen referendum!

Heeft u ambities om belangrijke politieke hervormingen door te voeren? Zou u het aantal senatoren of volksvertegenwoordigers willen wijzigen via de organisatie van referenda?

Sergio Fajardo: Ik ga geen referendum organiseren! Na het referendum over het vredesakkoord is er een diepe verdeeldheid in onze samenleving gekomen. Ik ga proberen om de bevolking dichter bij elkaar te brengen in plaats van tegen elkaar uit te spelen. De verzoening start in mijn ogen met investeringen in onderwijs voor alle kinderen. De belangrijkste politieke hervorming in ons land die ik zou willen realiseren is om het aantal mensen dat gaat stemmen te verhogen. Burgers beseffen niet dat ze over een enorme macht bezitten en gezamenlijk beslissen wie Colombia de komende vier jaar zal besturen. We hebben in 2016 met het referendum een gouden kans verloren om de eenheid in ons land te versterken. De eenheid verder vernietigen is zeer gemakkelijk. Ze opbouwen is echter een veel grotere uitdaging.

Bent u van plan om de vredesgesprekken die er nu gevoerd worden tussen de Colombiaanse overheid en ELN verder te zetten?

Sergio Fajardo: We moeten eerst en vooral de vrede die er tussen de Colombiaanse overheid en de FARC is bereikt verder ondersteunen. Na een oorlog die meer dan vijf decennia heeft geduurd, heeft dit zeer veel energie gekost. We moeten alles doen om ervoor te zorgen dat er nooit meer oorlog is.

Wat de ELN betreft: ik ken Dr. Bell, de hoofdonderhandelaar voor de Colombiaanse overheid met de ELN, persoonlijk en ik weet dat hij zijn best zal doen om een nieuwe wapenstilstand te bereiken. Als de ELN de weg van de vrede wil bewandelen: perfect, maar er moeten geen twijfels bestaan. De Colombiaanse overheid moet in staat zijn om een militair antwoord te geven mocht dit nodig zijn. De voorbije vijftig jaar is er steeds gesproken over guerrillastrijders, paramilitairen en oorlog.

‘Ik ga geen geld aanbieden zodat mensen op mij zouden stemmen. Ik wil de strijd tegen de corruptie al vanaf de politieke campagne voeren.’

Eindelijk kunnen we nu over andere onderwerpen zoals onderwijs, gezondheid en milieu spreken. Dit moeten we ten allen tijde bewaken. Wat onderwijs betreft wil ik als leraar dat dit beroep een beter statuut zou krijgen. Iemand die zegt dat hij leraar is, zou daar fier op moeten kunnen zijn. Ik wil een programma starten waarbij talenten over heel Colombia op alle niveau’s kunnen gezocht en aangemoedigd worden zoals door openbare wedstrijden voor wiskunde of grammatica te organiseren. Toen ik burgemeester in Medellín was, heb ik de schoonheidswedstrijden waarbij vrouwens als trofeeën worden geëtaleerd, afgeschaft. In plaats van vrouwen te beoordelen op hun uiterlijk, heb ik wedstrijden georganiseerd waarbij vrouwen met elkaar in competitie gingen in verschillende domeinen zoals wetenschap, kunst en innovatie, …

Deze projecten klinken allemaal mooi in de oren, maar dit kost ook veel geld. Waar gaat u het geld halen om al dit moois te realiseren?

Sergio Fajardo: Vroeger wou ik wielrenner worden: ik had er alles voor over, maar had helaas niet hetzelfde talent zoals Nairo Quintana bijvoorbeeld. Op dit moment voel ik mij alsof we in de bergetappes zijn. De klim is moeilijk, maar ik wil er volop voor gaan. Ik wil de strijd tegen de corruptie voeren. Het klinkt utopisch, maar ik geloof dat als de mensen zien dat ik eerlijk en transparant ben, ik een kans maak.

Ik ga geen geld aanbieden zodat mensen op mij zouden stemmen. Ik wil de strijd tegen de corruptie al vanaf de politieke campagne voeren. Ik zal samen met Claudia Lopéz als vicepresident zorgen dat we elke peso goed investeren. Als we al 1 biljoen pesos per jaar uit de pot van corruptie kunnen nemen en investeren, dan zijn we al een hele stap verder, maar we gaan zelfs voor meer.