‘Switch naar hernieuwbare energie was lang ethische keuze, nu is het economische evidentie’

Wind turbine in Taiwan

kimi kao CC BY-NC-ND 2.0​

Bij de oprichting van het Global Green Growth Institute (GGGI) in 2010 had niemand gedacht dat hernieuwbare energie olie en steenkool zou vervangen. Vandaag liggen de kaarten anders. Frank Rijsberman, algemeen directeur van het GGGI, stelt dat groene groei niet langer een ethische keuze is, maar een economische evidentie.

Het GGGI is actief in meer dan 60 landen. De intergouvernementele organisatie streeft naar engagementen bij regeringen en privébedrijven om de overstap te maken naar groene economische groei, gebaseerd op duurzaamheid en aandacht voor het milieu. De organisatie is gebaseerd in Seoul, Zuid-Korea, en werkt hoofdzakelijk samen met regeringen die geïnteresseerd zijn in duurzame groei, zonder dat daarvoor grote veranderingen in de nationale politiek nodig zijn.

Zo heeft het GGGI onder leiding van Frank Rijsberman onderhandeld met Colombia over de bescherming van het Amazonewoud, met de Verenigde Arabische Emiraten over het diversifiëren van de economie, en recent nog met Nieuw-Zeeland. Rijsberman is vooral trots op de vruchten die het werk van het GGGI heeft afgeworpen in Ethiopië en in Rwanda. President Paul Kagame ziet hij als ‘de kampioen van de groene groei.’

Rijsberman is niet alleen een vat vol kennis, hij is ook gepassioneerd door zijn werk. Hij somt met een brede glimlach en met veel nadruk de prestaties op van het GGGI, van Australië tot Ethiopië, van Zuid-Korea tot Mexico en van Noorwegen tot de Filipijnen. Zijn enthousiasme past bij de tijdgeest: hernieuwbare energiebronnen zijn de toekomst. En de publieke opinie is mee.

Luchtfilter, of niet?

Waarom is groene groei een prioriteit?

Frank Rijsberman: Wereldwijd zijn verscheidene landen er al van overtuigd dat duurzame economische groei de enige keuze is, gezien de vervuiling en de klimaatverandering. In Azië bijvoorbeeld is de luchtvervuiling een sterke drijfveer om de switch te maken naar schonere energiebronnen.

‘Klimaatverandering leek lange tijd iets dat pas over honderd jaar zou plaatsvinden, eindelijk zien we in dat ze vandaag al volop aan de gang is’

In Seoul checkt iedereen elke ochtend de luchtconditie, het is er een ernstig probleem. We moeten dus de keuze maken tussen maskers dragen met een luchtfilter, of niet. In het Westen constateren we een duidelijke toename van hittegolven en branden. En in Afrika merken de boeren dat het klimaat verandert.

Ik werk al lang rond klimaatverandering, en het leek lange tijd iets dat pas over honderd jaar zou plaatsvinden. Iets waar onze kleinkinderen mee zouden te maken krijgen. Daarna beseften we dat onze kinderen er al mee geconfronteerd zouden worden. En nu zien we dat ze vandaag al volop aan de gang is.

Vroeger zeiden ministers van financiën eerst welke doelstellingen ze wilden behalen, en pas daarna begonnen ze over het milieu. Nu geven ze ook om de kwaliteit van de economische groei.

Is er een verandering in de publieke opinie merkbaar sedert de verkiezing van Donald Trump in de VS?

Frank Rijsberman: De Verenigde Staten hebben hun invloed erg doen gelden om de overeenkomst van Parijs mogelijk te maken. Dat is belangrijk geweest en daar zijn we ze dankbaar voor. Ze zorgden ervoor dat China mee rond de tafel kwam zitten.

Na de verkiezing van Trump is China toch gebleven, omdat zonne-energie en windenergie goedkoper zijn geworden dan steenkool. De prijs van windenergie is 66 procent gedaald, die van zonne-energie zelfs 86 procent. De laatste drie jaar is de mindset sterk veranderd. Veel mensen zijn ervan overtuigd dat hernieuwbare energie aan het doorbreken is.

Afgezien van de energieprijzen, zijn de batterijen waar we die energie in opslaan heel belangrijk. Over het algemeen heb je een dieselgenerator, het gewone elektriciteitsnet of een andere back-up nodig, voor de momenten dat je geen beroep kunt doen op zonne- of windenergie.

Maar nu kunnen we ook met batterijen werken die de groene energie opslaan. De prijzen voor batterijen zijn ook met 80 procent gedaald. De komende vijf jaar worden batterijen goedkoper dan diesel back-ups. De investering die wij aanraden, is om nu batterijen te kopen in plaats van dieselgeneratoren.

Groeiende economieën in Zuidoost-Azië

Op welk vlak heeft hernieuwbare energie de meeste impact?

Frank Rijsberman: Op het vlak van elektriciteitsproductie is er een enorme shift. De meeste groene investeringen gaan naar hernieuwbare energie. Maar elektriciteit maakt slechts 20 procent van ons totale energieverbruik uit. De andere 80 procent zit in transport en de bouwsector.

‘Ik heb er het volste vertrouwen in dat over enkele jaren elektrische voertuigen goedkoper zullen zijn dan gewone benzine- en dieselwagens’

Maar ik heb er het volste vertrouwen in dat over enkele jaren elektrische voertuigen goedkoper zullen zijn dan gewone benzine- en dieselwagens. Autonome voertuigen kunnen het aantal wagens in steden met een derde doen dalen, en de vervuiling, de verkeersdrukte en de kost sterk verminderen.

Het GGGI stuit ook op hindernissen bij de promotie van groene groei. Is het investeringspatroon veranderen de grootste uitdaging?

Frank Rijsberman: Ja. Het moeilijkste was de snel groeiende economieën in Zuidoost-Azië overtuigen. Zij investeren nog volop in steenkool. Hun regeringen overtuigen van het belang van zonne- en windenergie blijft ons grootste werkpunt.

Soms stuiten we ook op weerstand bij de energiebedrijven die nog met fossiele brandstoffen werken. Een keer hadden we met een regering een heel plan opgesteld voor de switch naar hernieuwbare energie, en toen bleek dat ze al getekend hadden voor fossiele brandstoffen. Er zijn ook landen waar hotels zonnepanelen op hun dak willen leggen, en waar de elektriciteitsleverancier zegt: ‘Dan sluiten we je af van het net.’

Nochtans, eens de regering akkoord gaat, gaat de transitie naar duurzame energiebronnen vlot en snel. In India duurde het maar twee jaar. Veel van hun energiecentrales werkten nog op steenkool, maar van zodra de prijs van groene energie daalde, hebben de energieleveranciers de overstap gemaakt.

Groene banen creëren

Heeft het getreuzel om te switchen te maken met banenverlies?

Frank Rijsberman: Uiteindelijk zullen er juist meer banen komen dank zij hernieuwbare energie, meer dan met steenkool. Trump heeft het over banenverlies voor de mijnwerkers, maar hij heeft het niet over de nieuwe banen die de duurzame energie meebrengt. Het zullen misschien niet dezelfde mensen zijn, er zullen opleidingen nodig zijn. Maar dat is normaal. De ene industrie dooft uit, een andere wordt geboren.

‘Hoewel onze klanten regeringen zijn, vinden ze zelf geen investeerders voor hun duurzame projecten. Wij helpen ze om de juiste projecten uit te kiezen’

U bent nu algemeen directeur sinds twee jaar. Wat is uw grootste succes?

Frank Rijsberman : Het GGGI heeft al een aantal jaren een sterk beleid. Mijn voorganger stelde vast dat de banken de vernieuwende projecten niet genoeg financierden. Hij startte financieringsdiensten op voor groene investeringen. In 2017 slaagden we er voor het eerst in om een half miljard dollar vrij te maken voor investeringen in groene energie en klimaatmaatregelen.

Hoewel onze klanten regeringen zijn, vinden ze zelf geen investeerders voor hun duurzame projecten. Wij helpen ze om de juiste projecten uit te kiezen, we brengen investeerders rond de tafel, ze tekenen een intentieovereenkomst, wij geven die door aan de regering en dan valt de beslissing.

Wat wil je de komende twee jaar realiseren?

Frank Rijsberman: We willen aantonen dat het zal lukken. Ons doel voor 2020 is meer dan tweeëneenhalf miljard dollar inzamelen voor groene investeringen en klimaatmaatregelen. En nog meer regeringen ervan te overtuigen dat dat cruciaal is.

Niet alleen de keuze voor hernieuwbare energie op zich, maar ook afvalbeheer, vervuiling aanpakken en groene banen creëren. We willen nog meer bewijs leveren dat het werkt, en uitbreiden naar nog meer landen. Ons doel is de nationale economieën te doen evolueren naar duurzame groei.