‘De superrijke Europeaan stoot in 1 jaar evenveel CO2 uit als de gemiddelde EU-burger in 112 jaar’

Het onderzoek Carbon Inequality Kills keek naar de uitstoot van privéjets, jachten en vervuilende investeringen. Het rapport komt niet toevallig deze week uit, maar leest als een waarschuwing in de aanloop naar de volgende klimaattop (COP29) in Baku, Azerbeidzjan. Daar zullen onderhandelaars vooral kijken naar hoe en wie de klimaatcrisis zal betalen.

Om te beginnen komt het Oxfam-rapport met opvallende cijfers. Zo blijkt onder meer dat de koolstofvoetafdruk die een superrijke Europeaan opbouwt op één week tijd overeen komt met de levenslange voetafdruk van een persoon die tot de armste 1% van de wereld behoort.

‘De superrijken in Europa behandelen onze planeet als hun persoonlijke speeltuin. Hun vuile investeringen, hun privéjets en jachten staan niet alleen symbool voor overdaad; ze voeden ongelijkheid, honger en zelfs de dood’, zegt Alba Saray Pérez Terán, beledeidsmedewerker klimaat bij Oxfam België.

Superrijk in Europa

Het rapport presenteert bewijzen van hoe de buitensporige uitstoot van de superrijken de afbraak van het klimaat versnelt en levens en economieën verwoest. 

In het rapport staan onder meer cijfers over de levensstijl van de superrijken in Europa. Zij nemen bijvoorbeeld maar liefst 140 keer per jaar het vliegtuig en brengen 267 uur in de lucht door. Ze produceren hiermee evenveel CO2 als de gemiddelde Europeaan in 112 jaar.

Maar ook het gemiddelde luxejacht van een rijke Europeaan stoot evenveel CO2 uit als een gewone Europeaan in 585 jaar.

Koolstofbudget verdampt

Volgens de berekeningen van Oxfam kan de wereld nog vier jaar doorgaan met de huidige levensstijl voor het koolstofbudget (de hoeveelheid CO2 die nog aan de atmosfeer kan worden toegevoegd zonder dat de temperatuur wereldwijd boven de anderhalve graad Celsius stijgt) is opgebruikt.

Als iedereen evenveel zou uitstoten als de rijkste 1 procent van de wereldbevolking, zou dat koolstofbudget in minder dan vijf maanden opgebruikt zijn. Dat zou dan zeggen dat we al binnen vijf maanden in een scenario zitten waarbij de opwarming van de aarde hoe dan ook boven het afgesproken streefdoel van het Klimaatakkoord van Parijs zou uitkomen.

Mocht elke wereldburger echter evenveel gebruik maken van z’n privéjet of superjacht als de gemiddelde miljardair in het onderzoek van Oxfam, dan zou het budget al binnen twee dagen opgesoupeerd zijn.

Olie en cement

Oxfam keek ook naar de investeringen van de Europese miljardairs en stelt dat zij door hun invloed op een aantal van 's werelds grootste bedrijven ‘ons over de rand van een klimaatramp drijven.’

‘De superrijken moeten de rekening betalen voor hun koolstofvoetafdruk, niet de gewone Europeanen.’

Dat komt volgens de organisatie omdat 40 procent van de investeringen uit hun analyse, in zeer vervuilende industrieën zitten: olie, mijnbouw, scheepvaart en cement. ‘De totale investeringsuitstoot van 36 van de rijkste miljardairs in de EU komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van meer dan 4,5 miljoen Europeanen’, is de conclusie van de analyse.

Volgens de auteurs heeft dit verwoestende gevolgen op vlak van de mondiale ongelijkheid omdat de grootste gevolgen zich voordoen in de landen die het minst verantwoordelijk zijn voor de klimaatverandering. Ook honger zal - vooral in het Globale Zuiden - toenemen omdat de klimaatverandering al leidt tot aanzienlijke oogstverliezen. Ten slotte leidt de uitstoot van de rijkste 1% in de EU tot een toename van hittegerelateerde sterfgevallen.

‘De superrijken moeten de rekening betalen voor hun koolstofvoetafdruk, niet de gewone Europeanen. Dit betekent meer belastingen voor de superrijken, zoals vermogensbelasting, en hogere belastingen op superjachten en privéjets’, aldus Pérez Terán.

Ze geeft nog mee dat de behoefte aan klimaatfinanciering om de gevolgen van de klimaatverandering te beheersen enorm is en daar oplossingen voor bestaan. ‘Een vermogensbelasting in België alleen al zou tot 20 miljard euro kunnen opbrengen.’