1 op 3 Zwitsers heeft gedrag veranderd door acties van Greta Thunberg

Klimaatactiviste Greta Thunberg

Stefan Müller (climate stuff) (CC BY 2.0)

Klimaatactiviste Greta Thunberg werd in 2019 wereldwijd bekend met haar Fridays for Future-actie, die navolging kreeg onder zo’n 4 miljoen studenten in 150 landen. Er is al veel geschreven over het effect daarvan op de politiek, maar er was nog geen onderzoek gedaan naar de effecten daarvan op consumentengedrag.

Maatschappelijke impact

Een Zwitserse studie in het tijdschrift Sustainability Science brengt daar verandering in. ‘We keken specifiek naar mensen in Zwitserland die niet deelnamen aan de protesten’, vertelt onderzoekster Livia Fritz. ‘We wilden zien of de beweging resulteerde in concrete veranderingen in hun gedrag.’

‘Uit onze bevindingen blijkt dat mensen zich meer bewust zijn geworden van de manier waarop hun gedrag het milieu beïnvloedt.’

De wetenschappers hielden in oktober en november 2019, kort na de piek van de protesten, een enquête onder 1206 Zwitserse consumenten. Daarin stelden ze algemene vragen over milieugewoonten van de respondenten en meer gerichte vragen over veranderingen in hun gewoonten.

Daaruit blijkt dat de meerderheid van de respondenten positief stond tegenover zowel Thunberg als de bredere Fridays for Future-beweging. En opvallend: dat heeft zich ook vertaald in concrete veranderingen in hun dagelijkse gewoonten: bijna 30 procent rapporteert een verandering.

‘Ons onderzoek keek wel enkel naar de perceptie die mensen hebben van hun gedrag – we zijn niet op pad gegaan om hun uitspraken te verifiëren’, zegt Fritz. ‘Maar uit onze bevindingen blijkt dat mensen zich meer bewust zijn geworden van de manier waarop hun gedrag het milieu beïnvloedt en dat er op individueel niveau aanzienlijke verschuivingen gaande zijn.’

Transport, koopgedrag en recycleren

De meeste van de gerapporteerde veranderingen vonden plaats op drie gebieden van het dagelijks leven van de respondenten: transport, koopgedrag en recyclage. Mensen meldden bijvoorbeeld dat ze op zoek gingen naar alternatieven te zoeken voor de auto, vakantiebestemmingen dichter bij huis kiezen om niet te moeten vliegen. Ze zeggen vaker op zoek te  gaan naar lokale, biologische producten en meer vegetarische maaltijden te eten. En ze doen vaker moeite om afval te verminderen, vooral plastic.

‘Uit ons onderzoek blijkt dat dit soort burgeractivisme een direct effect kan hebben op de samenleving’, zegt Fritz. ‘We zien ook dat veranderingen op individueel niveau kunnen leiden tot bredere maatschappelijke veranderingen, op voorwaarde dat ze tegelijkertijd worden ondersteund door politieke actie. Beide impulsen zijn nodig als we resultaten op de lange termijn willen bereiken in de tijdspanne die nodig is om de opwarming van de aarde te temperen.’