12.000 mensen op de vlucht voor geweld in Chiapas
Pilar Franco
25 augustus 2002
Het geweld tussen paramilitairen en
Zapatisten in de zuidelijke provincie Chiapas gaat onverminderd door en
heeft 12.000 mensen op de vlucht gejaagd. De speciale VN-gezant voor interne
ontheemden Francis Deng sloot vrijdag een missie ter plekke af. De
omstandigheden waarin de vluchtelingen leven, baren hem grote zorgen. Hij
heeft beloofd op zoek te gaan naar internationale steun.
Deng trok in opdracht van VN secretaris-generaal Kofi Annan 3 dagen door de
provincie. Hij ontmoette in Chiapas vertegenwoordigers van de regering en
mensenrechtenverenigingen. Op aandringen van deze laatste bezocht hij zondag
onverwacht nog Guerrero, een andere zuidelijke provincie. De vluchtelingen
waarmee Deng sprak, getuigden hoe ze van hun land verdreven werden door
paramilitaire groepen. Hij ontving een rapport dat opgesteld werd door de
plaatselijke burgers en dat beschrijft welke dreigementen, plunderingen,
vernederingen en intimidaties ze ondergaan hebben. Het rapport beschrijft
ook gevallen van ontvoeringen en moorden op mensen wiens enige misdaad het
was zich te verenigen om hun rechten te verdedigen. Vlak voor zijn bezoek
waren er in de provincie nog schermutselingen tussen het Zapatistische
Nationale Bevrijdingsleger (EZLN) en paramilitairen waarbij enkele gewonden
vielen.
Het bezoek van Deng gaf ons de kans een zaak in de openbaarheid te brengen
die de regering liever stil hield, om de indruk te geven dat er niets aan de
hand is in Chiapas, zegt directeur Edgar Cortés van het Augustín Pro Juárez
Mensenrechtencentrum. De provincie heeft af te rekenen met paramilitair
geweld, conflicten over religie en een gebrek aan actie van de kant van de
regering.
De problemen kwamen voor het eerst in de internationale belangstelling toen
het EZLN onder leiding van de charismatische Subcommandante Marcos in
januari 1994 de oorlog verklaarde aan de regering. Ze eisten echte
democratie en de erkenning van de rechten van de grotendeels inheemse
bevolking in Chiapas. Ze verlieten de onderhandelingstafel nadat een
wetsontwerp over de rechten en cultuur van de inheemse bevolking werd
gewijzigd, tegen voorafgaande afspraken in. Het gewijzigde ontwerp werd door
het Congres goedgekeurd in april 2001. Er wordt gehoopt dat het bezoek van
Deng nieuwe vredesonderhandelingen zou kunnen inleiden.
Het niet-geplande bezoek van de VN-gezant aan de provincie Guerrero toonde
ook aan dat de problemen zich niet beperken tot Chiapas, maar zich
uitstrekken over grote delen van het minder ontwikkelde zuiden van Mexico.
Directeur Cortés ziet de oorzaken in politiek gemotiveerd geweld, religie en
grondbezit. De lokale ngo’s beschuldigen de regering van Vicente Fox van een
heimelijke oorlog in de regio en roepen op om een einde te maken aan de
systematische aanvallen op EZLN-leden en hun sympathisanten.