Half april bezocht ik Kaboel nog eens, in het kader van het focusthema van het zomernummer van MO*magazine (Samenwerking in de 21ste eeuw). Ik vond het onmogelijk op de beperkte ruimte van zes magazinepagina's recht te doen aan de genuanceerde en vaak complexe analyses van de vele mensen die ik tjidens de zeven dagen verblijf sprak, en tegelijk een toegankelijk artikel te schrijven. Daarom bied ik u meer aan.
Abonneer je hier op MO*!
Hieronder vinden lezers de lijst van alle mensen waarmee ik in april een interview van minstens een uur had.
Het artikel uit het magazine (Het alfabet van Afghanistan: Waar is de Samenwerking?) kan u lezen door een jaarabonnement te nemen op MO* voor slechts €20.
Danish Karokhel, directeur van Pajhwok Afghan News (PAN)
‘Pakistan wil eigenlijk een einde aan de lange oorlog en zijn engagement met gewapende groepen. Maar ze zullen de Taliban pas echt opgeven als de regering in Kaboel sterk en stabiel is. Want als ze vandaag helpen de Taliban te ontwapenen, en morgen valt de regering van nationale eenheid uiteen, welke hefbomen heeft Pakistan dan nog om de toekomst van zijn westelijke buur te beïnvloeden?’
Danish Karokhel: ‘Het geweld in Afghanistan heeft een eigen dynamiek gekregen.’
© Gie Goris
Kate Clark, directeur van het Afghanistan Analysts Network (AAN)
‘Het geweld in Afghanistan heeft een eigen dynamiek gekregen, los van overtuigingen. Men weet niet meer hoe men ermee moet ophouden.’
Abdul Ghafoor Liwal, directeur van het Afghanistan Regional Studies Center
‘Ik zie de Taliban in drie splitsen: de zwakste groep zal deelnemen aan vredesonderhandelingen en zich zo inschakelen in de Afghaanse samenleving. De groepen die zich tegen de Pakistaanse staat gekeerd hebben, vechten het uit met het Pakistaanse leger. En de groepen die er echt toe doen, de machtige en actieve groepen zullen zich tot Daesh (IS) bekennen. En de Pakistaanse inlichtingendiensten zullen met die laatste groep verbonden blijven.‘
Sayyed Akbar Agha: ‘De grondwet vormt geen belemmering voor de vredesgesprekken.’
© Gie Goris
Sayyed Akbar Agha, ex-talibanstrijder, stichter verzetsgroep Jaish ul-Muslimeen, nu stichter van vredesinitiatief Khlasoor Lar
‘De grondwet vormt geen belemmering voor de vredesgesprekken: alle islamitische regels waar de Taliban voor vechten zijn er al in opgenomen en de rechtsspraak in Afghanistan staat al onder de islamitische wet.’
Mir Ahmad Joyenda, onderdirecteur van de Afghanistan Research and Evaluation Unit (AREU)
‘Er kunnen maar effectieve vredesgesprekken komen als de regering met één stem spreekt, en dat is nu niet het geval. Overigens zou de Hoge Vredesraad beter geleid worden door mensen die het slachtoffer zijn van de decennia geweld, in plaats van door mensen die verantwoordelijk zijn voor de oorlog en het blijvende geweld.’
Jolyon Leslie, urbanist met meer dan 30 jaar in Afghanistan, oa voor Agha Khan Trust for Culture en Wereldbank
‘De patstelling in de regering van nationale eenheid voedt het cynisme bij de bevolking. Mensen voelen zich steeds minder vertegenwoordigd door de verkozen regering. Dat vergroot ook de aantrekkingskracht van alternatieve identiteiten, zoals de etnische, religieuze of regionale identiteiten.’
Shirazuddin Siddiqi, BBC (Pashtu)
‘De regionale context van het conflict in Afghanistan is minstens even complex en onoplosbaar als de tegenstellingen binnen Afghanistan zelf.’
Halim Kousary, hoofd Onderzoek van het Center for Conflict and Peace Studies
‘Pakistan wil niet echt een stabiel en militair sterk Afghanistan. De reden is het heel oude maar tegelijk erg actuele conflict over de grens die de Britten tussen de twee huidige staten trokken: de Durand Line. Maar Pakistan wil vandaag ook geen terugkeer van de Taliban aan de macht in Kaboel, want dat zou desastreuze gevolgen hebben voor de politieke verhoudingen in Pakistan zelf.’
Faramarz Tamanna: ‘Eerst moeten we de kleinere problemen oplossen.’
© Gie Goris
Faramarz Tamanna, directeur-generaal van het Center for Strategic Studies op het ministerie van Buitenlandse Zaken
‘Eerst moeten we de kleinere problemen oplossen: vrede en veiligheid realiseren, economische groei en handel versterken, drugs- en wapenhandel terugdringen. Dan pas kunnen we het echt grote probleem aanpakken: de Durand Line tussen Afghanistan en Pakistan.’
Mahmoud Saikal: ‘Het probleem met de Taliban is niet ideologisch.’
© Gie Goris
Mahmoud Saikal, Bijzonder vertegenwoordiger van dr. Abdullah Abdullah, ceo regering
‘Het probleem met de Taliban is niet ideologisch. Het is hun toegang tot zware en dodelijke oorlogswapens. Waar komen die vandaan en wie levert hen dat materieel?’
Muhammad Hassan Haqyar, hoofd informatie en cultureel comité van het Afghanistan Islamic Front
‘De strijd in Afghanistan is gericht tegen buitenlandse bezetting, maar omdat men dat niet wilt erkennen, zijn het vooral de Amerikanen geweest die alles uitgelegd hebben in religieuze termen. Dat is succesvol, omdat Afghanen overtuigde gelovigen zijn.’
Davood Moradian: ‘In Afghanistan hebben veel te veel mensen belang bij het verderzetten van het conflict.’
© Gie Goris
Davood Moradian, directeur van het Afghan Institute for Strategic Studies
‘In Afghanistan zijn veel te veel mensen met elkaar verbonden door corruptie en illegale economie, waardoor ze belang hebben bij het verderzetten van het conflict.’
Momammed Masoom Stanekzai, voorzitter van de Hoge Vredesraad (HPC)
‘Het conflict in Afghanistan is niet Afghaans, maar wordt ons nu al bijna veertig jaar opgedrongen door buitenlandse machten en buitenlandse strijders. De Taliban hebben al drie zelfmoordaanslagen tegen mij gepleegd, maar wij kennen elkaar. Wij zijn allemaal Afghanen.’
Masoom Stanekzai: ‘Het conflict in Afghanistan is niet Afghaans.’
© Gie Goris
Mohammad Asif Omar, directeur Afghan Education Production Organisation
‘Wij proberen mensen te tonenhoe ze zelf hun problemen kunnen aanpakken en oplossen. Voor ons zijn mensen altijd de actor van hun eigen toekomst, in tegenstelling tot de goede Afghaanse gewoonte om de schuld elders te leggen: in het buitenland, bij de hogere autoriteit, bij de andere tout court.’
Razia Arefi, directeur Women for Peace Afghanistan
‘Ja, er veranderen zaken ten goede. De samenleving als geheel aanvaardt geweld tegen vrouwen vandaag minder dan tien jaar geleden. En vrouwen aanvaarden hun ondergeschikte positie ook minder, ze eisen hoe langer hoe vaker het recht op liefde en eigen keuzes, bijvoorbeeld. Ook op het platteland.’
Barry Salaam, mediamaker en activist
‘Als we het spel van de buitenlandse machten -en met name Pakistan- willen stoppen, moeten we ervoor zorgen dat er in Afghanistan een einde komt aan corruptie, dat we performante leiders hebben, dat de staat zijn eigen inkomsten verwerft in plaats van af te hangen van buitenlandse hulp, dat de burgers reële dienstverlenging krijgen van de staat en dat het gerechtelijke systeem effectief en onafhankelijk wordt.’
Aziz Rafiee, directeur Afghan Civil Society Forum Organisation
‘Er vindt een belangrijke generatiewissel plaats in Afghanistan. De jonge generatie is minder ideologisch, maar wel islamitischer, en tegelijk meer overtuigd van de waarde van democtratie. Het probleem is dat die generatie te weinig kansen krijgt , te weinig werk vindt, te weinig erkenning krijgt.’
Najib Sharifi, directeur Afghan New Generation Organisation en voorzitter Afghan Journalists Safety Committee
‘We moeten geen compromissen sluiten met de Taliban, maar werken aan duurzame langetermijnoplossingen. Quick fixes hebben al genoeg schade aangericht de voorbije jaren.’
Akhter Munir, woordvoerder Pakistaanse ambassade in Afghanistan
‘Extremisme is een kanker die niet stopt bij nationale grenzen.’
Wahid Mojdeh: ‘De Verenigde Staten vertrouwen we niet’
© Gie Goris
Wahid Mojdeh, hoge regeringsambtenaar onder Taliban, onafhankelijk auteur met goede contacten met Taliban
‘De Verenigde Staten vertrouwen we niet, maar China kan wel de rol spelen van onafhankelijk bemiddelaar die met zijn politiek en economisch gewicht alle regionale spelers rond de tafel kan samenbrengen.’
Homayoun Tandar, ambassadeur van Afghanistan in Brussel
‘President Ashraf Ghani kijkt eerder naar (het Pakistaanse militaire hoofdkwartier in) Rawalpindi dan naar (de Pakistaanse regering in) Islamabad. Dat is terecht: Rawalpindi staat in de keuken, de Taliban komen eten.’
Patricia Gossman, senior researcher Afghanistan bij Human Rights Watch