Aantal rechtszaken tegen olie- en gasbedrijven neemt sterk toe

De meeste nieuwe rechtszaken focussen op de klimaatschade die bedrijven hebben veroorzaakt, ze klagen greenwashing aan of eisen dat de bedrijven hun impact in lijn brengen met het Klimaatakkoord van Parijs.

‘Het groeiende aantal rechtszaken tegen fossiele brandstofbedrijven onderstreept hoe hun historische en aanhoudende rol in het aanjagen en profiteren van klimaatverandering hen inhaalt’, zegt David Tong van Oil Change International. ‘Geen enkel groot olie- en gasbedrijf belooft zelfs maar het absolute minimum te doen om klimaatchaos te voorkomen, dus slepen gemeenschappen hen voor de rechter.’

Klimaatzaken

Compensatieclaims voor klimaatschade vormen met 38 procent het grootste deel van de klimaatrechtszaken tegen bedrijven, blijkt uit de cijfers. De zaken worden ook sterker naarmate wetenschappers steeds beter in staat zijn om specifieke extreme weersomstandigheden te linken aan de uitstoot die ervoor verantwoordelijk is.

Een voorbeeld is het proces van Saúl Luciano Lliuya, een Peruaanse boer, tegen het Duitse energiebedrijf RWE. Lliuya stelt dat de uitstoot van het bedrijf de gletsjer nabij zijn boerderij sneller doet smelten. Vijftigduizend mensen worden daardoor bedreigd met overstromingen.

‘Het kan ontmoedigend zijn om het in de rechtbank op te nemen tegen grote bedrijven’, zegt Lliuya. ‘Maar de angst om je huis en alles waar je voor hebt gewerkt te verliezen door de roekeloze acties van fossiele brandstofbedrijven is nog groter. Mensen zoals ik zitten in de rechtbank omdat onze levens ernstig in gevaar zijn en we vragen rechters om de fossiele bedrijven verantwoordelijk te stellen.’

Misleidende reclame en uitstootbeperkingen

Ook de beweringen van olie- en gasbedrijven over hun klimaat- en milieu-impact liggen steeds vaker onder vuur, goed voor 16 procent van alle klimaatzaken tegen bedrijven.

De aanpak loont: bijna alle afgeronde klachten hebben geleid tot een veroordeling van bedrijven of de intrekking van advertenties.

Zaken die bedrijven proberen te dwingen tot uitstootbeperkingen vormen met 12 procent de derde grote pijler. De aanklacht mikt daarbij op het feit dat het beleid van de bedrijven botst met het Klimaatakkoord van Parijs.

Zo oordeelde een Nederlandse rechter in 2021 dat Shell zijn emissies met 45 procent moet verminderen tegen 2030, een belangrijk precedent. Shell is in beroep gegaan, de uitspraak wordt in het najaar verwacht.