Droogte drijft Afghaanse boeren op de vlucht

Een Afghaanse boer ploegt zijn land in 2009. Dat jaar werd nog een degelijke oogst verwacht door voldoende regen in de lente.

UN Photo/Fardin Waez (CC BY-NC-ND 2.0)

Afghanistan is één van de zwaarst getroffen landen door klimaatverandering. Vooral boeren worden nu getroffen door extreme droogte. ‘Die oorlog deerde ons niet, maar nu dreigen mijn kinderen te sterven van de honger door droogte en klimaatverandering.’

De 60-jarige Baba Jan is zijn huis ontvlucht. Niet omwille van het geweld in Afghanistan, wel door de ergste droogte die de landbouwer in al die jaren al meegemaakt heeft.

Het is al de tweede keer dit jaar dat hij de provincie Badghis moest verlaten. Hij zoekt nu zijn toevlucht in de hoofdstad Kaboel. ‘Zelfs al mocht ik de hele stad van mij noemen, dan nog was ik liever in Badghis gebleven. Ik hou van mijn leven als boer, en ik mis het enorm’, vertelt hij terwijl hij zijn triest gelaat met een sjaal verbergt.

Baba Jan is niet alleen. Een groot aantal boeren maken hetzelfde mee. Hun leven in het westen van Afghanistan is ontwricht. De immense droogte bracht het verlies van waterreserves, landbouwproducten en vee met zich mee. En die droogte, zeggen klimaatwetenschappers, is het resultaat van de klimaatcrisis.

Vandaag woont Baba Jan met zijn drie jongste kinderen in een lemen hut in Kaboel. De vier oudste heeft hij weggestuurd om te gaan werken in Iran. ‘Die oorlog, dat deert ons niet’, zegt de landbouwer. ‘We waren nog steeds gelukkig, nog steeds druk bezig met onze landbouwgrond. Maar nu dreigen mijn kinderen te sterven van de honger door droogte en klimaatverandering.’

Hete zomers, harde winters

Afghanistan is een van de landen die zwaar getroffen wordt door de klimaatcrisis. De Verenigde Naties plaatsten het land in november 2022 op plaats zes van de meest getroffen gebieden.

Naast de oorlog die het land al vier decennia verscheurt, is de droogte de grootste bezorgdheid van Afghanen. Boeren lijden er het meest onder, omdat zij zo hun vee niet kunnen hoeden en andere landbouwactiviteiten uitvoeren.

Behalve vreselijk hete zomers, met temperaturen boven de 45 graden, zijn ook de winters ongemeen hard. Door de koude kwamen eerder dit jaar 200 mensen om het leven. Ook honderden boerderijdieren kwamen om.

Organisaties van de Verenigde Naties helpen Afghanen op financieel vlak, maar dat geld is niet voldoende in gebieden waar de droogte het hardst toesloeg. Wat daar het meest nodig is, is technische hulp om waterputten te boren zodat boeren drinkwater hebben.

Actuele statistieken geven is moeilijk, zegt Obeidulla Achakzai, directeur van de Environmental Protection Trainings and Development Organization (EPTDO). Zeker is dat door de verminderde neerslag en de grote periodes van droogte het grondwater in Kaboel 100 meter dieper zit ten opzichte van 30 jaar geleden toen het water 20 meter diep zat.

Hoop op steun

Het inkomen van de meeste Afghanen hangt af van de landbouw. Als het vier seizoenen aan één stuk te weinig regent, veroorzaakt dat enorme voedseltekorten en slaan mensen op de vlucht. De klimaatverandering zwengelt met andere woorden de armoede verder aan in een land in oorlog.

Klimaatverandering zwengelt de armoede verder aan in een land in oorlog.

Ook inwoners van zuidelijke provincies zoals Herat, Helmand en Uruzgan zijn hun oogsten kwijt, zegt Achakzai. Zij zijn gevlucht naar andere provincies of naar buurlanden, en hopen op steun van de internationale gemeenschap. Die heeft veel hulp opgeschort omdat het de Taliban-regering niet wil ondersteunen.

In Kaboel bidt Baba Jan intussen vurig voor de dag waarop hij naar huis kan en opnieuw kan oogsten.

Deze reportage is geschreven door een Afghaanse vrouw, met Finse steun omgeschoold tot journalist voor de Taliban het roer opnieuw overnam in Afghanistan. Haar identiteit blijft geheim omwille van veiligheidsredenen.