Afkalvend ijs kan het weer tot ver buiten Antarctica beïnvloeden

Het onderzoek, onder leiding van het Britse National Oceanography Centre (NOC), keek naar de winter van 2023. Toen bereikte de zee-ijsbedekking op Antarctica een recordlaagte.  

Uit gegevens van de atmosferische laag net boven het oceaanoppervlak blijkt dat de hoeveelheid warmte die van de oceaan naar de atmosfeer verloren gaat, verdubbeld is. Dat leidt op zijn beurt tot meer stormen in de Zuidelijke Oceaan op grote hoogte, waarbij sommige gebieden tot wel zeven extra stormdagen per maand tellen.

Diepe oceaanstromingen

Het onderzoek waarschuwt ook voor veranderingen in de diepe oceaanstromingen. Door het warmteverlies wordt het oppervlaktewater compacter dan voorheen, wat langetermijneffecten kan hebben voor de circulatie van de oceaan.

‘Verdere analyse is nodig om deze processen en hun complexe terugkoppelingen te begrijpen en om te bepalen hoe de massale afname van winterijs in 2023, en ook dit jaar, de circulatie in de Zuidelijke Oceaan zal beïnvloeden’, verklaart coauteur Andrew Meijers van de British Antarctic Survey.

De onderzoekers vermoeden dat de extreme omstandigheden kunnen aanhouden. Ook dit jaar zal het zee-ijspeil laag blijven, met mogelijk meer stormen en verdere veranderingen in de eigenschappen van de oceanen tot gevolg, wat de wereldwijde circulatiepatronen kan verstoren.

Voorproefje

Of dit nu het begin markeert van een fundamentele verschuiving in de hoeveelheid Antarctisch zee-ijs, kan hoogleraar Oceanografie Simon Josey niet zeggen. Maar de studie geeft volgens hem een voorproefje van de extreme omstandigheden die we mogen verwachten in toekomstige jaren van lage ijsgroei, ‘waarbij het ernaar uitziet dat 2024 de scherpe verandering voortzet die in 2023 te zien was’.

‘Ons onderzoek benadrukt de noodzaak om het verband tussen het verlies van Antarctisch zee-ijs, warmteverlies van de oceaan en veranderende weerpatronen te blijven bestuderen’, benadrukt Josey. ‘Die veranderingen kunnen het weer en het klimaat tot ver buiten Antarctica beïnvloeden.’

Het onderzoek stelt ook vast op dat het zee-ijs rond Antarctica in 2023 tot zijn laagste niveau is gedaald, waarbij sommige regio's tot 80% van het ijs hebben verloren in vergelijking met het wintergemiddelde van 1991-2020. Herhaalde jaren met weinig ijs kunnen deze veranderingen verergeren en het smelten van de Antarctische ijskap versnellen.