Afrika sterkste groeiregio in 2001
Thalif Deen
30 mei 2002
Afrika was vorig jaar de sterkste economische
groeier van alle ontwikkelingsregio's. Dat blijkt uit een rapport van de
Verenigde Naties (VN) dat woensdag werd voorgesteld. Het Afrikaanse bruto
regionaal product steeg in 2001 met 4,3 procent - een aanzienlijke
groeiversnelling in vergelijking met 2000, toen een cijfer van 3,5 procent
werd opgetekend. Opvallend is dat deze winst geboekt werd in een klimaat
van internationale groeivertraging en ondanks de gevolgen van de aanslagen
van 11 september, aldus het rapport. Ter vergelijking: het groeicijfer in
Azië dook van 7 procent in 2000 naar 3,1 procent in 2001. In Latijns Amerika
en de Cariben ging het helemaal de diepte in: van 4,1 tot 0,4 procent.
De sterke groei in Afrika wordt aan verschillende factoren toegeschreven:
goede oogsten in Marokko, Tunesië en Oost-Afrika; meevallende resultaten van
de export naar de Verenigde Staten; de devaluatie van de Zuid-Afrikaanse
rand; de afkoeling van de conflicten in Burundi, Eritrea, Ethiopië, Sierra
Leone en de Democratische Republiek Congo en een beter macro-economisch
beleid.
Vorig jaar lag de groei van het bbp in slechts 16 Afrikaanse landen lager
dan 3 procent. Een jaar eerder waren dat er nog 27. Het aantal landen dat
hoger scoort dan 3 procent, steeg van 26 tot 37. De kampioenen van de groei
zijn het olierijke Equatoriaal Guinea met een uitzonderlijke 65 procent,
Mozambique (9,2 procent), Ethiopië (8,7 procent) en Uganda (5,4 procent).
Maar er zijn ook landen die het heel slecht doen. In Zimbabwe kromp de
economie vorig jaar met 7 procent.
Ondanks de verbetering blijft de economische groei in Afrika zeer broos. En
aan het huidige groeitempo zal het continent nooit de
ontwikkelingsdoelstellingen halen die in 1990 door de Millenniumtop van de
VN zijn vastgelegd, waarschuwt het rapport. De VN zouden tegen 2015 het
aantal mensen dat van minder dan een dollar per dag moet leven willen zien
halveren, en willen tegen dan ook dat alle kinderen minstens lager onderwijs
kunnen volgen.
Maar volgens de studie zijn er toch redenen tot voorzichtig optimisme. De VS
importeren nu al voor 2,3 miljard dollar per maand aan Afrikaanse producten,
in vergelijking met 1,5 miljard in 1999. De Afrikaanse export naar de VS
kreeg een belangrijke duw in de rug door de Afrikaanse Groei- en Kansenwet,
die in januari 2001 de Amerikaanse invoerheffingen op textielproducten uit
een aantal Afrikaanse landen afschafte. Dat had vooral een gunstige invloed
op de export vanuit Nigeria, Zuid-Afrika en Gabon.
Ook de buitenlandse investeringen in Afrika zijn toegenomen, vooral dan in
de dertien landen bezuiden de Sahara die voordelige handelsvoorwaarden met
de VS in de wacht hebben gesleept. In Kenia zouden die nieuwe investeringen
rechtstreeks ongeveer 50.000 jobs moeten opleveren, en indirect nog eens
150.000, stelt het rapport. Het gros van de buitenlandse investeringen in
Afrika komen niet langer enkel uit Frankrijk, Groot-Brittannië en de VS,
zoals vroeger het geval was, maar ook uit Canada, Italië, Nederland,
Noorwegen, Portugal and Spanje. En zelfs Aziatische landen als Zuid-Korea,
China, India, Maleisië en Taiwan doen hun duit in het zakje.
Maar de belangrijkste buitenlandse investeerder op het continent is
Zuid-Afrika. Sinds 1994 pompt Zuid-Afrika op die manier jaarlijks ongeveer 1
miljard dollar in de andere Afrikaanse economieën. Zuid-Afrika is ook de
thuishaven van drie van de grootste transnationale ondernemingen ter wereld:
Sappi Limited (met 4.6 miljard dollar aan buitenlandse activa), Barlow
Limited en South African Breweries .
De verwachtingen ten aanzien van het toerisme in Afrika bezuiden de Sahara
blijven ondanks 11 september hooggespannen. Het toerisme is nu goed voor 11
procent van het bruto regionaal product, en tot 2010 wordt in de sector een
jaarlijkse groei van 5 procent verwacht. Het tropische klimaat, de
wildreservaten, de nabijheid van Europa en de lage prijzen geven de regio
een groot groeipotentieel, stelt het rapport vast.