Afrika wordt epicentrum van klimaatcrisis die elders is veroorzaakt

De aanhoudende droogte in Namibië, Zuidelijk Afrika, heeft de voedselzekerheid en de bestaansmiddelen van de boeren ondermijnd.

© IPS / Campbell Easton

De Afrikaanse landen veroorzaken samen amper 4 procent van de wereldwijde uitstoot van CO2, maar ze incasseren wel zo’n 80 procent van de impact van de klimaatverandering. Dat blijkt uit cijfers van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) in aanloop naar de klimaattop in Glasgow.

Het beeld dat de WMO schetst in het rapport The State of the Climate in Africa 2020 is niet fraai: nergens ter wereld leidt de opwarming van de aarde tot zoveel ecologische, economische en sociale drama’s als in Afrika.

In 2020 droeg klimaatverandering al rechtstreeks bij aan meer voedselonzekerheid en armoede, waardoor ook het aantal klimaatvluchtelingen toenam.

Tegen 2030 zullen 118 miljoen extreem arme Afrikanen zwaar getroffen worden door extreme hitte, droogte en overstromingen, stelt het rapport.

Laatste gletsjers

De WMO vraagt ook aandacht voor een onderbelicht gevolg van de klimaatverandering in Afrika: het snelle krimpen van de laatste overgebleven gletsjers. Die zullen naar verwachting volledig wegsmelten in de nabije toekomst, wat wijst op de dreiging van een te verwachten en onomkeerbare verandering van het aardsysteem.

Het gaat om de gletsjers van het Mount Kenya-massief in Kenia, het Rwenzori-gebergte in Oeganda en het bergmassief Kilimanjaro in Tanzania. Als het ijs op het huidige tempo blijft smelten, zullen de gebergtes tegen 2040 ‘totaal zonder ijs zijn’, waarschuwt de WMO. Lagergelegen dorpen komen zo zonder drinkwater te zitten.

Afrika warmt snel op

Met elke overstroming of periode van droogte stijgt de voedselonzekerheid in Afrika ten zuiden van de Sahara met 5 tot 20 procentpunt.

Volgens de WMO is Afrika sneller opgewarmd dan het wereldwijde gemiddelde. De impact van extreem weer is er ook hoger: zo moeten grote delen van Oost-Afrika afrekenen met extreme overstromingen en het aantal landen waar klimaatslachtoffers en klimaatvluchtelingen toenemen groeit. Het rapport noemt onder meer Soedan, Zuid-Soedan, Ethiopië, Somalië, Kenia, Oeganda, Tsjaad, Nigeria, Niger, Benin, Togo, Senegal, Ivoorkust, Kameroen en Burkina Faso.

Met elke overstroming of periode van droogte stijgt de voedselonzekerheid in Afrika ten zuiden van de Sahara met 5 tot 20 procentpunt. In 2020 leidde dat, in vergelijking met het jaar ervoor, tot een toename van bijna 40 procent van mensen die rechtstreeks getroffen worden door voedselschaarste.

Volgens de auteurs van het rapport kunnen de ergste scenario’s alleen worden voorkomen als de ontwikkelde landen jaarlijks 25 tot 43 miljard euro investeren in projecten en diensten die de Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara weerbaar maken voor de gevolgen van de klimaatverandering.