Afrikaanse bergwouden nemen meer CO2 uit de lucht dan gedacht (maar verdwijnen snel)

Het bergwoud in Nyungwe (Rwanda) is de thuishaven van vele soorten (waaronder de l’Hoëstmeerkat) die alleen voorkomen in de Oost-Afrikaanse Riftzone.

© Wannes Hubau, Koninklijk Museum voor Midden-Afrika

Dat tropische bossen ons helpen onze uitstoot te compenseren en de opwarming van de aarde te beperken, was al bekend. In een studie die woensdag in het tijdschrift Nature verscheen, beschrijven wetenschappers hoe ze ontdekten dat bossen in de bergen van Afrika veel meer CO2 opslaan dan aanvankelijk werd aangenomen.

Een internationaal team van onderzoekers, waarvan ook twee wetenschappers van het AfricaMuseum in Tervuren hebben de boomgrootte en opslagcapaciteit van 72.000 bomen gemeten in 12 Afrikaanse landen, van Guinee tot Ethiopië en zuidwaarts tot Mozambique.

Het aandeel van de Afrikaanse bergwouden in de mondiale klimaatregeling werd schromelijk onderschat.

Voorheen ging men ervan uit dat Afrikaanse bergwouden zo’n 89 ton koolstof per hectare bevatten. Het nieuwe onderzoek toont echter aan dat intacte tropische bergwouden op het Afrikaanse continent gemiddeld zo’n 150 ton koolstof per hectare bevatten. Dat betekent dat één hectare bos de CO2-uitstoot compenseert van de elektriciteitsvoorziening van honderd huizen gedurende één jaar.

Olifanten als bosarchitect

Het aandeel van de Afrikaanse bergwouden in de mondiale klimaatregeling werd dus schromelijk onderschat: per hectare slaan ze meer koolstof op dan het regenwoud in de Amazone.

‘De resultaten zijn verrassend omdat men zou verwachten dat het klimaat in de bergen zou leiden tot koolstofarmere bossen’, aldus hoofdauteur Aida Cuni-Sanchez. Ze legt uit dat bomen er kleiner kunnen uitvallen door de lagere temperaturen en het feit dat ze vaak bedekt worden door wolken. Maar ondanks de moeilijke omstandigheden zijn er blijkbaar toch veel grote bomen aanwezig die als koolstofput kunnen dienen.

De postdoctoraal onderzoeker aan de universiteit van York vermoedt dat één van de oorzaken daarvan is dat grote herbivoren, zoals olifanten, aan duurzaam bosbeheer doen. Ze verspreiden zaden en zorgen voor bemesting. Bovendien eten ze kleinere bomen op waardoor de grote CO2-slurpers meer ruimte krijgen. ‘Maar dat moet verder worden onderzocht’, zegt Cuni-Sanchez.

Ontbossing

Zoals de meeste tropische wouden wereldwijd, staan ook de Afrikaanse bergwouden onder druk door de toenemende ontbossing. De wetenschappers schatten dat in de afgelopen twee decennia ongeveer 0,8 miljoen hectare van het oude bergbos op het continent is gekapt.

‘Naast hun belang voor de globale koolstofcyclus zijn dit ecosystemen met een bijzonder hoge en unieke biodiversiteit.’

De onderzoekers wijzen erop dat ongeveer 5 procent van de tropische bergwouden op het continent is gekapt sinds de eeuwwisseling. In sommige landen is dat zelfs meer dan 20 procent.

‘Naast hun belang voor de globale koolstofcyclus zijn dit ecosystemen met een bijzonder hoge en unieke biodiversiteit, die vele zeldzame en bedreigde dier- en plantensoorten herbergen’, legt coauteur Wannes Hubau van het AfricaMuseum en professor aan Universiteit Gent uit.

Hun levensbelangrijke functies als klimaatregelaar en beschermer van biodiversiteit zijn volgens de onderzoekers meer dan reden genoeg om de Afrikaanse bergwouden te behoeden voor verdere vernietiging.

‘We hopen dat deze nieuwe data mechanismen meer in de richting van het voorkomen van ontbossing in tropische berggebieden zullen duwen’, zegt Martin Sullivan, die ook aan de studie meewerkte. ‘Zoals bepaald in de Overeenkomst van Parijs moet het terugdringen van tropische ontbossing, zowel in laagland- als in bergbossen, een prioriteit zijn.’