Afrikaanse Unie en NEPAD krijgen steun van vakbonden en ngo's
Anthony Stoppard
03 juli 2002
De Afrikaanse vakbonden en niet-gouvernementele
organisaties (ngo's) staan nog argwanend tegenover de Afrikaanse Unie en het
New Partnership for Africa's Development (NEPAD), maar lijken er stilaan
toch mee te kunnen leven. Dat is het resultaat van beraadslagingen van de
twee groepen in Durban. Volgende week wordt in die Zuid-Afrikaanse havenstad
de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid plechtig omgedoopt in een Afrikaanse
Unie met meer bevoegdheden en verder reikende ambities. Bij die gelegenheid
moeten alle Afrikaanse staats- en regeringsleiders ook hun positie bepalen
tegenover NEPAD, een innoverend investeringsprogramma voor de sociale en
economische ontwikkeling van het continent dat door Zuid-Afrika, Nigeria,
Senegal, Egypte en Algerije wordt gedragen.
De Afrikaanse landen die toetreden tot NEPAD, beloven zich in te zetten voor
goed bestuur en politieke stabiliteit in ruil voor meer ontwikkelingshulp en
betere handelsvoorwaarden vanwege de rijke landen. De Zuid-Afrikaanse
president Thabo Mbeki, de belangrijkste stuwende kracht achter NEPAD, was
vorige week nog uitgevaren tegen niet-gouvernementele critici die het
programma afdoen als een verzameling van traditionele westerse recepten voor
economische groei in een Afrikaans kleedje. Sommige Afrikaanse organisaties
klagen ook dat ze helemaal niet zijn geconsulteerd bij de uitwerking van het
plan. Maar volgens Mbeki weten de ngo’s gewoon niet waarover ze praten. De
niet-gouvernementele beweging zou er volgens hem beter aan doen zich af te
vragen hoe ze kunnen meewerken dan te zeuren over inspraak.
Ondanks die zware uitval sprak de Afrikaanse niet-gouvernementele beweging
zich dinsdag in Durban verrassend positief uit over de lancering van de
Afrikaanse Unie en de rol die NEPAD kan spelen voor de ontwikkeling van het
continent. We geloven dat de tijd er rijp voor is, verklaarde Tajudeen
Abdul-Raheem, de voorzitter van de Pan-Afrikaanse Beweging, een in Uganda
gevestigde organisatie die de gedachte van Afrikaanse eenheid uitdraagt.
Maar we hebben wel een aantal bezorgdheden. Abdul-Raheem wil dat de
Afrikaanse Unie structuren krijgt die ook de civiele maatschappij een stem
geven. En dat zou snel moeten gaan, om op die manier de kritiek te
weerleggen dat de Unie een forum wordt voor de leiders alleen. De ngo’s
hopen in het bijzonder op een vertegenwoordiging in de Raad voor Vrede en
Veiligheid, het machtigste orgaan van de Unie.
Ook binnen NEPAD moet er meer ruimte komen voor inspraak, vindt
Abdul-Raheem. Vertegenwoordigers van niet-gouvernementele organisaties
zouden met name moeten kunnen deelnemen aan het ‘peer review mechanism’ -
een controlesysteem waarbij de lidstaten elkaar op de vingers kunnen tikken.
De deelnemers aan de ngo-conferentie in Durban pleiten ook voor vrouwenquota
van ten minste 30 procent in alle structuren van de Afrikaanse Unie en
NEPAD, en voor een betere uitwisseling van informatie binnen Afrika. Ze
roepen de Afrikaanse regeringen ook op hun militaire uitgaven te verminderen
en de budgetten voor gezondheidszorg en onderwijs op te trekken.
Dinsdag herhaalden ook de Zuid-Afrikaanse vakbondskoepel Cosatu en de
Afrikaanse afdeling van de Internationale Federatie van Vrije
Vakverenigingen (ICFTU/AFRO) hun steun voor de Afrikaanse Unie en NEPAD.
Andrew Kailembo, algemeen secretaris van ICFTU/AFRO, verklaarde dat zijn
federatie binnen de nieuwe structuren van de Afrikaanse Unie bereid is samen
te werken met democratisch verkozen regeringen en de progressieve civiele
samenleving. De vakbonden vinden echter ook dat ze meer moeten geraadpleegd
worden, en vrezen dat NEPAD een conservatief economisch beleid kan
opdringen en landen kan aanzetten te snijden in hun sociale uitgaven.
Intussen is in Durban ook een Business Summit aan de gang die de Afrikaanse
zakenwereld de kans moet bieden zich uit te spreken over de Afrikaanse Unie
en NEPAD.