Ahmadinejad steekt neus aan het venster in Niet-gebonden Beweging
Thalif Deen
10 juli 2009
Egypte wordt op 15 juli de volgende voorzitter van de Niet-gebonden Beweging, maar alle ogen zijn gericht op Iran, het land dat in 2012 de fakkel mag overnemen. Critici vinden dat de beweging met de anachronistische naam zich daarmee helemaal buiten spel dreigt te zetten.
Op 15 en 16 juli blazen de 119 lidstaten van de Niet-gebonden Beweging verzamelen voor hun driejaarlijkse top in het Egyptische Sharm el-Sheikh. Cuba draagt dan formeel het voorzitterschap over aan de Egyptische president Hosni Mubarak.
De lidstaten – allemaal ontwikkelingslanden – hebben ook al collectief beslist dat Iran in 2012 Egypte mag aflossen voor het voorzitterschap. Dat betekent dat de omstreden Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad vanaf volgende week al deel uitmaakt van de troika van de beweging, samen met de afscheidnemende Cubaanse voorzitter Raul Castro en diens opvolger Mubarak. Het trio geniet in Europa en de Verenigde Staten niet bepaald veel respect.
Relict uit de Koude Oorlog
De Niet-gebonden Beweging werd opgericht in de jaren 50, in volle Koude Oorlog. Het werd een forum voor landen die zich niet wilden binden aan het Westerse of het Communistische blok.
Maar dat werd algauw vrij losjes geïnterpreteerd. Cuba werd in 1979 al eens voorzitter ondanks zijn nauwe banden met de Sovjet-Unie. Amerikaanse media staken daar toen de draak mee.
Sinds de implosie van de Sovjet-Unie in 1990 wordt door veel diplomaten en journalisten pas echt meewarig gedaan over de beweging. Is de organisatie nog zinvol in de huidige politieke context? “De beweging is niet meer zo sterk als ze was, maar ze is nog zinvol”, vindt Nihal Rodrigo, een voormalige coördinator van de Niet-Gebonden Beweging in 1976, toen Sri Lanka voorzitter was.
“De Navo heeft de Koude Oorlog overleefd, dus waarom de Niet-Gebonden Beweging niet? Ons lidmaatschap is blijven groeien na het einde van de Koude Oorlog”, argumenteert Rodrigo.
Mar andere diplomaten zijn minder positief. “Het feit dat de Beweging er zelfs niet in geslaagd is met een verklaring naar buiten te komen over de recente kernproef door Noord-Korea, spreekt boekdelen”, zegt een Aziatische diplomaat die anoniem wilt blijven. “Binnen de Niet-Gebonden Beweging bestaan grote meningsverschillen over de meeste politieke en zelfs economische aangelegenheden. Er zijn maar weinig onderwerpen waarrond de lidstaten een echt blok vormen.”
Volgens de Aziatische diplomaat dringt ook de G77 de Niet-Gebonden Beweging steeds verder naar de marge. Die groep van 130 ontwikkelingslanden is het bevoorrechte forum geworden om standpunten over economische aangelegenheden te bepalen.