Al acht jaar stilstand in strijd tegen kinder- en moedersterfte

Twee derde van de kraamafdelingen voor spoedbevallingen in Afrika ten zuiden zijn niet eens volledig functioneel, door een gebrek aan medicijnen, personeel, of water en elektriciteit.

© Dominic Chavez/World Bank (CC BY-NC-ND 2.0)

Sinds 2015 is er geen verbetering te merken in de strijd tegen kinder- en moedersterfte wereldwijd, waarschuwen de Verenigde Naties. Door een gebrek aan investeringen sterven jaarlijks 4,5 miljoen moeders en baby’s door vermijdbare complicaties tijdens de zwangerschap of bevalling.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) komt met een opmerkelijk rapport: het aantal baby’s en moeders die sterven tijdens of vlak na de zwangerschap is sinds 2015 gestagneerd en in sommige regio’s zelfs gestegen. Nochtans werd er tussen 2000 en 2015 wel aanzienlijke vooruitgang geboekt.

De covid-19-pandemie, de stijgende armoede en het toenemend aantal humanitaire crises zetten gezondheidssystemen overal in de wereld onder druk. Daardoor is er vaak te weinig aandacht voor kraam- en prenatale zorg, zeggen de VN.

Geen vooruitgang

‘Wereldwijd sterven zwangere vrouwen en pasgeborenen nog steeds in een onaanvaardbaar hoog tempo, en de covid-19-pandemie heeft de gezondheidszorg die zij nodig hebben verder bemoeilijkt’, zegt Anshu Banerjee, kraamexpert bij de WHO. ‘Er moet nu meer en slimmer worden geïnvesteerd in preventie en zorg, zodat elke vrouw en baby - ongeacht waar ze wonen - de beste kans op overleving en een goede gezondheid heeft.’

De covid-19-pandemie, de stijgende armoede en het toenemend aantal humanitaire crises zetten gezondheidssystemen overal in de wereld onder druk.

Het rapport toont aan dat er al acht jaar geen vooruitgang is in het verbeteren van overlevingskansen voor moeder en kind. Jaarlijks overlijden er wereldwijd ongeveer 290.000 zwangere vrouwen of jonge moeders en zijn er 1,9 miljoen doodgeboorten (baby’s die sterven na 28 weken zwangerschap). Elk jaar sterven er maar liefst 2,3 miljoen pasgeborenen in de eerste levensmaand.

Nochtans stelt een nieuwe studie in The Lancet dat er jaarlijks ongeveer een miljoen doodgeboorten en sterfgevallen bij pasgeborenen voorkomen kunnen worden met enkele relatief goedkope ingrepen, zoals het voorkomen van malaria tijdens de zwangerschap en het toedienen van voedingssupplementen.

Gebrek aan middelen

Maar zelfs voor zulke eenvoudige maatregelen is er in bepaalde regio’s een nijpend gebrek aan geld. Sinds 2018 daalt de financiering in meer dan driekwart van alle landen die geraakt zijn door conflict of ten zuiden van de Sahara liggen. Van de meer dan 100 onderzochte landen geeft slechts een op de tien aan over voldoende middelen te beschikken om een behoorlijke kraamzorg uit te bouwen, laat staan om de nodige prenatale diensten aan te bieden.

Zo zijn er in minder dan een derde van alle ondervraagde landen voldoende couveuses, of andere infrastructuur om kleine of zieke baby’s te behandelen. Dat terwijl vroeggeboorte de belangrijkste doodsoorzaak wereldwijd is bij kinderen onder de vijf jaar.

Twee derde van de kraamafdelingen voor spoedbevallingen in Afrika ten zuiden zijn niet eens volledig functioneel, door een gebrek aan medicijnen, personeel, of water en elektriciteit.

‘Zoals maar al te vaak het geval is, zijn kwetsbaarheid, angst en verlies niet gelijk over de wereld verdeeld’, aldus Steven Lauwerier, directeur Gezondheid bij VN-kinderrechtenorganisatie Unicef. ‘Sinds de pandemie worden baby’s, kinderen en vrouwen wiens welzijn al bedreigd werd door instabiliteit en noodsituaties, disproportioneel geraakt door de verminderde uitgaven en inspanningen om kwalitatief goede en toegankelijke gezondheidszorg te bieden.’