Albanie beschermt stranden voor en tegen toeristen

Albanië zal infrastructuur moeten aanleggen voor toerisme en het is tegelijkertijd “niet in een positie om grote concessies aan het milieu te doen”, zegt Arian Gace, nationaal coördinator van het subsidieprogramma van de Global Environment Facility (GEF). Het GEF is fonds waarmee de Verenigde Naties en de Wereldbank projecten voor natuurbehoud financieren.
Albanië telt 3,2 miljoen inwoners en is een van de armste landen van Europa. Het grootste deel van de nationale industrie stortte in na de val van het communisme begin jaren negentig. Het land ziet veel heil in het ontwikkelen van de toeristenindustrie, vooral als het gaat om de stranden in het zuiden en historische plaatsen als Berat en Girokastra.
“Dit land heeft een prachtige natuur. Mensen die hier komen, weten dat meestal niet”, zegt Gent Mati van het bureau Outdoors Albania. Vooral de kust is de moeite waard, zegt hij. De westelijke kusstrook langs de Adriatische Zee is 470 kilometer lang en strekt zich uit tot de Ionische Zee in het zuiden. De populariteit van kustregio Dalmatië in Kroatië en de Griekse en Italiaanse kusten als vakantiebestemming, doet vermoeden dat er voor Albanië gouden kansen liggen.
Maar massatoerisme heeft ook een keerzijde: schade aan het milieu en een verstoring van het leefritme van de plaatselijke bevolking. De Albanese autoriteiten willen daarom liever ecotoerisme bevorderen in plaats van massatoerisme.
De regering lanceerde vorig jaar met 2,6 miljoen euro steun van het VN-Ontwikkelingsfonds (UNDP) een actieplan. Bescherming van de natuur en tegelijkertijd toerisme bevorderen is geen gemakkelijke taak, zegt Gace. “Op sommige plaatsen zal massatoerisme onvermijdelijk zijn. Maar van het geld dat dat oplevert, kunnen we op andere plaatsen ecotoerisme bevorderen.”
Een groot deel van de kust in het noorden is al aangetast en Gace wil zich vooral richten op manieren om de kust in het zuiden te beschermen. Op dat terrein zijn al kleine stappen gezet, zoals het aanleggen van installaties voor verwerking van afvalwater in kuststeden. Maar uiteindelijk kan de kust alleen ongerept blijven als meer plaatsen de status van beschermd natuurgebied krijgen, zegt Gace. Uit cijfers van de Europese Unie (EU) blijk dat Albanië 166.611 hectare beschermd gebied heeft, 5,8 procent van het totale oppervlak van het land.
Sommige delen van de kust zijn al te erg vervuild om als toeristische attractie te presenteren. “Zwemmen in de zee bij Durres is zoiets als in een meer naast een oliestokerij springen”, zegt Giorgos Adoniu, een Griekse toerist die langs de Albanese kust reist. “Het water was groenachtig en de zeebodem was bedekt met slijm.” Durres is de op een na grootste stad in Albanië, na de hoofdstad Tirana. De stad ligt op minder dan een uur rijden van Tirana en heeft veel industrie.
De stranden bij Durres zijn de populairste vakantiebestemming voor inwoners van Tirana. Zij trekken zich niets aan van de slechte waterkwaliteit. “Riolen van huizen en hotels monden rechtstreeks uit in zee”, zegt Xhemal Mato, uitvoerend directeur van Ecomovement Centre. “Dat belooft niet veel goeds voor de toekomst van ecotoerisme hier.”
Verder naar het zuiden is de situatie heel anders, daar zijn nog prachtige stranden te vinden, maar er wordt ook druk gebouwd. Hotels en restaurants schieten er uit de grond, vaak zonder dat de eigenaren daarvoor een vergunning hebben. Gace suggereert dat de autoriteiten zich daar meer mee moeten bemoeien, zodat extra belastinginkomsten binnengehaald kunnen worden.
Een rit over een smal bergpad biedt hier adembenemende uitzichten. De enige tekenen van menselijke aanwezigheid zijn de traditionele dorpen en, op een heel andere manier, de bunkers die de voormalige communistische leider Enver Hoxha liet bouwen tijdens de Koude Oorlog.
Bij Ksamil, een klein strand dichtbij Saranda, kan voor minder dan drie euro een waterfiets gehuurd worden om een tocht te maken langs kleine, onbewoonde eilandjes. Er zijn nauwelijks toeristen te zien. “Op zulke prachtige plaatsen hoeft niet veel meer ontwikkeld te worden om toeristen te trekken”, concludeert reiziger Giorgos Adoniu.